ப்³ரஹ்மஸூத்ரபா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:சதுர்த²: பாத³:
பா⁴மதீவ்யாக்²யா
 
ஸூக்ஷ்மம் து தத³ர்ஹத்வாத் ॥ 2 ॥
உக்தமேதத்ப்ரகரணபரிஶேஷாப்⁴யாம் ஶரீரமவ்யக்தஶப்³த³ம் , ப்ரதா⁴நமிதிஇத³மிதா³நீமாஶங்க்யதேகத²மவ்யக்தஶப்³தா³ர்ஹத்வம் ஶரீரஸ்ய, யாவதா ஸ்தூ²லத்வாத்ஸ்பஷ்டதரமித³ம் ஶரீரம் வ்யக்தஶப்³தா³ர்ஹம் , அஸ்பஷ்டவசநஸ்த்வவ்யக்தஶப்³த³ இதிஅத உத்தரமுச்யதேஸூக்ஷ்மம் து இஹ காரணாத்மநா ஶரீரம் விவக்ஷ்யதே, ஸூக்ஷ்மஸ்யாவ்யக்தஶப்³தா³ர்ஹத்வாத்யத்³யபி ஸ்தூ²லமித³ம் ஶரீரம் ஸ்வயமவ்யக்தஶப்³த³மர்ஹதி, ததா²பி தஸ்ய த்வாரம்ப⁴கம் பூ⁴தஸூக்ஷ்மமவ்யக்தஶப்³த³மர்ஹதிப்ரக்ருதிஶப்³த³ஶ்ச விகாரே த்³ருஷ்ட:யதா² கோ³பி⁴: ஶ்ரீணீத மத்ஸரம்’ (ரு. ஸம். 9 । 46 । 4) இதிஶ்ருதிஶ்சதத்³தே⁴த³ம் தர்ஹ்யவ்யாக்ருதமாஸீத்’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 7) இதீத³மேவ வ்யாக்ருதநாமரூபவிபி⁴ந்நம் ஜக³த்ப்ராக³வஸ்தா²யாம் பரித்யக்தவ்யாக்ருதநாமரூபம் பீ³ஜஶக்த்யவஸ்த²மவ்யக்தஶப்³த³யோக்³யம் த³ர்ஶயதி ॥ 2 ॥

பூர்வபக்ஷிணோ(அ)நுஶயபீ³ஜநிராகரணபரம் ஸூத்ரம் -

ஸூக்ஷ்மம் து தத³ர்ஹத்வாத் ।

ப்ரக்ருதேர்விகாராணாமநந்யத்வாத்ப்ரக்ருதேரவ்யக்தத்வம் விகார உபசர்யதே । யதா² “கோ³பி⁴: ஶ்ரீணீத”(ரு. ஸம். 9 । 46 । 4) இதி கோ³ஶப்³த³ஸ்தாத்³விகாரே பயஸி ।

அவ்யக்தாத்காரணாத் விகாரணாமநந்யத்வேநாவ்யக்தஶப்³தா³ர்ஹத்வே ப்ரமாணமாஹ -

ததா² ச ஶ்ருதிரிதி ।

அவ்யாக்ருதமவ்யக்தமித்யநர்தா²ந்தரம் । நந்வேவம் ஸதி ப்ரதா⁴நமேவாப்⁴யுபேதம் ப⁴வதி, ஸுக²து³:க²மோஹாத்மகம் ஹி ஜக³தே³வம்பூ⁴தாதே³வ காரணாத்³ப⁴விதுமர்ஹதி, காரணாத்மகத்வாத்கார்யஸ்ய । யச்ச தஸ்ய ஸுகா²த்மகத்வம் தத்ஸத்த்வம் । யச்ச தஸ்ய து³:கா²த்மகத்வம் தத்³ரஜ: । யச்ச தஸ்ய மோஹாத்மகத்வம் தத்தம: । ததா² சாவ்யக்தம் ப்ரதா⁴நமேவாப்⁴யுபேதமிதி ॥ 2 ॥