ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ವೇದಾವಿನಾಶಿನಂ ನಿತ್ಯಂ ಏನಮಜಮವ್ಯಯಮ್
ಕಥಂ ಪುರುಷಃ ಪಾರ್ಥ ಕಂ ಘಾತಯತಿ ಹಂತಿ ಕಮ್ ॥ ೨೧ ॥
ವೇದ ವಿಜಾನಾತಿ ಅವಿನಾಶಿನಮ್ ಅಂತ್ಯಭಾವವಿಕಾರರಹಿತಂ ನಿತ್ಯಂ ವಿಪರಿಣಾಮರಹಿತಂ ಯೋ ವೇದ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃಏನಂ ಪೂರ್ವೇಣ ಮಂತ್ರೇಣೋಕ್ತಲಕ್ಷಣಮ್ ಅಜಂ ಜನ್ಮರಹಿತಮ್ ಅವ್ಯಯಮ್ ಅಪಕ್ಷಯರಹಿತಂ ಕಥಂ ಕೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಸಃ ವಿದ್ವಾನ್ ಪುರುಷಃ ಅಧಿಕೃತಃ ಹಂತಿ ಹನನಕ್ರಿಯಾಂ ಕರೋತಿ, ಕಥಂ ವಾ ಘಾತಯತಿ ಹಂತಾರಂ ಪ್ರಯೋಜಯತಿ ಕಥಂಚಿತ್ ಕಂಚಿತ್ ಹಂತಿ, ಕಥಂಚಿತ್ ಕಂಚಿತ್ ಘಾತಯತಿ ಇತಿ ಉಭಯತ್ರ ಆಕ್ಷೇಪ ಏವಾರ್ಥಃ, ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಥಾಸಂಭವಾತ್ಹೇತ್ವರ್ಥಸ್ಯ ಅವಿಕ್ರಿಯತ್ವಸ್ಯ ತುಲ್ಯತ್ವಾತ್ ವಿದುಷಃ ಸರ್ವಕರ್ಮಪ್ರತಿಷೇಧ ಏವ ಪ್ರಕರಣಾರ್ಥಃ ಅಭಿಪ್ರೇತೋ ಭಗವತಾಹಂತೇಸ್ತು ಆಕ್ಷೇಪಃ ಉದಾಹರಣಾರ್ಥತ್ವೇನ ಕಥಿತಃ
ವೇದಾವಿನಾಶಿನಂ ನಿತ್ಯಂ ಏನಮಜಮವ್ಯಯಮ್
ಕಥಂ ಪುರುಷಃ ಪಾರ್ಥ ಕಂ ಘಾತಯತಿ ಹಂತಿ ಕಮ್ ॥ ೨೧ ॥
ವೇದ ವಿಜಾನಾತಿ ಅವಿನಾಶಿನಮ್ ಅಂತ್ಯಭಾವವಿಕಾರರಹಿತಂ ನಿತ್ಯಂ ವಿಪರಿಣಾಮರಹಿತಂ ಯೋ ವೇದ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃಏನಂ ಪೂರ್ವೇಣ ಮಂತ್ರೇಣೋಕ್ತಲಕ್ಷಣಮ್ ಅಜಂ ಜನ್ಮರಹಿತಮ್ ಅವ್ಯಯಮ್ ಅಪಕ್ಷಯರಹಿತಂ ಕಥಂ ಕೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಸಃ ವಿದ್ವಾನ್ ಪುರುಷಃ ಅಧಿಕೃತಃ ಹಂತಿ ಹನನಕ್ರಿಯಾಂ ಕರೋತಿ, ಕಥಂ ವಾ ಘಾತಯತಿ ಹಂತಾರಂ ಪ್ರಯೋಜಯತಿ ಕಥಂಚಿತ್ ಕಂಚಿತ್ ಹಂತಿ, ಕಥಂಚಿತ್ ಕಂಚಿತ್ ಘಾತಯತಿ ಇತಿ ಉಭಯತ್ರ ಆಕ್ಷೇಪ ಏವಾರ್ಥಃ, ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಥಾಸಂಭವಾತ್ಹೇತ್ವರ್ಥಸ್ಯ ಅವಿಕ್ರಿಯತ್ವಸ್ಯ ತುಲ್ಯತ್ವಾತ್ ವಿದುಷಃ ಸರ್ವಕರ್ಮಪ್ರತಿಷೇಧ ಏವ ಪ್ರಕರಣಾರ್ಥಃ ಅಭಿಪ್ರೇತೋ ಭಗವತಾಹಂತೇಸ್ತು ಆಕ್ಷೇಪಃ ಉದಾಹರಣಾರ್ಥತ್ವೇನ ಕಥಿತಃ

ಕರ್ತೃತ್ವಾದ್ಯಭಿಮಾನವಿರೋಧಾತ್ ಅದ್ವೈತಕೂಟಸ್ಥಾತ್ಮನಿಶ್ಚಯಸಾಮರ್ಥ್ಯಾತ್ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ವಿದುಷಃ ಸಂನ್ಯಾಸಂ ವಿದ್ಯಾಪರಿಪಾಕಾರ್ಥಮಭ್ಯನುಜಾನಾತಿ -

ವೇದೇತಿ ।

ಪದದ್ವಯಸ್ಯ ಪೂರ್ವಮೇವ ಪೌನರುಕ್ತ್ಯಪರಿಹಾರೇಽಪಿ ಪ್ರಕಾರಾಂತರೇಣಾಪೌನರುಕ್ತ್ಯಮಾಹ -

ಅವಿನಾಶಿನಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಪ್ರಶ್ನೇಽಪಿ ಸಂಭವತಿ, ಕಿಮಿತಿ ನಞುಲ್ಲೇಖೇನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯತೇ, ತತ್ರಾಹ -

ಉಭಯತ್ರೇತಿ ।

ಉತ್ತರತ್ರ ಪ್ರತಿವಚನಾದರ್ಶನಾತ್ ನಾತ್ರ ಪ್ರಶ್ನಃ ಸಂಭವತಿ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ವಿವಕ್ಷಿತಂ ಪ್ರಕರಣಾರ್ಥಂ ನಿಗಮಯತಿ -

ಹೇತ್ವರ್ಥಸ್ಯೇತಿ ।

ಅವಿಕ್ರಿಯತ್ವಂ ಹೇತ್ವರ್ಥಃ, ತಸ್ಯ ವಿದುಷಃ ಸರ್ವಕರ್ಮನಿಷೇಧೇ ಸಮಾನತ್ವಾತ್ ಇತಿ ಯಾವತ್ ।

ಯದಿ ವಿದುಷಃ ಸರ್ವಕರ್ಮನಿಷೇಧೋಽಭಿಮತಃ, ತರ್ಹಿ ಕಿಮಿತಿ ಹಂತ್ಯರ್ಥ ಏವ ಆಕ್ಷಿಪ್ಯತೇ ? ತತ್ರಾಹ -

ಹಂತೇರಿತಿ ।