ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ —
ಅನಾಶ್ರಿತಃ ಕರ್ಮಫಲಂ ಕಾರ್ಯಂ ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ ಯಃ ।
ಸ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಚ ಯೋಗೀ ಚ ನ ನಿರಗ್ನಿರ್ನ ಚಾಕ್ರಿಯಃ ॥ ೧ ॥
ಅನಾಶ್ರಿತಃ ನ ಆಶ್ರಿತಃ ಅನಾಶ್ರಿತಃ । ಕಿಮ್ ? ಕರ್ಮಫಲಂ ಕರ್ಮಣಾಂ ಫಲಂ ಕರ್ಮಫಲಂ ಯತ್ ತದನಾಶ್ರಿತಃ, ಕರ್ಮಫಲತೃಷ್ಣಾರಹಿತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಯೋ ಹಿ ಕರ್ಮಫಲೇ ತೃಷ್ಣಾವಾನ್ ಸಃ ಕರ್ಮಫಲಮಾಶ್ರಿತೋ ಭವತಿ, ಅಯಂ ತು ತದ್ವಿಪರೀತಃ, ಅತಃ ಅನಾಶ್ರಿತಃ ಕರ್ಮಫಲಮ್ । ಏವಂಭೂತಃ ಸನ್ ಕಾರ್ಯಂ ಕರ್ತವ್ಯಂ ನಿತ್ಯಂ ಕಾಮ್ಯವಿಪರೀತಮ್ ಅಗ್ನಿಹೋತ್ರಾದಿಕಂ ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ ನಿರ್ವರ್ತಯತಿ ಯಃ ಕಶ್ಚಿತ್ ಈದೃಶಃ ಕರ್ಮೀ ಸ ಕರ್ಮ್ಯಂತರೇಭ್ಯೋ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ ಇತ್ಯೇವಮರ್ಥಮಾಹ — ‘ಸ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಚ ಯೋಗೀ ಚ’ ಇತಿ । ಸಂನ್ಯಾಸಃ ಪರಿತ್ಯಾಗಃ ಸ ಯಸ್ಯಾಸ್ತಿ ಸ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಚ, ಯೋಗೀ ಚ ಯೋಗಃ ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನಂ ಸ ಯಸ್ಯಾಸ್ತಿ ಸ ಯೋಗೀ ಚ ಇತಿ ಏವಂಗುಣಸಂಪನ್ನಃ ಅಯಂ ಮಂತವ್ಯಃ’ ನ ಕೇವಲಂ ನಿರಗ್ನಿಃ ಅಕ್ರಿಯ ಏವ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಯೋಗೀ ಚ ಇತಿ ಮಂತವ್ಯಃ । ನಿರ್ಗತಾಃ ಅಗ್ನಯಃ ಕರ್ಮಾಂಗಭೂತಾಃ ಯಸ್ಮಾತ್ ಸ ನಿರಗ್ನಿಃ, ಅಕ್ರಿಯಶ್ಚ ಅನಗ್ನಿಸಾಧನಾ ಅಪಿ ಅವಿದ್ಯಮಾನಾಃ ಕ್ರಿಯಾಃ ತಪೋದಾನಾದಿಕಾಃ ಯಸ್ಯ ಅಸೌ ಅಕ್ರಿಯಃ ॥ ೧ ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ —
ಅನಾಶ್ರಿತಃ ಕರ್ಮಫಲಂ ಕಾರ್ಯಂ ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ ಯಃ ।
ಸ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಚ ಯೋಗೀ ಚ ನ ನಿರಗ್ನಿರ್ನ ಚಾಕ್ರಿಯಃ ॥ ೧ ॥
ಅನಾಶ್ರಿತಃ ನ ಆಶ್ರಿತಃ ಅನಾಶ್ರಿತಃ । ಕಿಮ್ ? ಕರ್ಮಫಲಂ ಕರ್ಮಣಾಂ ಫಲಂ ಕರ್ಮಫಲಂ ಯತ್ ತದನಾಶ್ರಿತಃ, ಕರ್ಮಫಲತೃಷ್ಣಾರಹಿತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಯೋ ಹಿ ಕರ್ಮಫಲೇ ತೃಷ್ಣಾವಾನ್ ಸಃ ಕರ್ಮಫಲಮಾಶ್ರಿತೋ ಭವತಿ, ಅಯಂ ತು ತದ್ವಿಪರೀತಃ, ಅತಃ ಅನಾಶ್ರಿತಃ ಕರ್ಮಫಲಮ್ । ಏವಂಭೂತಃ ಸನ್ ಕಾರ್ಯಂ ಕರ್ತವ್ಯಂ ನಿತ್ಯಂ ಕಾಮ್ಯವಿಪರೀತಮ್ ಅಗ್ನಿಹೋತ್ರಾದಿಕಂ ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ ನಿರ್ವರ್ತಯತಿ ಯಃ ಕಶ್ಚಿತ್ ಈದೃಶಃ ಕರ್ಮೀ ಸ ಕರ್ಮ್ಯಂತರೇಭ್ಯೋ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ ಇತ್ಯೇವಮರ್ಥಮಾಹ — ‘ಸ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಚ ಯೋಗೀ ಚ’ ಇತಿ । ಸಂನ್ಯಾಸಃ ಪರಿತ್ಯಾಗಃ ಸ ಯಸ್ಯಾಸ್ತಿ ಸ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಚ, ಯೋಗೀ ಚ ಯೋಗಃ ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನಂ ಸ ಯಸ್ಯಾಸ್ತಿ ಸ ಯೋಗೀ ಚ ಇತಿ ಏವಂಗುಣಸಂಪನ್ನಃ ಅಯಂ ಮಂತವ್ಯಃ’ ನ ಕೇವಲಂ ನಿರಗ್ನಿಃ ಅಕ್ರಿಯ ಏವ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಯೋಗೀ ಚ ಇತಿ ಮಂತವ್ಯಃ । ನಿರ್ಗತಾಃ ಅಗ್ನಯಃ ಕರ್ಮಾಂಗಭೂತಾಃ ಯಸ್ಮಾತ್ ಸ ನಿರಗ್ನಿಃ, ಅಕ್ರಿಯಶ್ಚ ಅನಗ್ನಿಸಾಧನಾ ಅಪಿ ಅವಿದ್ಯಮಾನಾಃ ಕ್ರಿಯಾಃ ತಪೋದಾನಾದಿಕಾಃ ಯಸ್ಯ ಅಸೌ ಅಕ್ರಿಯಃ ॥ ೧ ॥