నను - విద్వద్వ్యాపారేఽపి కర్మశబ్దప్రయోగదర్శనాత్ తద్వ్యాపారస్య కర్మాభాసత్వానుపపత్తేః సముచ్చయసిద్ధిరితి, తత్రాహ -
యచ్చేతి ।
జ్ఞానకర్మణోః సముచ్చిత్యైవ సంసిద్ధిహేతుత్వే ప్రతిపన్నే కుతో విభజ్య అర్థజ్ఞానమితి పృచ్ఛతి -
తత్కథమితి ।
తత్ర, ‘కిం జనకాదయోఽపి తత్త్వవిదః ప్రవృత్తకర్మాణః స్యుః, ఆహోస్విదతత్త్వవిదః ? ‘ ఇతి విక్ల్ప్య, ప్రథమం ప్రత్యాహ -
యదీతి ।
తత్త్వవిత్త్వే కథం ప్రవృత్తకర్మత్వమ్ , కర్మణామకిఞ్చిత్కరత్వాత్ , ఇత్యాశఙ్క్యాహ -
తే లోకేతి ।
తేషాముక్తప్రయోజనార్థమపి న ప్రవృత్తిర్యుక్తా సర్వత్రాప్యుదాసీనత్వాత్ , ఇత్యాశఙ్క్యాహ -
గుణా ఇతి ।
ఇన్ద్రియాణాం విషయేషు ప్రవృత్తిద్వారా తత్త్వవిదాం ప్రవృత్తకర్మత్వేఽపి జ్ఞానేనైవ తేషాం ముక్తిరిత్యాహ -
జ్ఞానేనేతి ।
ఉక్తమేవార్థం సఙ్క్షిప్య దర్శయతి -
కర్మేతి
కర్మణేత్యాదౌ బాధితానువృత్త్యా ప్రవృత్త్యాభాసో గృహ్యతే ।
ద్వితీయమనువదతి -
అథేతి ।
తత్ర వాక్యార్థం కథయతి -
ఈశ్వరేతి ।
విభజ్య విజ్ఞేయత్వం వాక్యార్థస్యోక్తముపసంహరతి -
ఇతి వ్యాఖ్యేయమితి ।
కర్మణాం చిత్తశుద్ధిద్వారా జ్ఞానహేతుత్వమిత్యుక్తేఽర్థే వాక్యశేషం ప్రమాణయతి -
ఎతమేవేతి ।
‘యోగినః కర్మ కుర్వన్తి’ (భ. భ. గీ. ౫-౧౧) ఇత్యాదివాక్యమర్థతోఽనువదతి -
సత్త్వేతి ।
‘స్వకర్మణా’ (భ. భ. గీ. ౧౮-౪౬) ఇత్యాదౌ సాక్షాదేవ మోక్షహేతుత్వం కర్మణాం వక్ష్యతీత్యాశఙ్క్యాహ -
స్వకర్మణేతి ।
స్వకర్మానుష్ఠానాదీశ్వరప్రసాదద్వారా జ్ఞాననిష్ఠాయోగ్యతా లభ్యతే । తతో జ్ఞాననిష్ఠయా ముక్తిః । తేన న సాక్షాత్ కర్మణాం ముక్తిహేతుతేత్యగ్రే స్ఫుటీభవిష్యతీత్యర్థః ।