ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:சதுர்த²ம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
தத்³தே⁴த³ம் தர்ஹ்யவ்யாக்ருதமாஸீத்தந்நாமரூபாப்⁴யாமேவ வ்யாக்ரியதாஸௌநாமாயமித³ம்ரூப இதி ததி³த³மப்யேதர்ஹி நாமரூபாப்⁴யாமேவ வ்யாக்ரியதே(அ)ஸௌநாமாயமித³ம்ரூப இதி ஸ ஏஷ இஹ ப்ரவிஷ்ட: । ஆ நகா²க்³ரேப்⁴யோ யதா² க்ஷுர: க்ஷுரதா⁴நே(அ)வஹித: ஸ்யாத்³விஶ்வம்ப⁴ரோ வா விஶ்வம்ப⁴ரகுலாயே தம் ந பஶ்யந்தி । அக்ருத்ஸ்நோ ஹி ஸ ப்ராணந்நேவ ப்ராணோ நாம ப⁴வதி । வத³ந்வாக்பஶ்யம்ஶ்சக்ஷு: ஶ்ருண்வஞ்ஶ்ரோத்ரம் மந்வாநோ மநஸ்தாந்யஸ்யைதாநி கர்மநாமாந்யேவ । ஸ யோ(அ)த ஏகைகமுபாஸ்தே ந ஸ வேதா³க்ருத்ஸ்நோ ஹ்யேஷோ(அ)த ஏகைகேந ப⁴வத்யாத்மேத்யேவோபாஸீதாத்ர ஹ்யேதே ஸர்வ ஏகம் ப⁴வந்தி । ததே³தத்பத³நீயமஸ்ய ஸர்வஸ்ய யத³யமாத்மாநேந ஹ்யேதத்ஸர்வம் வேத³ । யதா² ஹ வை பதே³நாநுவிந்தே³தே³வம் கீர்திம் ஶ்லோகம் விந்த³தே ய ஏவம் வேத³ ॥ 7 ॥
ஜலஸூர்யாதி³ப்ரதிபி³ம்ப³வத் ஆத்மப்ரவேஶஶ்ச ப்ரதிபி³ம்ப³வத் வ்யாக்ருதே கார்யே உபலப்⁴யத்வம் । ப்ராகு³த்பத்தேரநுபலப்³த⁴ ஆத்மா பஶ்சாத்கார்யே ச ஸ்ருஷ்டே வ்யாக்ருதே பு³த்³தே⁴ரந்தருபலப்⁴யமாந:, ஸூர்யாதி³ப்ரதிபி³ம்ப³வஜ்ஜலாதௌ³, கார்யம் ஸ்ருஷ்ட்வா ப்ரவிஷ்ட இவ லக்ஷ்யமாணோ நிர்தி³ஶ்யதே — ‘ஸ ஏஷ இஹ ப்ரவிஷ்ட:’ ‘தத்ஸ்ருஷ்ட்வா ததே³வாநுப்ராவிஶத்’ (தை. உ. 2 । 6 । 6) ‘ஸ ஏதமேவ ஸீமாநம் விதா³ர்யைதயா த்³வாரா ப்ராபத்³யத’ (ஐ. உ. 1 । 3 । 12) ‘ஸேயம் தே³வதைக்ஷத ஹந்தாஹமிமாஸ்திஸ்ரோ தே³வதா அநேந ஜீவேநாத்மநாநுப்ரவிஶ்ய’ (சா². உ. 6 । 3 । 2) இத்யேவமாதி³பி⁴: । ந து ஸர்வக³தஸ்ய நிரவயவஸ்ய தி³க்³தே³ஶகாலாந்தராபக்ரமணப்ராப்திலக்ஷண: ப்ரவேஶ: கதா³சித³ப்யுபபத்³யதே । ந ச பராதா³த்மநோ(அ)ந்யோ(அ)ஸ்தி த்³ரஷ்டா, ‘நாந்யத³தோ(அ)ஸ்தி த்³ரஷ்ட்ரு’ ‘நாந்யத³தோ(அ)ஸ்தி ஶ்ரோத்ரு’ (ப்³ரு. உ. 3 । 8 । 1) இத்யாதி³ஶ்ருதே: — இத்யவோசாம । உபலப்³த்⁴யர்த²த்வாச்ச ஸ்ருஷ்டிப்ரவேஶஸ்தி²த்யப்யயவாக்யாநாம் ; உபலப்³தே⁴: புருஷார்த²த்வஶ்ரவணாத் — ‘ஆத்மாநமேவாவேத் தஸ்மாத்தத்ஸர்வமப⁴வத்’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 10) ‘ப்³ரஹ்மவிதா³ப்நோதி பரம்’ (தை. உ. 2 । 1 । 1) ‘ஸ யோ ஹ வை தத்பரம் ப்³ரஹ்ம வேத³ ப்³ரஹ்மைவ ப⁴வதி’ (மு. உ. 3 । 2 । 9) ‘ஆசார்யவாந்புருஷோ வேத³’‘தஸ்ய தாவதே³வ சிரம்’ (சா². உ. 6 । 14 । 2) இத்யாதி³ஶ்ருதிப்⁴ய: ; ‘ததோ மாம் தத்த்வதோ ஜ்ஞாத்வா விஶதே தத³நந்தரம்’ (ப⁴. கீ³. 18 । 55) ‘தத்³த்⁴யக்³ர்யம் ஸர்வவித்³யாநாம் ப்ராப்யதே ஹ்யம்ருதம் தத:’ (மநு. 12 । 85) இத்யாதி³ஸ்ம்ருதிப்⁴யஶ்ச । பே⁴த³த³ர்ஶநாபவாதா³ச்ச, ஸ்ருஷ்ட்யாதி³வாக்யாநாமாத்மைகத்வத³ர்ஶநார்த²பரத்வோபபத்தி: । தஸ்மாத்கார்யஸ்த²ஸ்யோபலப்⁴யத்வமேவ ப்ரவேஶ இத்யுபசர்யதே ॥

