మన్త్రబ్రాహ్మణయోః శ్రుత్యర్థాభ్యామర్థముక్త్వా సమనన్తరగ్రన్థమవతారయతి —

తత్రేతి ।

సప్తవిధేఽన్నే సృష్టే సతీతి యావత్ ।

వ్యాఖ్యానమేవ వివృణోతి —

అస్యేత్యాదినా ।

సాధారణమన్నమసాధారణీకుర్వతో దోషం దర్శతి —

స య ఇతి ।

తత్పరో భవతీత్యుక్తం వివృణోతి —

ఉపాసనం హీతి ।

బ్రాహ్మణోక్తేఽర్థే మన్త్రం ప్రమాణతి —

తథా చేతి ।

మోఘం విఫలం దేవాద్యనుపభోగ్యమన్నం యది జ్ఞానదుర్బలో లభతే తదా స వధ ఎవ తస్యేతి సాధారణమన్నస్యాసాధారణీకరణం నిన్దితమిత్యర్థః తత్రైవ స్మృతీరుదాహరతి —

స్మృతిరపీతి ।

‘న వృథా ఘాతయేత్పశుమ్ । న చైకః స్వయమశ్నీయాద్విధివర్జం న నిర్వపేత్’ ఇతి పాదత్రయం ద్రష్టవ్యమ్ । ‘ఇష్టాన్భోగాన్హి వో దేవా దాస్యన్తే యజ్ఞభావితాః । తైర్దత్తాన్’(భ. గీ. ౩ । ౧౨) ఇతి శేషః । ‘అన్నేన అభిశంసతి । స్తేనః ప్రముక్తో రాజని యావన్నానృతసంకరః’(ఆ.ధ.సూ.) ఇత్యుత్తరం పాదత్రయమ్ । తత్రాఽఽద్యపాదస్యార్థో భ్రూణహా శ్రేష్ఠబ్రాహ్మణఘాతకః । యథాఽఽహుః –
‘వరిష్ఠబ్రహ్మహా చైవ భ్రూణహేత్యభిధీయతే’ ఇతి ।
స్వస్యాన్నభక్షకే స్వపాపం మార్ష్టి శోధయతీత్యన్నదాతుః పాపక్షయోక్తేరితరస్యాసాధారణీకృత్య భుఞ్జానస్య పాపితేతి ।
“అదత్త్వా తు య ఎతేభ్యః పూర్వం భుఙ్క్తేఽవిచక్షణః । స భుఞ్జానో న జానాతి శ్వగృర్ధ్రైర్జగ్ధిమాత్మనః ॥”(మ.స్మృ. ౩ । ౧౧౫) ఇత్యాదివాక్యమాదిశబ్దార్థః ।

ఆకాఙ్క్షాపూర్వకం హేతుమవతార్య వ్యాకరోతి —

కస్మాదిత్యాదినా ।

సర్వభోజ్యత్వం సాధయతి —

యో ముఖ ఇతి ।

పరస్య శ్వామార్జారాదేరితి యావత్ ।

పీడాకరత్వే హేతుమాహ —

మమేదమితి ।

ప్రాగుక్తదృష్టిఫలమాచష్టే —

తస్మాదితి ।

సాధారణమన్నసాధారణీకుర్వాణస్య పాపానిర్వృత్తిరిత్యత్ర హేత్వన్తరమాహ —

దుష్కృతం హీతి ।

యదా హి మనుష్యాణాం దుష్కృతమన్నమాశ్రిత్య తిష్ఠతి తదా తదాసాధారణీకుర్వతో మహత్తరం పాపం భవతీత్యర్థః ।