ಪ್ರಶ್ನಪೂರ್ವಕಂ ವೇದಿತೃವಿಶೇಷಂ ನಿರ್ದಿಶತಿ —
ಕೇ ಪುನರಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಗೃಹಸ್ಥಾನಾಂ ಯಜ್ಞಾದಿನಾ ಪಿತೃಯಾಣಪ್ರತಿಪತ್ತೇರ್ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣತ್ವಾನ್ನ ದೇವಯಾನೇ ಪಥಿ ಪ್ರವೇಶೋಽಸ್ತೀತಿ ಶಂಕತೇ —
ನನ್ವಿತಿ ।
ಪಂಚಾಗ್ನಿವಿದಾಂ ಗೃಹಸ್ಥಾನಾಂ ದೇವಯಾನೇ ಪಥ್ಯಧಿಕಾರಸ್ತದ್ರಹಿತಾನಾಂ ತು ತೇಷಾಮೇವ ಯಜ್ಞಾದಿನಾ ಪಿತೃಯಾಣಪ್ರಾಪ್ತಿರಿತಿ ವಿಭಾಗೋಪಪತ್ತೇರ್ನ ವಾಕ್ಯಶೇಷವಿರೋಧೋಽಸ್ತೀತಿ ಸಮಾಧತ್ತೇ —
ನೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಏವಂ ವಿದುರಿತಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಚನಾತ್ಪರಿವ್ರಾಜಕಾದೇರಪ್ಯತ್ರ ಗ್ರಹಣಂ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಚೇನ್ನೇತ್ಯಾಹ —
ಭಿಕ್ಷುವಾನಪ್ರಸ್ಥಯೋಶ್ಚೇತಿ ।
ವಿಧಾಂತರೇಣ ತಯೋರುತ್ತರಮಾರ್ಗೇ ಪ್ರವೇಶಾನ್ನ ಪಂಚಾಗ್ನಿವಿಷಯತ್ವೇನ ಗ್ರಹಣಂ ಪುನರುಕ್ತೇರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಗೃಹಸ್ಥಾನಾಮೇವ ಪಂಚಾಗ್ನಿವಿದಾಂ ತತ್ರ ಗ್ರಹಣಮಿತ್ಯತ್ರ ಹೇತ್ವಂತರಮಾಹ —
ಗ್ರಹಸ್ಥೇತಿ ।
ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಾಂ ತರ್ಹೀಹ ಗ್ರಹಣಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ನೇತ್ಯಾಹ —
ಅತ ಇತಿ ।
ಪಂಚಾಗ್ನಿದರ್ಶನಸ್ಯ ಗೃಹಸ್ಥಕರ್ಮಸಂಬಂಧಾದೇವೇತ್ಯೇತತ್ ।
ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ನೈಷ್ಠಿಕಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಾಂ ದೇವಯಾನೇ ಪಥಿ ಪ್ರವೇಶಸ್ತತ್ರಾಽಽಹ —
ತೇಷಾಂ ತ್ವಿತಿ ।
ಅರ್ಯಮ್ಣಃ ಸಂಬಂಧೀ ಯಃ ಪಂಥಾಸ್ತಮಾಸಾದ್ಯ ತೇನೋತ್ತರೇಣ ಪಥಾ ತೇ ಯಥೋಕ್ತಸಂಖ್ಯಾ ಋಷಯಃ ಸಾಪೇಕ್ಷಮಮೃತತ್ವಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ಇತಿ ಸ್ಮೃತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಆಶ್ರಮಾಂತರಾಣಾಂ ಪಂಚಾಗ್ನಿವಿಷಯತ್ವೇನಾಗ್ರಹಣೇ ಫಲಿತಮಾಹ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಅಗ್ನಿಜತ್ವೇ ಫಲಿತಮಾಹ —
ಅಗ್ನ್ಯಪತ್ಯಮಿತಿ ।
ಅಗ್ನಿಜತ್ವಂ ಸಾಧಯತಿ —
ಏವಮಿತಿ ।
ಅಗ್ನ್ಯಪತ್ಯತ್ವೇ ಕಿಂ ಸ್ಯಾತ್ತದಾಹ —