பரஸ்ய ப்ரவேஶே ப்ராப்தாம் தோ³ஷபரம்பராம் பராக்ருத்ய தத்ப்ரவேஶஸ்வரூபம் நிரூபயதி —

ஜலேதி ।

யதா² ஜலே ஸூர்யாதே³: ப்ரதிபி³ம்ப³லக்ஷண: ப்ரவேஶோ த்³ருஶ்யதே ததா²(அ)(அ)த்மநோ(அ)பி ஸ்ருஷ்டே கார்யே கால்பநிக: ப்ரவேஶ இத்யர்த²: ।

அநவச்சி²ந்நாத்³வயசித்³தா⁴தோர்வஸ்த்வந்தரேண ஸந்நிகர்ஷாஸம்ப⁴வாந்ந ப்ரதிபி³ம்பா³க்²யப்ரவேஶ: ஸம்ப⁴வதீத்யாஶங்க்ய வஸ்த்வந்தரகல்பநயா கல்பிதஸந்நிகர்ஷாத்³யாதா³ய ப்ரதிபி³ம்ப³பக்ஷம் ஸாத⁴யதி —

ஆத்மேதி ।

ததே³வ ப்ரபஞ்சயதி —

ப்ராகு³த்பத்தேரித்யாதி³நா ।

ஸ்வாபி⁴ப்ரேதம் ப்ரவேஶம் ப்ரதிபாத்³ய பரேஷ்டம் பராசஷ்டே —

ந த்விதி ।

குதஶ்சித்³தி³ஶோ தே³ஶாத்காலாச்சாபக்ரமணேந தி³க³ந்தரே தே³ஶாந்தரே காலாந்தரே ச ப்ராப்திலக்ஷண இதி யாவத் ।

யத்து பரஸ்மாத³ந்யஸ்ய ப்ரவேஷ்ட்ருத்வமிதி தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ந சேதி ।

அதே²த³ம் ப்ரவேஶாதி³ வஸ்துதோ வித்³யமாநமஸ்து கிமித்யாவித்³யம் கல்ப்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

உபலப்³தீ⁴தி ।

ஆத்மஜ்ஞாநார்த²த்வேந ப்ரவேஶாதீ³நாம் கல்பிதத்வாத்தத்³வாக்யாநாம் ந ஸ்வார்தே² பர்யவஸாநமித்யர்த²: ।

ப²லவத்ஸந்நிதா⁴வப²லம் தத³ங்க³மிதி ந்யாயமாஶ்ரித்யோக்தமேவ ப்ரபஞ்சயதி —

உபலப்³தே⁴ரித்யாதி³நா ।

தத:ஶப்³தோ³ ப⁴க்தியோக³பராமர்ஶீ । ததி³த்யாத்மஜ்ஞாநமுச்யதே ।

தஸ்யாக்³ர்யத்வம் ஸாத⁴யதி —

ப்ராப்யதே ஹீதி ।

ஸ்ருஷ்ட்யாதி³வாக்யாநாமைக்யஜ்ஞாநார்த²த்வே ஹேத்வந்தரமாஹ —

பே⁴தே³தி ।

கல்பிதம் ப்ரவேஶம் ப்ரதிபாதி³தமுபஸம்ஹரதி —

தஸ்மாதி³தி ।