ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
மாத்ராஸ்பர்ஶாஸ்து கௌந்தேய ஶீதோஷ்ணஸுக²து³:க²தா³:
ஆக³மாபாயிநோ(அ)நித்யாஸ்தாம்ஸ்திதிக்ஷஸ்வ பா⁴ரத ॥ 14 ॥
மாத்ரா: ஆபி⁴: மீயந்தே ஶப்³தா³த³ய இதி ஶ்ரோத்ராதீ³நி இந்த்³ரியாணிமாத்ராணாம் ஸ்பர்ஶா: ஶப்³தா³தி³பி⁴: ஸம்யோகா³:தே ஶீதோஷ்ணஸுக²து³:க²தா³: ஶீதம் உஷ்ணம் ஸுக²ம் து³:க²ம் ப்ரயச்ச²ந்தீதிஅத²வா ஸ்ப்ருஶ்யந்த இதி ஸ்பர்ஶா: விஷயா: ஶப்³தா³த³ய:மாத்ராஶ்ச ஸ்பர்ஶாஶ்ச ஶீதோஷ்ணஸுக²து³:க²தா³:ஶீதம் கதா³சித் ஸுக²ம் கதா³சித் து³:க²ம்ததா² உஷ்ணமபி அநியதஸ்வரூபம்ஸுக²து³:கே² புந: நியதரூபே யதோ வ்யபி⁴சரத:அத: தாப்⁴யாம் ப்ருத²க் ஶீதோஷ்ணயோ: க்³ரஹணம்யஸ்மாத் தே மாத்ராஸ்பர்ஶாத³ய: ஆக³மாபாயிந: ஆக³மாபாயஶீலா: தஸ்மாத் அநித்யா:அத: தாந் ஶீதோஷ்ணாதீ³ந் திதிக்ஷஸ்வ ப்ரஸஹஸ்வதேஷு ஹர்ஷம் விஷாத³ம் வா மா கார்ஷீ: இத்யர்த²: ॥ 14 ॥
மாத்ராஸ்பர்ஶாஸ்து கௌந்தேய ஶீதோஷ்ணஸுக²து³:க²தா³:
ஆக³மாபாயிநோ(அ)நித்யாஸ்தாம்ஸ்திதிக்ஷஸ்வ பா⁴ரத ॥ 14 ॥
மாத்ரா: ஆபி⁴: மீயந்தே ஶப்³தா³த³ய இதி ஶ்ரோத்ராதீ³நி இந்த்³ரியாணிமாத்ராணாம் ஸ்பர்ஶா: ஶப்³தா³தி³பி⁴: ஸம்யோகா³:தே ஶீதோஷ்ணஸுக²து³:க²தா³: ஶீதம் உஷ்ணம் ஸுக²ம் து³:க²ம் ப்ரயச்ச²ந்தீதிஅத²வா ஸ்ப்ருஶ்யந்த இதி ஸ்பர்ஶா: விஷயா: ஶப்³தா³த³ய:மாத்ராஶ்ச ஸ்பர்ஶாஶ்ச ஶீதோஷ்ணஸுக²து³:க²தா³:ஶீதம் கதா³சித் ஸுக²ம் கதா³சித் து³:க²ம்ததா² உஷ்ணமபி அநியதஸ்வரூபம்ஸுக²து³:கே² புந: நியதரூபே யதோ வ்யபி⁴சரத:அத: தாப்⁴யாம் ப்ருத²க் ஶீதோஷ்ணயோ: க்³ரஹணம்யஸ்மாத் தே மாத்ராஸ்பர்ஶாத³ய: ஆக³மாபாயிந: ஆக³மாபாயஶீலா: தஸ்மாத் அநித்யா:அத: தாந் ஶீதோஷ்ணாதீ³ந் திதிக்ஷஸ்வ ப்ரஸஹஸ்வதேஷு ஹர்ஷம் விஷாத³ம் வா மா கார்ஷீ: இத்யர்த²: ॥ 14 ॥

வ்யாக்²யேயம் பத³முபாதா³ய கரணவ்யுத்பத்த்யா தஸ்யேந்த்³ரியவிஷயத்வம் த³ர்ஶயதி -

மாத்ராஸ்பர்ஶா இத்யாதி³நா ।

ஷஷ்டீ²ஸமாஸம் த³ர்ஶயந் பா⁴வவ்யுத்பத்த்யா ஸ்பர்ஶஶப்³தா³ர்த²மாஹ -

மாத்ராணாமிதி ।

தேஷாமர்த²க்ரியாமாத³ர்ஶயதி -

தே ஶீதேதி ।

ஸம்ப்ரதி ஸ்பர்ப்ரா ஶப்³த³ஸ்ய கர்மவ்யுத்பத்த்யா ஶப்³தா³தி³விஷயபரத்வமுபேத்ய ஸமாஸாந்தரம் த³ர்ஶயந் விஷயாணாம் கார்யம் கத²யதி -

அத²வேதி ।

நநு - ஶீதோஷ்ணப்ரத³த்வே ஸுக²து³:க²ப்ரத³த்வஸ்ய ஸித்³த⁴த்வாத் கிமிதி ஶீதோஷ்ணயோ: ஸுக²து³:கா²ப்⁴யாம் ப்ருத²க்³க்³ரஹணம் ? இதி, தத்ராஹ -

ஶீதமிதி ।

விஷயேப்⁴யஸ்து ப்ருத²க்கத²நம் தத³ந்தர்பூ⁴தயோரேவ தயோ: ஸுக²து³:க²ஹேத்வோராநுகூல்யப்ராதிகூல்யயோருபலக்ஷணார்த²ம் । அவ்யாத்மம் ஹி ஶீதமுஷ்ணம் வா ஆநுகூலயம் ப்ராதிகூல்யம் வா ஸம்பாத்³ய பா³ஹ்யா விஷயா: ஸுகா²தி³ ஜநயந்தி ।

நநு - விஷயேந்த்³ரியஸம்யோக³ஸ்ய ஆத்மநி ஸதா³ ஸத்த்வாத் தத்ப்ரயுக்தஶீதாதே³ரபி ததா²த்வாத் தந்நிமித்தௌ ஹர்ஷவிஷாதௌ³ ததை²வ தஸ்மிந்நாபந்நௌ இத்யாஶங்க்யோத்தரார்த⁴ம் வ்யாசஷ்டே -

யஸ்மாதி³த்யாதி³நா ।

அத்ர ச ‘கௌந்தேய, பா⁴ரத’ இதி ஸம்போ³த⁴நாப்⁴யாமுப⁴யகுலஶுத்³த⁴ஸ்யைவ வித்³யாதி⁴காரித்வமித்யேததே³வ த்³யோத்யதே ॥ 14 ॥