ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
யச்ச பூர்வை: பூர்வதரம் க்ருதம்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 15) கர்மணைவ ஹி ஸம்ஸித்³தி⁴மாஸ்தி²தா ஜநகாத³ய:’ (ப⁴. கீ³. 3 । 20) இதி, தத்து ப்ரவிப⁴ஜ்ய விஜ்ஞேயம்தத்கத²ம் ? யதி³ தாவத் பூர்வே ஜநகாத³ய: தத்த்வவிதோ³(அ)பி ப்ரவ்ருத்தகர்மாண: ஸ்யு:, தே லோகஸங்க்³ரஹார்த²ம் கு³ணா கு³ணேஷு வர்தந்தே’ (ப⁴. கீ³. 3 । 28) இதி ஜ்ஞாநேநை ஸம்ஸித்³தி⁴மாஸ்தி²தா:, கர்மஸம்ந்யாஸே ப்ராப்தே(அ)பி கர்மணா ஸஹைவ ஸம்ஸித்³தி⁴மாஸ்தி²தா:, கர்மஸம்ந்யாஸம் க்ருதவந்த இத்யர்த²:அத² தே தத்த்வவித³: ; ஈஶ்வரஸமர்பிதேந கர்மணா ஸாத⁴நபூ⁴தேந ஸம்ஸித்³தி⁴ம் ஸத்த்வஶுத்³தி⁴ம் , ஜ்ஞாநோத்பத்திலக்ஷணாம் வா ஸம்ஸித்³தி⁴ம் , ஆஸ்தி²தா ஜநகாத³ய இதி வ்யாக்²யேயம்ஏவமேவார்த²ம் வக்ஷ்யதி ப⁴க³வாந் ஸத்த்வஶுத்³த⁴யே கர்ம குர்வந்தி’ (ப⁴. கீ³. 5 । 11) இதிஸ்வகர்மணா தமப்⁴யர்ச்ய ஸித்³தி⁴ம் விந்த³தி மாநவ:’ (ப⁴. கீ³. 18 । 46) இத்யுக்த்வா ஸித்³தி⁴ம் ப்ராப்தஸ்ய புநர்ஜ்ஞாநநிஷ்டா²ம் வக்ஷ்யதிஸித்³தி⁴ம் ப்ராப்தோ யதா² ப்³ரஹ்ம’ (ப⁴. கீ³. 18 । 50) இத்யாதி³நா
யச்ச பூர்வை: பூர்வதரம் க்ருதம்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 15) கர்மணைவ ஹி ஸம்ஸித்³தி⁴மாஸ்தி²தா ஜநகாத³ய:’ (ப⁴. கீ³. 3 । 20) இதி, தத்து ப்ரவிப⁴ஜ்ய விஜ்ஞேயம்தத்கத²ம் ? யதி³ தாவத் பூர்வே ஜநகாத³ய: தத்த்வவிதோ³(அ)பி ப்ரவ்ருத்தகர்மாண: ஸ்யு:, தே லோகஸங்க்³ரஹார்த²ம் கு³ணா கு³ணேஷு வர்தந்தே’ (ப⁴. கீ³. 3 । 28) இதி ஜ்ஞாநேநை ஸம்ஸித்³தி⁴மாஸ்தி²தா:, கர்மஸம்ந்யாஸே ப்ராப்தே(அ)பி கர்மணா ஸஹைவ ஸம்ஸித்³தி⁴மாஸ்தி²தா:, கர்மஸம்ந்யாஸம் க்ருதவந்த இத்யர்த²:அத² தே தத்த்வவித³: ; ஈஶ்வரஸமர்பிதேந கர்மணா ஸாத⁴நபூ⁴தேந ஸம்ஸித்³தி⁴ம் ஸத்த்வஶுத்³தி⁴ம் , ஜ்ஞாநோத்பத்திலக்ஷணாம் வா ஸம்ஸித்³தி⁴ம் , ஆஸ்தி²தா ஜநகாத³ய இதி வ்யாக்²யேயம்ஏவமேவார்த²ம் வக்ஷ்யதி ப⁴க³வாந் ஸத்த்வஶுத்³த⁴யே கர்ம குர்வந்தி’ (ப⁴. கீ³. 5 । 11) இதிஸ்வகர்மணா தமப்⁴யர்ச்ய ஸித்³தி⁴ம் விந்த³தி மாநவ:’ (ப⁴. கீ³. 18 । 46) இத்யுக்த்வா ஸித்³தி⁴ம் ப்ராப்தஸ்ய புநர்ஜ்ஞாநநிஷ்டா²ம் வக்ஷ்யதிஸித்³தி⁴ம் ப்ராப்தோ யதா² ப்³ரஹ்ம’ (ப⁴. கீ³. 18 । 50) இத்யாதி³நா

