அதோ² அபி அந்யே ப³ந்த⁴மோக்ஷகுஶலா: க²லு ஆஹு: — ஸத்யம் காமாதி³பூர்வகே புண்யாபுண்யே ஶரீரக்³ரஹணகாரணம் ; ததா²பி காமப்ரயுக்தோ ஹி புருஷ: புண்யாபுண்யே கர்மணீ உபசிநோதி ; காமப்ரஹாணே து கர்ம வித்³யமாநமபி புண்யாபுண்யோபசயகரம் ந ப⁴வதி ; உபசிதே அபி புண்யாபுண்யே கர்மணீ காமஶூந்யே ப²லாரம்ப⁴கே ந ப⁴வத: ; தஸ்மாத் காம ஏவ ஸம்ஸாரஸ்ய மூலம் । ததா² சோக்தமாத²ர்வணே — ‘காமாந்ய: காமயதே மந்யமாந: ஸ காமபி⁴ர்ஜாயதே தத்ர தத்ர’ (மு. உ. 3 । 2 । 2) இதி । தஸ்மாத் காமமய ஏவாயம் புருஷ:, யத் அந்யமயத்வம் தத் அகாரணம் வித்³யமாநமபி — இத்யத: அவதா⁴ரயதி ‘காமமய ஏவ’ இதி । யஸ்மாத் ஸ ச காமமய: ஸந் யாத்³ருஶேந காமேந யதா²காமோ ப⁴வதி, தத்க்ரதுர்ப⁴வதி — ஸ காம ஈஷத³பி⁴லாஷமாத்ரேணாபி⁴வ்யக்தோ யஸ்மிந்விஷயே ப⁴வதி, ஸ: அவிஹந்யமாந: ஸ்பு²டீப⁴வந் க்ரதுத்வமாபத்³யதே ; க்ரதுர்நாம அத்⁴யவஸாய: நிஶ்சய:, யத³நந்தரா க்ரியா ப்ரவர்ததே । யத்க்ரதுர்ப⁴வதி — யாத்³ருக்காமகார்யேண க்ரதுநா யதா²ரூப: க்ரது: அஸ்ய ஸோ(அ)யம் யத்க்ரது: ப⁴வதி — தத்கர்ம குருதே — யத்³விஷய: க்ரது:, தத்ப²லநிர்வ்ருத்தயே யத் யோக்³யம் கர்ம, தத் குருதே நிர்வர்தயதி । யத் கர்ம குருதே, தத் அபி⁴ஸம்பத்³யதே — ததீ³யம் ப²லமபி⁴ஸம்பத்³யதே । தஸ்மாத் ஸர்வமயத்வே அஸ்ய ஸம்ஸாரித்வே ச காம ஏவ ஹேதுரிதி ॥