హిరణ్యగర్భాదన్యోఽనన్యో వా విద్యాధికారీ ప్రథమేఽపి మృతస్య జీవతో వా విద్యాధికారో వివక్షితస్త్వయేతి పృచ్ఛతి —
తత్రేతి ।
తత్రఽఽద్యమాక్షిపతి —
విశీర్ణేష్వితి ।
ఆక్షేపం స్ఫుటయితుం తదీయాముక్తిమనువదతి —
సమవనీతేతి ।
నామమాత్రావశిష్టస్యాధికారో విద్యాయామితి శేషః ।
సమవనీతప్రాణస్యేత్యత్ర శ్రుతిం సంవాదయతి —
మృత ఇతి ।
కథమేతావతా యథోక్తాక్షేపసిద్ధిస్తత్రాఽఽహ —
న మనోరథేనేతి ।
ఉపసంహృతప్రాణస్య శ్రవణాద్యధికారిత్వమేతచ్ఛబ్దార్థః ।
ద్వితీయం శఙ్కతే —
అథేతి ।
అపావృతో విద్యాధికారీతి శేషః ।
జీవతో భోజ్యాద్వ్యావర్తనం సమ్యగ్ధియం వినా దుఃశకమితి మత్వా పృచ్ఛతి —
తత్త్వితి ।
అప్రాప్తే కామో భవతి ప్రాప్తే నివర్తత ఇతి ప్రసిద్ధేరపరవిద్యయా కర్మసముచ్చితయా హైరణ్యగర్భపదప్రాప్తిరేవ తన్నివృత్తికారణమితి శఙ్కతే —
సమస్తేతి ।
అపరవిద్యాసముచ్చితం కర్మ హైరణ్యగర్భభోగప్రాపకం న భోగ్యాన్నివృత్తిసాధనమితి తృతీయే వ్యుత్పాదితమితి పరిహరతి —
తత్పూర్వమేవేతి ।
ఉక్తమేవ వ్యక్తీకుర్వన్విభజతే —
కర్మసహితేనేతి ।
అథైకమేవ సముచ్చితం కర్మోభయార్థం కిం న స్యాదత ఆహ —
నచేతి ।
ఉభయార్థత్వాభావం సమర్థయతే —
హిరణ్యగర్భేత్యాదినా ।
సముచ్చితం కర్మ నోభయార్థమిత్యత్ర దృష్టాన్తమాహ —
న హీతి ।
హిరణ్యగర్భో విద్యాధికారీతి పక్షం నిక్షిపతి —
అథేతి ।
దూషయతి —
తత ఇతి ।
నను మహానుభావానామస్మద్విశిష్టానామేవ బ్రహ్మవిద్యోపదిశ్యమానా మోక్షం ఫలయతి నాస్మాకమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
సర్వేషామితి ।
న చ త్వన్మతేఽపి యద్ద్వారా శ్రవణాది కృత్వా విద్యోదయస్తద్ద్వారైవ చిదాత్మనో ముక్తిసిద్ధౌ కృతమితరత్ర శ్రవణాదినేతి వాచ్యమ్ । ద్వారభేదస్యానుష్ఠాతృవిభాగాధీనప్రవృత్తిప్రయుక్తప్రయోజనవద్విద్యోదయస్య చ కాల్పనికత్వేన యథాప్రతీతి వ్యవస్థోపపత్తేః । వస్తుతో నిర్విశేషే చిన్మాత్రే నావిద్యావిద్యే బన్ధముక్తీ చేత్యభిప్రేత్య పరపక్షనిరాకరణముపసంహృత్య శ్రుతివ్యాఖ్యానం ప్రస్తౌతి —
తస్మాదితి ।