அத்ர பிதேத்யாதி³வாக்யமவதாரயிதும் வ்ருத்தமநுத்³ரவதி —
ப்ரக்ருத இதி ।
அவித்³யாதி³நிர்மோகே ஹேதுத்³வயமாஹ —
அஸம்க³த்வாதி³தி ।
யத்³யபி நா(அ)(அ)க³ந்துகத்வமவித்³யாயா யுக்தம் ததா²(அ)ப்யபி⁴வ்யக்தா ஸா(அ)நர்த²ஹேதுராக³ந்துகீதி த்³ரஷ்டவ்யம் ।
ஸ்த்ரீவாக்யநிரஸ்யாம் ஶங்காமநுவத³தி —
தத்ரேதி ।
காமாதி³விமோகே த³ர்ஶிதே ஸதீதி யாவத் ।
ஸ்வபா⁴வஸ்யாபாயோ ந ஸம்ப⁴வதீத்யபி⁴ப்ரேத்ய ஹேதுமாஹ
யஸ்மாதி³தி ।
ஶங்கோத்தரத்வேந ஸ்த்ரீவாக்யமவதார்ய தாத்பர்யம் பூர்வோக்தமநுகீர்தயதி —
ஸ்வயமிதி ।
வ்ருத்தமநூத்³யோத்தரக்³ரந்த²முத்தா²பயதி —
இத்யேததி³தி ।
ஸ்வயஞ்ஜ்யோதிஷ்ட்வஸ்ய ஸ்வாபா⁴விகத்வமேதச்ச²ப்³தா³ர்த²: । ப்ராஸம்கி³கம் காமாதே³ராக³ந்துகத்வோக்திப்ரஸம்கா³தா³க³தமிதி யாவத் ।
ப்ரக்ருதமேவ த³ர்ஶயதி —
அத்ர சேதி ।
அதிச்ச²ந்தா³தி³வாக்யம் ஸப்தம்யர்த²: । ப்ரத்யக்ஷத: ஸ்வரூபசைதந்யவஶாத்³யதோ²க்தாத்மரூபஸ்ய ஸுஷுப்தே க்³ருஹ்யமாணத்வமுத்தி²தஸ்ய பராமர்ஶாத³வதே⁴யம் ।
காமாதி³ஸம்ப³ந்த⁴வதா³த்மநஸ்தத்³ரஹிதமபி ரூபம் கல்பிதமேவேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
தேதே³ததி³தி ।
ப்ரக்ருதமர்த²முக்த்வோத்தரவாக்யஸ்த²ஸப்தம்யர்த²மாஹ —
ஏதஸ்மிந்நிதி ।
ஜநகோ(அ)ப்யத்ராபிதா ப⁴வதீதி ஸம்ப³ந்த⁴: ।
பிதா(அ)ப்யத்ராபிதா ப⁴வதீத்யுபபாத³யதி —
தஸ்ய சேத்யாதி³நா ।
யதா²(அ)ஸ்மிந்காலே பிதா புத்ரஸ்யாபிதா ப⁴வதி தத்³வதி³த்யாஹ —
ததே²தி ।
நாஸ்யார்த²ஸ்ய ப்ரதிபாத³க: ஶப்³தோ³(அ)ஸ்தீத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
ஸாமர்த்²யாதி³தி ।
ததே³வ ஸாமர்த்²யம் த³ர்ஶயதி —
உப⁴யோரிதி ।
ஸுஷுப்தே கர்மாதிக்ரமே ப்ரமாணமாஹ —
அபஹதேதி ।
புநர்லோகதே³வஶப்³தா³வநுவாதா³ர்தௌ² ।
வாக்யாந்தரமாதா³ய வ்யாசஷ்டே —
ததே²த்யாதி³நா ।
ஸாத்⁴யஸாத⁴நஸம்ப³ந்தா⁴பி⁴தா⁴யகா ப்³ராஹ்மணலக்ஷணா இதி ஶேஷ: । அபி⁴தா⁴யகத்வேந ப்ரமாணத்வேந ப்ரமேயத்வேந சேத்யர்த²: ।
அத்ர ஸ்தேநோ(அ)ஸ்தேநோ ப⁴வதீத்யாத³
“ப்³ராஹ்மண்யாம் க்ஷத்ரியாத்ஸூதோ வைஶ்யாத்³வைதே³ஹகஸ்ததா² ।
ஶூத்³ராஜ்ஜாதஸ்து சாண்டா³ல: ஸர்வத⁴ர்மப³ஹிஷ்க்ருத:” (யா.ஸ்ம்ரு.1-93)
இதி ஸ்ம்ருதிமாஶ்ரித்யா(அ)(அ)ஹ —
சாண்டா³லோ நாமேதி ।
’ஜாதோ நிஷாதா³ச்சூ²த்³ராயாம் ஜாத்யா ப⁴வதி புல்கஸ:’ । இதி ஸ்ம்ருதே: ஶூத்³ராயாம் ப்³ராஹ்மணாஜ்ஜாதோ நிஷாத³: ஸ ச ஜாத்யா ஶூத்³ரஸ்தஸ்மாத்க்ஷத்ரியாயாம் ஜாத: புல்கஸோ ப⁴வதீதி வ்யாக்²யாநமுபேத்யா(அ)(அ)ஹ —
ஶூத்³ரேணைவேதி ।
ஶ்ரமணாதி³வாக்யஸ்ய தாத்பர்யமாஹ —
ததே²தி ।
ததா² சாண்டா³லவதி³தி யாவத் ।