நநு - வித்³வத்³வ்யாபாரே(அ)பி கர்மஶப்³த³ப்ரயோக³த³ர்ஶநாத் தத்³வ்யாபாரஸ்ய கர்மாபா⁴ஸத்வாநுபபத்தே: ஸமுச்சயஸித்³தி⁴ரிதி, தத்ராஹ -

யச்சேதி ।

ஜ்ஞாநகர்மணோ: ஸமுச்சித்யைவ ஸம்ஸித்³தி⁴ஹேதுத்வே ப்ரதிபந்நே குதோ விப⁴ஜ்ய அர்த²ஜ்ஞாநமிதி ப்ருச்ச²தி -

தத்கத²மிதி ।

தத்ர, ‘கிம் ஜநகாத³யோ(அ)பி தத்த்வவித³: ப்ரவ்ருத்தகர்மாண: ஸ்யு:, ஆஹோஸ்வித³தத்த்வவித³: ? ‘ இதி விக்ல்ப்ய, ப்ரத²மம் ப்ரத்யாஹ -

யதீ³தி ।

தத்த்வவித்த்வே கத²ம் ப்ரவ்ருத்தகர்மத்வம் , கர்மணாமகிஞ்சித்கரத்வாத் , இத்யாஶங்க்யாஹ -

தே லோகேதி ।

தேஷாமுக்தப்ரயோஜநார்த²மபி ந ப்ரவ்ருத்திர்யுக்தா ஸர்வத்ராப்யுதா³ஸீநத்வாத் , இத்யாஶங்க்யாஹ -

கு³ணா இதி ।

இந்த்³ரியாணாம் விஷயேஷு ப்ரவ்ருத்தித்³வாரா தத்த்வவிதா³ம் ப்ரவ்ருத்தகர்மத்வே(அ)பி ஜ்ஞாநேநைவ தேஷாம் முக்திரித்யாஹ -

ஜ்ஞாநேநேதி ।

உக்தமேவார்த²ம் ஸங்க்ஷிப்ய த³ர்ஶயதி -

கர்மேதி

கர்மணேத்யாதௌ³ பா³தி⁴தாநுவ்ருத்த்யா ப்ரவ்ருத்த்யாபா⁴ஸோ க்³ருஹ்யதே ।

த்³விதீயமநுவத³தி -

அதே²தி ।

தத்ர வாக்யார்த²ம் கத²யதி -

ஈஶ்வரேதி ।

விப⁴ஜ்ய விஜ்ஞேயத்வம் வாக்யார்த²ஸ்யோக்தமுபஸம்ஹரதி -

இதி வ்யாக்²யேயமிதி ।

கர்மணாம் சித்தஶுத்³தி⁴த்³வாரா ஜ்ஞாநஹேதுத்வமித்யுக்தே(அ)ர்தே² வாக்யஶேஷம்  ப்ரமாணயதி -

ஏதமேவேதி ।

‘யோகி³ந: கர்ம குர்வந்தி’ (ப⁴. ப⁴. கீ³. 5-11) இத்யாதி³வாக்யமர்த²தோ(அ)நுவத³தி -

ஸத்த்வேதி ।

‘ஸ்வகர்மணா’ (ப⁴. ப⁴. கீ³. 18-46) இத்யாதௌ³ ஸாக்ஷாதே³வ  மோக்ஷஹேதுத்வம் கர்மணாம் வக்ஷ்யதீத்யாஶங்க்யாஹ -

ஸ்வகர்மணேதி ।

ஸ்வகர்மாநுஷ்டா²நாதீ³ஶ்வரப்ரஸாத³த்³வாரா ஜ்ஞாநநிஷ்டா²யோக்³யதா லப்⁴யதே । ததோ ஜ்ஞாநநிஷ்ட²யா முக்தி: । தேந ந ஸாக்ஷாத் கர்மணாம் முக்திஹேதுதேத்யக்³ரே ஸ்பு²டீப⁴விஷ்யதீத்யர்த²: ।