ಪಂಚಪಾದಿಕಾ
ವಕ್ತವ್ಯಕಾಶಿಕಾ
 

ಅಪರೇ ಪುನರೇವಮಾರಭಂತೇಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದಿಪ್ರತ್ಯಯಾಂತರಾಣಾಮಸಂಭವಾತ್ ಪರಿನಿಷ್ಪನ್ನೇ ವಸ್ತುನಿ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿಹೇತುತಯಾ ಸಂಭಾವಿತಸಾಮರ್ಥ್ಯಾನಾಮಪಿ ಆಮ್ನಾಯಸ್ಯ ಪುನಃ ಕಾರ್ಯವಿಷಯತಯಾ ಸುತರಾಮಸಂಭವಂ ಮನ್ವಾನಸ್ಯ ಭವತಿ ಸಂಕರ್ಷಪರ್ಯಂತೇ ಏವ ವೇದಾರ್ಥವಿಚಾರಾವಸಾನಾಮಿತಿ ಬುದ್ಧಿಃ, ತನ್ನಿರಾಸಾರ್ಥಂ ಪುನಃ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಮ್ಇಹಾಪಿ ಸರ್ವೇಷ್ವೇವಾತ್ಮಜ್ಞಾನವಿಧಾನೇಷು ಕಾರ್ಯನಿಷ್ಠತಾಂ ವರ್ಣಯಂತಿ ಸಮಾಮ್ತತ್ತ್ವಾವಬೋಧಶ್ಚ ಕಾರ್ಯಮ್ ; ಅಧಿಕಾರಿನಿಯೋಗವಿಷಯತಯಾ ಅವಗಮಾತ್ ಇತಿ ; ತತಃ ತದ್ವಿಚಾರಾರ್ಥಂ ಶಾಸ್ತ್ರಮಾರಬ್ಧವ್ಯಮಿತಿ

ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಪ್ರಮಾಣಾಭಾವಾದೇವ ತಸ್ಯಾಭಾವಾತ್ ನ ತದ್ವಿಚಾರಾಯ ಶಾಸ್ತ್ರಮಾರಬ್ಧವ್ಯಮಿತಿ । ದ್ವಿತೀಯಾರಂಭವಾದಿನೋ ವ್ಯಾವರ್ತ್ಯಶಂಕಾಮಾಹ -

ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಪ್ರತ್ಯಯಾಂತರಾಣಾಮಿತಿ ।

ಕಾರ್ಯವಿಷಯತಯಾ ಸುತರಾಮಿತಿ ।

ಆಮ್ನಾಯಸ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿಷ್ಠತ್ವಾತ್ ಬ್ರಹ್ಮನಿಷ್ಠತ್ವೇಽಪಿ ತಸ್ಮಿನ್ ಯೋಗ್ಯಪ್ರಮಾಣಾಂತರಾಸಂಭವಾತ್ ಸ್ಪರ್ಶಗೋಚರಚಾಕ್ಷುಷಚಿತ್ರನಿಮ್ನೋನ್ನತಾದಿವತ್ ಬ್ರಹ್ಮವಸ್ತ್ವಭಾವಾತ್ ನ ತತ್ರ ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಸಿದ್ಧಿರಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಸಂಕರ್ಷಪರ್ಯಂತ ಇತಿ ಕರ್ಮಕಾಂಡಂ ದೇವತಾಕಾಂಡಂ ಬ್ರಹ್ಮಕಾಂಡಮಿತಿ ಕಾಂಡತ್ರಯಾತ್ಮಿಕಾಯಾಂ ಮೀಮಾಂಸಾಯಾಂ ಸಂಕರ್ಷಾಖ್ಯದೇವತಾಕಾಂಡಾವಸಾನೇ ವೇದಾರ್ಥವಿಚಾರಸ್ಯ ಸಮಾಪ್ತಿಃ (ಸ್ಯಾತ್)ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ಅಭಾವಾದಿತಿ ಬುದ್ಧಿಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ತನ್ನಿರಾಸಾರ್ಥಮಿತಿ ।

ವೇದಾಂತೇಷು ವಿಧಿರಸ್ತಿ । ಸ ಚ ವಿಧಿಃ ಆತ್ಮಮಾತ್ರಜ್ಞಾನಸ್ಯ ನಿತ್ಯಪ್ರಾಪ್ತತ್ವೇಽಪಿ ಆತ್ಮತಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಅವಬೋಧೇ ಸಂಭವತಿ । ಅತೋ ವಿಧೌ ಮಹಾತಾತ್ಪರ್ಯೇಽಪಿ ವಿಧ್ಯಾಕಾಂಕ್ಷಿತಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಪಿ ಅವಾಂತರತಾತ್ಪರ್ಯಮಸ್ತಿ । ಅತೋ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಸದ್ಭಾವಾತ್ ತತ್ಪ್ರತಿಪತ್ತಿವಿಧ್ಯೋಶ್ಚ ಸಂಭವಾತ್ ವಿಧಿಶೇಷಬ್ರಹ್ಮವಿಚಾರಾಯ ಪುನಃ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ನಾಸ್ತಿತ್ವಮಾಶಂಕ್ಯ ಸಮಾಧಾನಂ ಕ್ರಿಯತೇ ಚೇತ್ ಸಿದ್ಧಾಂತಾತ್ ಕೋ ವಿಶೇಷ ಇತಿ ತತ್ರಾಹ -

ಇಹಾಪೀತಿ ।

ದ್ವಿತೀಯಾರಂಭವಾದಿಮತೇಽಪೀತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಆತ್ಮಜ್ಞಾನವಿಧಾನೇಷ್ವಿತಿ ।

ಆತ್ಮಪ್ರತಿಪಾದಕವೇದಾಂತವಾಕ್ಯೇಷ್ವಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಸಮಾಮಿತಿ ।

ಕರ್ಮಭಾಗೇನ ಸಮಾಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ನಿತ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಮಹಮಿತ್ಯಾತ್ಮಮಾತ್ರಜ್ಞಾನಂ ನ ವಿಧೇಯಮಿತಿ । ಸತ್ಯಮ್ । ನ ತಸ್ಯ ವಿಧಿರಿತ್ಯಾಹ -

ತತ್ವಾವಬೋಧಶ್ಚೇತಿ ।

ಅಧಿಕಾರನಿಯೋಗವಿಷಯತಯೇತಿ ।

‘ತರತಿ ಶೋಕಮಾತ್ಮವಿತ್ಛಾ೦ ೭ - ೧ - ೩’ ‘ಬ್ರಹ್ಮ ವೇದ ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಭವತಿಮು೦ ೩ - ೨ - ೯’ ಇತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯೇಷು ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಫಲಸಂಬಂಧೋ ಗಮ್ಯತೇ । ತತ್ಫಲಕಾಮಿನಾ ಜ್ಞಾನಮನುಷ್ಠೇಯಂ ನಿಯೋಗಾಚ್ಚಾನುಷ್ಠಾನಮಿತಿ ಇಷ್ಟಫಲಕಾಮಿನಿಯೋಗವಿಷಯತಯಾ ಅವಗಮಾದಿತಿ ಭಾವಃ । ತದ್ವಿಚಾರಾರ್ಥಮ್ ; ವಿಧಿಶೇಷಬ್ರಹ್ಮವಿಚಾರಾರ್ಥಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।