ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಂ ಚಾಪಿ ಮಾಂ ವಿದ್ಧಿ ಸರ್ವಕ್ಷೇತ್ರೇಷು ಭಾರತ
ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಯೋರ್ಜ್ಞಾನಂ ಯತ್ತಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಮತಂ ಮಮ ॥ ೨ ॥
ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಂ ಯಥೋಕ್ತಲಕ್ಷಣಂ ಚಾಪಿ ಮಾಂ ಪರಮೇಶ್ವರಮ್ ಅಸಂಸಾರಿಣಂ ವಿದ್ಧಿ ಜಾನೀಹಿಸರ್ವಕ್ಷೇತ್ರೇಷು ಯಃ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಃ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿಸ್ತಂಬಪರ್ಯಂತಾನೇಕಕ್ಷೇತ್ರೋಪಾಧಿಪ್ರವಿಭಕ್ತಃ, ತಂ ನಿರಸ್ತಸರ್ವೋಪಾಧಿಭೇದಂ ಸದಸದಾದಿಶಬ್ದಪ್ರತ್ಯಯಾಗೋಚರಂ ವಿದ್ಧಿ ಇತಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯಃಹೇ ಭಾರತ, ಯಸ್ಮಾತ್ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞೇಶ್ವರಯಾಥಾತ್ಮ್ಯವ್ಯತಿರೇಕೇಣ ಜ್ಞಾನಗೋಚರಮ್ ಅನ್ಯತ್ ಅವಶಿಷ್ಟಮ್ ಅಸ್ತಿ, ತಸ್ಮಾತ್ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಯೋಃ ಜ್ಞೇಯಭೂತಯೋಃ ಯತ್ ಜ್ಞಾನಂ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞೌ ಯೇನ ಜ್ಞಾನೇನ ವಿಷಯೀಕ್ರಿಯೇತೇ, ತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಮ್ ಇತಿ ಮತಮ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯಃ ಮಮ ಈಶ್ವರಸ್ಯ ವಿಷ್ಣೋಃ
ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಂ ಚಾಪಿ ಮಾಂ ವಿದ್ಧಿ ಸರ್ವಕ್ಷೇತ್ರೇಷು ಭಾರತ
ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಯೋರ್ಜ್ಞಾನಂ ಯತ್ತಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಮತಂ ಮಮ ॥ ೨ ॥
ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಂ ಯಥೋಕ್ತಲಕ್ಷಣಂ ಚಾಪಿ ಮಾಂ ಪರಮೇಶ್ವರಮ್ ಅಸಂಸಾರಿಣಂ ವಿದ್ಧಿ ಜಾನೀಹಿಸರ್ವಕ್ಷೇತ್ರೇಷು ಯಃ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಃ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿಸ್ತಂಬಪರ್ಯಂತಾನೇಕಕ್ಷೇತ್ರೋಪಾಧಿಪ್ರವಿಭಕ್ತಃ, ತಂ ನಿರಸ್ತಸರ್ವೋಪಾಧಿಭೇದಂ ಸದಸದಾದಿಶಬ್ದಪ್ರತ್ಯಯಾಗೋಚರಂ ವಿದ್ಧಿ ಇತಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯಃಹೇ ಭಾರತ, ಯಸ್ಮಾತ್ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞೇಶ್ವರಯಾಥಾತ್ಮ್ಯವ್ಯತಿರೇಕೇಣ ಜ್ಞಾನಗೋಚರಮ್ ಅನ್ಯತ್ ಅವಶಿಷ್ಟಮ್ ಅಸ್ತಿ, ತಸ್ಮಾತ್ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಯೋಃ ಜ್ಞೇಯಭೂತಯೋಃ ಯತ್ ಜ್ಞಾನಂ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞೌ ಯೇನ ಜ್ಞಾನೇನ ವಿಷಯೀಕ್ರಿಯೇತೇ, ತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಮ್ ಇತಿ ಮತಮ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯಃ ಮಮ ಈಶ್ವರಸ್ಯ ವಿಷ್ಣೋಃ

ಯಃ ಸರ್ವಕ್ಷೇತ್ರೇಷು ಏಕಃ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಃ, ತಂ ಮಾಮೇವ ವಿದ್ಧಿ, ಇತಿ ಸಂಬಂಧಂ ಸೂಚಯತಿ -

ಸರ್ವೇತಿ ।

ತತ್ತತ್ಕ್ಷೇತ್ರೋಪಾಧಿಕಭೇದಭಾಜಃ ತತ್ತಚ್ಛಬ್ದಧೀಗೋಚರಸ್ಯ ಕಥಂ ತದ್ವಿಪರೀತಬ್ರಹ್ಮತ್ವಧೀಃ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -

ಬ್ರಹ್ಮಾದೀತಿ ।

ಉತ್ತರಾರ್ಧಂ ವಿಭಜತೇ -

ಯಸ್ಮಾದಿತಿ ।

ತದೇವ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ -

ಕ್ಷೇತ್ರೇತಿ ।