అథో అపి అన్యే బన్ధమోక్షకుశలాః ఖలు ఆహుః — సత్యం కామాదిపూర్వకే పుణ్యాపుణ్యే శరీరగ్రహణకారణమ్ ; తథాపి కామప్రయుక్తో హి పురుషః పుణ్యాపుణ్యే కర్మణీ ఉపచినోతి ; కామప్రహాణే తు కర్మ విద్యమానమపి పుణ్యాపుణ్యోపచయకరం న భవతి ; ఉపచితే అపి పుణ్యాపుణ్యే కర్మణీ కామశూన్యే ఫలారమ్భకే న భవతః ; తస్మాత్ కామ ఎవ సంసారస్య మూలమ్ । తథా చోక్తమాథర్వణే — ‘కామాన్యః కామయతే మన్యమానః స కామభిర్జాయతే తత్ర తత్ర’ (ము. ఉ. ౩ । ౨ । ౨) ఇతి । తస్మాత్ కామమయ ఎవాయం పురుషః, యత్ అన్యమయత్వం తత్ అకారణం విద్యమానమపి — ఇత్యతః అవధారయతి ‘కామమయ ఎవ’ ఇతి । యస్మాత్ స చ కామమయః సన్ యాదృశేన కామేన యథాకామో భవతి, తత్క్రతుర్భవతి — స కామ ఈషదభిలాషమాత్రేణాభివ్యక్తో యస్మిన్విషయే భవతి, సః అవిహన్యమానః స్ఫుటీభవన్ క్రతుత్వమాపద్యతే ; క్రతుర్నామ అధ్యవసాయః నిశ్చయః, యదనన్తరా క్రియా ప్రవర్తతే । యత్క్రతుర్భవతి — యాదృక్కామకార్యేణ క్రతునా యథారూపః క్రతుః అస్య సోఽయం యత్క్రతుః భవతి — తత్కర్మ కురుతే — యద్విషయః క్రతుః, తత్ఫలనిర్వృత్తయే యత్ యోగ్యం కర్మ, తత్ కురుతే నిర్వర్తయతి । యత్ కర్మ కురుతే, తత్ అభిసమ్పద్యతే — తదీయం ఫలమభిసమ్పద్యతే । తస్మాత్ సర్వమయత్వే అస్య సంసారిత్వే చ కామ ఎవ హేతురితి ॥