ಅಗ್ನೀತಿ ।
ಇತ್ಯೇವಂ ಯೇ ಗೃಹಸ್ಥಾ ವಿದುಸ್ತೇ ಚೇತಿ ಯೋಜನಾ । ಅರಣ್ಯಂ ಸ್ತ್ರೀಜನಾಸಂಕೀರ್ಣೋ ದೇಶಃ । ಪರಿವ್ರಾಜಕಾಶ್ಚೇತಿ ತ್ರಿದಂಡಿನೋ ಗೃಹ್ಯಂತೇಽನ್ಯೇಷಾಮೇಷಣಾಭ್ಯೋ ವ್ಯುತ್ಥಿತಾನಾಂ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾನಾಂ ದೇವಯಾನೇ ಪಥ್ಯಪ್ರವೇಶಾದಾಶ್ರಮಮಾತ್ರನಿಷ್ಠಾ ವಾ ತೇಽಪಿ ಗೃಹ್ಯೇರನ್ನಿತಿ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಮ್ ।
ಶ್ರದ್ಧಾಽಪಿ ಸ್ವಯಮುಪಾಸ್ಯಾ ಕರ್ಮತ್ವಶ್ರವಣಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಪ್ರತ್ಯಯಮಾತ್ರಸ್ಯ ಸಾಪೇಕ್ಷತ್ವಾದುಪಾಸ್ಯತ್ವಾನುಪಪತ್ತೇರ್ಮೈವಮಿತ್ಯಾಹ —
ನ ಪುನರಿತಿ ।
ಸರ್ವೇ ಪಂಚಾಗ್ನಿವಿದಃ ಸತ್ಯಬ್ರಹ್ಮವಿದಶ್ಚೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ವಿನಾಽಪಿ ವಿದ್ಯಾಬಲಮರ್ಚಿರಭಿಸಂಪತ್ತಿಃ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಚೇನ್ನೇತ್ಯಾಹ —
ಯಾವದಿತಿ ।
ಕರ್ಮ ಕೃತ್ವಾ ಲೋಕಂ ಪ್ರತ್ಯುತ್ಥಾಯಿನ ಇತಿ ಪೂರ್ವೇಣ ಸಂಬಂಧಃ ।
ಕೇವಲಕರ್ಮಿಣಾಂ ದೇವಯಾನಮಾರ್ಗಪ್ರಾಪ್ತಿರ್ನಾಸ್ತೀತ್ಯುಕ್ತಂ ನಿಗಮಯತಿ —
ಇತ್ಯೇವಮೇವೇತಿ ।
ವಿದುಷಾಮೇವ ದೇವಯಾನಪ್ರಾಪ್ತಿಮುಪಸಂಹರತಿ —
ಯದಾ ತ್ವಿತಿ ।
ನನ್ವರ್ಚಿಷೋ ಜ್ವಾಲಾತ್ಮನೋಽಸ್ಥೈರ್ಯಾತ್ತದಭಿಸಂಪತ್ತಿರ್ನ ಫಲಾಯ ಕಲ್ಪತೇ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಅರ್ಚಿರಿತೀತಿ ।
ಅರ್ಚಿಃಶಬ್ದೇನ ಯಥೋಕ್ತದೇವತಾಗ್ರಹೇ ಲಿಂಗಮಾಹ —
ನ ಹೀತಿ ।
ಅತೋಽರ್ಚಿರ್ದೇವತಾಯಾಃ ಸಕಾಶಾದಿತಿ ಯಾವತ್ ।
ಅಹಃಶಬ್ದಸ್ಯ ಕಾಲವಿಷಯತ್ವಮುಕ್ತದೋಷಾಭಾವಾದಿತಿ ಚೇನ್ನೇತ್ಯಾಹ —
ಮರಣೇತಿ ।
ನಿಯಮಾಭಾವಮೇವ ವ್ಯನಕ್ತಿ —
ಆಯುಷ ಇತಿ ।
ವಿದ್ವದ್ವಿಷಯೇ ನಿಯಮಮಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ನ ಹೀತಿ ।
ನನು ರಾತ್ರೌ ಮೃತೋಽಪಿ ವಿದ್ವಾನಹರಪೇಕ್ಷ್ಯ ಫಲೀ ಸಂಪತ್ಸ್ಯತೇ ನೇತ್ಯಾಹ —
ನ ಚೇತಿ ।
ಏಕಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಕಥಂ ಬಹುವಚನಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ।
ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾನಿತಿ ಬಹುವಚನಪ್ರಯೋಗಾದಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ । ಅತ್ರ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ವಿಶೇಷ್ಯತ್ವೇನ ಗೃಹ್ಯಂತೇ ।