பரிவ்ராட்தாபஸயோரேவ க்³ரஹணாத்தத்கர்மாயோகே³(அ)பி ஸௌஷுப்தஸ்ய வர்ணாஶ்ரமாந்தரகர்மயோக³ம் ஶங்கித்வா(அ)(அ)ஹ —
ஸர்வேஷாமிதி ।
அதி³ஶப்³தே³ந வயோவஸ்தா²தி³ க்³ருஹ்யதே ।
ஸௌஷுப்தே புருஷே ப்ரக்ருதே கத²மநந்வாக³தமிதி நபும்ஸகப்ரயோக³ஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —
ரூபபரத்வாதி³தி ।
தத்பரத்வே ஹேதுமநுஷங்க³ம் த³ர்ஶயதி —
அப⁴யமிதி ।
ஹேதுவாக்யமாகாங்க்ஷாபூர்வகமுத்தா²ப்ய வ்யாசஷ்டே —
கிம் புநரித்யாதி³நா ।
யஸ்மாத³திச்ச²ந்தா³தி³வாக்யோக்தஸ்வபா⁴வோ(அ)யமாத்மா ஸுஷுப்திகாலே ஹ்ருத³யநிஷ்டா²ந்ஸர்வாஞ்சோ²காநதிக்ராமதி தஸ்மாதே³ததா³த்மரூபம் புண்யபாபாப்⁴யாமநந்வாக³தம் யுக்தமித்யர்த²: ।
ஶோகஶப்³த³ஸ்ய காமவிஷயத்வம் ஸாத⁴யதி —
இஷ்டேதி ।
கத²ம் தஸ்யா: ஶோகத்வாபத்திரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
இஷ்டம் ஹீதி ।
தேஷாம் பர்யாயத்வே(அ)பி ப்ரக்ருதே கிமாயாதம் ததா³ஹ —
யஸ்மாதி³தி ।
அத்ரேதி ஸுஷுப்திருச்யதே । அத: ஸர்வகாமாதிதீர்ணத்வாதி³த்யுத்தரத்ர ஸம்ப³ந்த⁴: ।
ந கேவலம் ஶோகஶப்³த³ஸ்ய காமவிஷயத்வமுபபந்நமேவ கிந்து ஸம்நிதே⁴ரபி ஸித்³த⁴மித்யாஹ —
ந கஞ்சநேதி ।
ஶோகஶப்³த³ஸ்ய காமவிஷயத்வே(அ)பி தத³த்யயமாத்ராத்கத²ம் கர்மாத்யய: ஸ்யதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
காமஶ்சேதி ।
தத்ர வாக்யஶேஷம் ப்ரமாணயதி —
வக்ஷ்யதி ஹீதி ।
காமஸ்ய கர்மஹேதுத்வே ஸித்³தே⁴ ப²லிதமாஹ —
அத இதி ।
ஹ்ருத³யஸ்ய ஶோகாநதிக்ராமதீத்யத்ர ஹ்ருத³யஶப்³தா³ர்த²மாஹ —
ஹ்ருத³யமிதீதி ।
மாம்ஸபிண்ட³விஶேஷவிஷயம் ஹ்ருத³யபத³ம் கத²ம் பு³த்³தி⁴மாஹேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
தாத்ஸ்த்²யாதி³தி ।
ததா² மஞ்சா: க்ரோஶந்தீதி மஞ்சக்ரோஶநமுச்யமாநம் மஞ்சஸ்தா²ந்புருஷாநுபசாராதா³ஹ ததா² ஹ்ருத³யஸ்த²த்வாத்³பு³த்³தே⁴ருபசாரபு³த்³தி⁴ம் ஹ்ருத³யஶப்³தோ³ த³ர்ஶயதீத்யர்த²: ।
ஹ்ருத³யஶப்³தா³ர்த²முக்த்வா தஸ்ய ஸம்ப³ந்த⁴ம் த³ர்ஶயதி —
ஹ்ருத³யஸ்யேதி ।
தாநதிக்ராந்தோ ப⁴வதீதி ஶேஷ: ।
ஆத்மாஶ்ரயாஸ்தே ந பு³த்³தி⁴மாஶ்ரயந்தீத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
பு³த்³தீ⁴தி ।
கத²ம் தர்ஹி கேசிதா³த்மாஶ்ரயத்வம் தேஷாம் வத³ந்தீத்யாஶங்க்ய ப்⁴ராந்திவஶாதி³த்யாஹ —
ஆத்மேதி ।
ப⁴வது காமாநாம் ஹ்ருத³யாஶ்ரிதத்வம் ததா²(அ)பி தத்ஸம்ப³ந்த⁴த்³வாரா ததா³ஶ்ரயத்வஸம்ப⁴வாத்கத²மாத்மா ஸுஷுப்தே காமாநதிவர்ததே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —
ஹ்ருத³யேதி ।
தத்ஸம்ப³ந்தா⁴தீதத்வே ஶ்ருதிஸித்³தே⁴ ப²லிதமாஹ —
ஹ்ருத³யகரணேதி ।