అమృతత్వసాధనమాత్మజ్ఞానం వివక్షితం చేదాత్మా వా అరే ద్రష్టవ్య ఇత్యాది వక్తవ్యం కిమితి న వా అరే పత్యురిత్యాదివాక్యమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
జాయేతి ।
ఉవాచ జాయాదీనాత్మార్థత్వేన ప్రియత్వమాత్మనశ్చానౌపాధికప్రియత్వేన పరమానన్దత్వమితి శేషః ప్రతీకమాదాయ వ్యాచష్టే —
న వా ఇతి ।
కిం తన్నిపాతేన స్మార్యతే తదాహ —
ప్రసిద్ధమితి ।
యథోక్తే క్రమే నియామకమాహ —
పూర్వం పూర్వమితి ।
యద్యదాసన్నం ప్రీతిసాధనం తత్తదనతిక్రమ్య తస్మిన్విషయే పూర్వం పూర్వం వచనమితి యోజనా ।
తత్ర హేతుమాహ —
తత్రేతి ।
న వా అరే సర్వస్యేత్యయుక్తం పత్యాదీనాముక్తత్వాదంశేన పునరుక్తిప్రసంగాదిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
సర్వగ్రహణమితి ।
ఉక్తవదనుక్తానామపి గ్రహణం కర్తవ్యం న చ సర్వే విశేషతో గ్రహీతుం శక్యన్తే తేన సామాన్యార్థం సర్వపదమిత్యర్థః ।
సర్వపర్యాయేషు సిద్ధమర్థముపసంహరతి —
తస్మాదితి ।
నను తృతీయే ప్రియత్వమాత్మన ఆఖ్యాతం తదేవాత్రాపి కథ్యతే చేత్పునరుక్తిః స్యాత్తత్రాఽఽహ —
తదేతదితి ।
అథోపన్యాసవివరణాభ్యాం ప్రీతిరాత్మన్యేవేత్యయుక్తం పుత్రాదావపి తద్దర్శనాదత ఆహ —
తస్మాదితి ।
ఆత్మనో నిరతిశయప్రీత్యాస్పదత్వేన పరమానన్దత్వమభిధాయోత్తరవాక్యమాదాయ వ్యాచష్టే —
తస్మాదిత్యాదినా ।
కథం పునరిదం దర్శనముత్పద్యతే తత్రాఽఽహ —
శ్రోతవ్య ఇతి ।
శ్రవణాదీనామన్యతమేనాఽఽత్మజ్ఞానలాభాత్కిమితి సర్వేషామధ్యయనమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
ఎవం హీతి ।
విధ్యనుసారిత్వమేవంశబ్దార్థః ।
శ్రుతత్వావిశేషాద్వికల్పహేత్వభావాచ్చ సర్వైరేవాఽఽత్మజ్ఞానం జాయతే చేత్తేషాం సమప్రధానత్వమాగ్నేయాదివదాపతేదిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
యదేతి ।
శ్రవణస్య ప్రమాణవిచారత్వేన ప్రధానత్వాదఙ్గిత్వం మనననిదిధ్యాసనయోస్తు తత్కార్యప్రతిబన్ధప్రధ్వంసిత్వాదఙ్గత్వమిత్యఙ్గాఙ్గిభావేన యదా శ్రవణాదీన్యసకృదనుష్ఠానేన సముచ్చితాని తదా సామగ్రీపౌష్కల్యాత్తత్త్వజ్ఞానం ఫలశిరస్కం సిధ్యతి । మననాద్యభావే శ్రవణమాత్రేణ నైవ తదుత్పద్యతే । మననాదినా ప్రతిబన్ధాప్రధ్వంసే వాక్యస్య ఫలవజ్జ్ఞానజనకత్వాయోగాదిత్యర్థః ।
పరామర్శవాక్యస్య తాత్పర్యమాహ —
యదేత్యాదినా ।
కర్మనిమిత్తం బ్రహ్మక్షత్రాది తదేవ వర్ణాశ్రమావస్థాదిరూపమాత్మన్యవిద్యయాఽధ్యారోపితస్య ప్రత్యయో మిథ్యాజ్ఞానం తస్య విషయతయా స్థితం క్రియాద్యాత్మకం తదుపమర్దనార్థమాహేతి సంబన్ధః ।
అవిద్యాధ్యారోపితప్రత్యయవిషయమిత్యేతదేవ వ్యాకరోతి —
అవిద్యేతి ।
అవిద్యాజనితప్రత్యయవిషయత్వే దృష్టాన్తమాహ —
రజ్జ్వామితి ॥౫॥