ಬಹುವಚನೋಪಪತ್ತೌ ಹೇತ್ವಂತರಮಾಹ —
ಉಪಾಸನೇತಿ ।
ಕಲ್ಪಶಬ್ದೋಽತ್ರಾವಾಂತರಕಲ್ಪವಿಷಯಃ ।
ತೇಷಾಮಿಹ ನ ಪುನರಾವೃತ್ತಿರಿತಿ ಕ್ವಚಿತ್ಪಾಠಾದಸ್ಮಿನ್ನಿತ್ಯಾದಿವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮಯುಕ್ತಮಿತಿ ಶಂಕತೇ —
ಇಹೇತಿ ।
ಯಥಾ “ಶ್ವೋಭೂತೇ ಪೌರ್ಣಮಾಸೀಂ ಯಜೇತೇ”ತ್ಯತ್ರಾಕೃತಿಃ ಪೌರ್ಣಮಾಸೀಶಬ್ದಾರ್ಥಃ ಶ್ವೋಭೂತತ್ವಂ ಚ ನ ವ್ಯಾವರ್ತಕಂ ಪೌರ್ಣಮಾಸೀಪದಲಕ್ಷ್ಯೇಷ್ಟೇಃ ಪ್ರತಿಪದ್ಯೇವ ಕರ್ತವ್ಯತಾನಿಯಮಾತ್ತಥೇಹಾಽಽಕೃತೇರಿಹಶಬ್ದಾರ್ಥತ್ವಾನ್ನಿರಂಕುಶೈವಾನಾವೃತ್ತಿರತ್ರ ಸಿಧ್ಯತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಪರಿಹರತಿ —
ನೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಪರೋಕ್ತಂ ದೃಷ್ಟಾಂತಂ ವಿಘಟಯತಿ —
ಶ್ವೋಭೂತ ಇತಿ ।
ಕೃತಸಂಭಾರದಿವಸಾಪೇಕ್ಷಂ ಹಿ ಶ್ವೋಭೂತತ್ವಂ ಪೌರ್ಣಮಾಸೀದಿನೇ ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯೇಷ್ಟೌ ಕೃತಾಯಾಂ ಕದಾ ಪೌರ್ಣಮಾಸೀಷ್ಟಿಃ ಕರ್ತವ್ಯೇತಿ ವಿನಾ ವಚನಂ ನ ಜ್ಞಾಯತೇ ತತ್ರ ಶ್ವೋಭೂತತ್ವಂ ವಿಶೇಷಣಂ ಭವತ್ಯನ್ಯವ್ಯಾವರ್ತಕಂ ತದ್ವದಿಹೇತಿ ವಿಶೇಷಣಮಪಿ ವ್ಯಾವರ್ತಕಮೇವೇತಿ ನಾಽಽತ್ಯಂತಿಕಾನಾವೃತ್ತಿಸಿದ್ಧಿರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಯತ್ತು ಪೌರ್ಣಮಾಸೀಶಬ್ದವದಿಹಶಬ್ದಸ್ಯಾಽಽಕೃತಿವಾಚಿತ್ವಾದವ್ಯಾವರ್ತಕತ್ವಮಿತಿ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ನ ಹೀತಿ ।
ಯದ್ಯಪಿ ಪ್ರಕೃತೇ ವಾಕ್ಯೇ ಪೌರ್ಣಮಾಸೀಶಬ್ದೋ ಭವತ್ಯಾಕೃತಿವಚನಸ್ತಥಾಽಪಿ ಶ್ವಃಶಬ್ದಾರ್ಥೋಽಪಿ ಕಾಚಿದಾಕೃತಿರಸ್ತೀತ್ಯಂಗೀಕೃತ್ಯಾವ್ಯಾವರ್ತಕಃ ಶ್ವೋಭೂತಶಬ್ದೋ ನೈವ ಪ್ರಯುಜ್ಯತೇ । ತಥಾಽತ್ರಾಪಿ ವಿಶೇಷಣಶಬ್ದಸ್ಯ ವ್ಯಾವರ್ತಕತ್ವಮಾವಶ್ಯಕಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಸುಷಿರಮಾಕಾಶಮಿತ್ಯಾದೌ ವ್ಯಾವರ್ತ್ಯಾಭಾವೇಽಪಿ ವಿಶೇಷಣಪ್ರಯೋಗವದತ್ರಾಪಿ ವಿಶೇಷಣಂ ಸ್ವರೂಪಾನುವಾದಮಾತ್ರಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಯತ್ರ ತ್ವಿತಿ ।
ವಿಶೇಷಣಫಲಮುಪಸಂಹರತಿ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ॥೧೫॥