ಏವಂ ಪ್ರತಿಬೋಧಿತಾ ಸಾ ಹ ಕಿಲ ಉವಾಚ ಉಕ್ತವತೀ ಮೈತ್ರೇಯೀ — ಅತ್ರೈವ ಏತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಏಕಸ್ಮಿನ್ವಸ್ತುನಿ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ವಿರುದ್ಧಧರ್ಮವತ್ತ್ವಮಾಚಕ್ಷಾಣೇನ ಭಗವತಾ ಮಮ ಮೋಹಃ ಕೃತಃ ; ತದಾಹ — ಅತ್ರೈವ ಮಾ ಭಗವಾನ್ ಪೂಜಾವಾನ್ ಅಮೂಮುಹತ್ ಮೋಹಂ ಕೃತವಾನ್ । ಕಥಂ ತೇನ ವಿರುದ್ಧಧರ್ಮವತ್ತ್ವಮುಕ್ತಮಿತ್ಯುಚ್ಯತೇ — ಪೂರ್ವಂ ವಿಜ್ಞಾನಘನ ಏವೇತಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ, ಪುನಃ ನ ಪ್ರೇತ್ಯ ಸಂಜ್ಞಾಸ್ತೀತಿ ; ಕಥಂ ವಿಜ್ಞಾನಘನ ಏವ ? ಕಥಂ ವಾ ನ ಪ್ರೇತ್ಯ ಸಂಜ್ಞಾಸ್ತೀತಿ ? ನ ಹಿ ಉಷ್ಣಃ ಶೀತಶ್ಚ ಅಗ್ನಿರೇವೈಕೋ ಭವತಿ ; ಅತೋ ಮೂಢಾಸ್ಮಿ ಅತ್ರ । ಸ ಹೋವಾಚ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯಃ — ನ ವಾ ಅರೇ ಮೈತ್ರೇಯ್ಯಹಂ ಮೋಹಂ ಬ್ರವೀಮಿ — ಮೋಹನಂ ವಾಕ್ಯಂ ನ ಬ್ರವೀಮೀತ್ಯರ್ಥಃ । ನನು ಕಥಂ ವಿರುದ್ಧಧರ್ಮತ್ವಮವೋಚಃ — ವಿಜ್ಞಾನಘನಂ ಸಂಜ್ಞಾಭಾವಂ ಚ ? ನ ಮಯಾ ಇದಮ್ ಏಕಸ್ಮಿಂಧರ್ಮಿಣ್ಯಭಿಹಿತಮ್ ; ತ್ವಯೈವ ಇದಂ ವಿರುದ್ಧಧರ್ಮತ್ವೇನ ಏಕಂ ವಸ್ತು ಪರಿಗೃಹೀತಂ ಭ್ರಾಂತ್ಯಾ ; ನ ತು ಮಯಾ ಉಕ್ತಮ್ ; ಮಯಾ ತು ಇದಮುಕ್ತಮ್ — ಯಸ್ತು ಅವಿದ್ಯಾಪ್ರತ್ಯುಪಸ್ಥಾಪಿತಃ ಕಾರ್ಯಕರಣಸಂಬಂಧೀ ಆತ್ಮನಃ ಖಿಲ್ಯಭಾವಃ, ತಸ್ಮಿನ್ವಿದ್ಯಯಾ ನಾಶಿತೇ, ತನ್ನಿಮಿತ್ತಾ ಯಾ ವಿಶೇಷಸಂಜ್ಞಾ ಶರೀರಾದಿಸಂಬಂಧಿನೀ ಅನ್ಯತ್ವದರ್ಶನಲಕ್ಷಣಾ, ಸಾ ಕಾರ್ಯಕರಣಸಂಘಾತೋಪಾಧೌ ಪ್ರವಿಲಾಪಿತೇ ನಶ್ಯತಿ, ಹೇತ್ವಭಾವಾತ್ , ಉದಕಾದ್ಯಾಧಾರನಾಶಾದಿವ ಚಂದ್ರಾದಿಪ್ರತಿಬಿಂಬಃ ತನ್ನಿಮಿತ್ತಶ್ಚ ಪ್ರಕಾಶಾದಿಃ ; ನ ಪುನಃ ಪರಮಾರ್ಥಚಂದ್ರಾದಿತ್ಯಸ್ವರೂಪವತ್ ಅಸಂಸಾರಿಬ್ರಹ್ಮಸ್ವರೂಪಸ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನಘನಸ್ಯ ನಾಶಃ ; ತತ್ ವಿಜ್ಞಾನಘನ ಇತ್ಯುಕ್ತಮ್ ; ಸ ಆತ್ಮಾ ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಗತಃ ; ಪರಮಾರ್ಥತೋ ಭೂತನಾಶಾತ್ ನ ವಿನಾಶೀ ; ವಿನಾಶೀ ತು ಅವಿದ್ಯಾಕೃತಃ ಖಿಲ್ಯಭಾವಃ, ‘ವಾಚಾರಂಭಣಂ ವಿಕಾರೋ ನಾಮಧೇಯಮ್’ (ಛಾ. ಉ. ೬ । ೧ । ೪), ಇತಿ ಶ್ರುತ್ಯಂತರಾತ್ । ಅಯಂ ತು ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಃ — ಅವಿನಾಶೀ ವಾ ಅರೇಽಯಮಾತ್ಮಾ ; ಅತಃ ಅಲಂ ಪರ್ಯಾಪ್ತಮ್ ವೈ ಅರೇ ಇದಂ ಮಹದ್ಭೂತಮನಂತಮಪಾರಂ ಯಥಾವ್ಯಾಖ್ಯಾತಮ್ ವಿಜ್ಞಾನಾಯ ವಿಜ್ಞಾತುಮ್ ; ‘ನ ಹಿ ವಿಜ್ಞಾತುರ್ವಿಜ್ಞಾತೇರ್ವಿಪರಿಲೋಪೋ ವಿದ್ಯತೇಽವಿನಾಶಿತ್ವಾತ್’ (ಬೃ. ಉ. ೪ । ೫ । ೩೦) ಇತಿ ಹಿ ವಕ್ಷ್ಯತಿ ॥