ಅಥೋ ಅಪಿ ಅನ್ಯೇ ಬಂಧಮೋಕ್ಷಕುಶಲಾಃ ಖಲು ಆಹುಃ — ಸತ್ಯಂ ಕಾಮಾದಿಪೂರ್ವಕೇ ಪುಣ್ಯಾಪುಣ್ಯೇ ಶರೀರಗ್ರಹಣಕಾರಣಮ್ ; ತಥಾಪಿ ಕಾಮಪ್ರಯುಕ್ತೋ ಹಿ ಪುರುಷಃ ಪುಣ್ಯಾಪುಣ್ಯೇ ಕರ್ಮಣೀ ಉಪಚಿನೋತಿ ; ಕಾಮಪ್ರಹಾಣೇ ತು ಕರ್ಮ ವಿದ್ಯಮಾನಮಪಿ ಪುಣ್ಯಾಪುಣ್ಯೋಪಚಯಕರಂ ನ ಭವತಿ ; ಉಪಚಿತೇ ಅಪಿ ಪುಣ್ಯಾಪುಣ್ಯೇ ಕರ್ಮಣೀ ಕಾಮಶೂನ್ಯೇ ಫಲಾರಂಭಕೇ ನ ಭವತಃ ; ತಸ್ಮಾತ್ ಕಾಮ ಏವ ಸಂಸಾರಸ್ಯ ಮೂಲಮ್ । ತಥಾ ಚೋಕ್ತಮಾಥರ್ವಣೇ — ‘ಕಾಮಾನ್ಯಃ ಕಾಮಯತೇ ಮನ್ಯಮಾನಃ ಸ ಕಾಮಭಿರ್ಜಾಯತೇ ತತ್ರ ತತ್ರ’ (ಮು. ಉ. ೩ । ೨ । ೨) ಇತಿ । ತಸ್ಮಾತ್ ಕಾಮಮಯ ಏವಾಯಂ ಪುರುಷಃ, ಯತ್ ಅನ್ಯಮಯತ್ವಂ ತತ್ ಅಕಾರಣಂ ವಿದ್ಯಮಾನಮಪಿ — ಇತ್ಯತಃ ಅವಧಾರಯತಿ ‘ಕಾಮಮಯ ಏವ’ ಇತಿ । ಯಸ್ಮಾತ್ ಸ ಚ ಕಾಮಮಯಃ ಸನ್ ಯಾದೃಶೇನ ಕಾಮೇನ ಯಥಾಕಾಮೋ ಭವತಿ, ತತ್ಕ್ರತುರ್ಭವತಿ — ಸ ಕಾಮ ಈಷದಭಿಲಾಷಮಾತ್ರೇಣಾಭಿವ್ಯಕ್ತೋ ಯಸ್ಮಿನ್ವಿಷಯೇ ಭವತಿ, ಸಃ ಅವಿಹನ್ಯಮಾನಃ ಸ್ಫುಟೀಭವನ್ ಕ್ರತುತ್ವಮಾಪದ್ಯತೇ ; ಕ್ರತುರ್ನಾಮ ಅಧ್ಯವಸಾಯಃ ನಿಶ್ಚಯಃ, ಯದನಂತರಾ ಕ್ರಿಯಾ ಪ್ರವರ್ತತೇ । ಯತ್ಕ್ರತುರ್ಭವತಿ — ಯಾದೃಕ್ಕಾಮಕಾರ್ಯೇಣ ಕ್ರತುನಾ ಯಥಾರೂಪಃ ಕ್ರತುಃ ಅಸ್ಯ ಸೋಽಯಂ ಯತ್ಕ್ರತುಃ ಭವತಿ — ತತ್ಕರ್ಮ ಕುರುತೇ — ಯದ್ವಿಷಯಃ ಕ್ರತುಃ, ತತ್ಫಲನಿರ್ವೃತ್ತಯೇ ಯತ್ ಯೋಗ್ಯಂ ಕರ್ಮ, ತತ್ ಕುರುತೇ ನಿರ್ವರ್ತಯತಿ । ಯತ್ ಕರ್ಮ ಕುರುತೇ, ತತ್ ಅಭಿಸಂಪದ್ಯತೇ — ತದೀಯಂ ಫಲಮಭಿಸಂಪದ್ಯತೇ । ತಸ್ಮಾತ್ ಸರ್ವಮಯತ್ವೇ ಅಸ್ಯ ಸಂಸಾರಿತ್ವೇ ಚ ಕಾಮ ಏವ ಹೇತುರಿತಿ ॥