శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
క్షేత్రజ్ఞం చాపి మాం విద్ధి సర్వక్షేత్రేషు భారత
క్షేత్రక్షేత్రజ్ఞయోర్జ్ఞానం యత్తజ్జ్ఞానం మతం మమ ॥ ౨ ॥
యత్తు ఉక్తమ్ సమః దృష్టాన్తః ఇతి, తత్ అసత్కథమ్ ? అవిద్యాధ్యాసమాత్రం హి దృష్టాన్తదార్ష్టాన్తికయోః సాధర్మ్యం వివక్షితమ్తత్ వ్యభిచరతియత్తు జ్ఞాతరి వ్యభిచరతి ఇతి మన్యసే, తస్యాపి అనైకాన్తికత్వం దర్శితం జరాదిభిః
క్షేత్రజ్ఞం చాపి మాం విద్ధి సర్వక్షేత్రేషు భారత
క్షేత్రక్షేత్రజ్ఞయోర్జ్ఞానం యత్తజ్జ్ఞానం మతం మమ ॥ ౨ ॥
యత్తు ఉక్తమ్ సమః దృష్టాన్తః ఇతి, తత్ అసత్కథమ్ ? అవిద్యాధ్యాసమాత్రం హి దృష్టాన్తదార్ష్టాన్తికయోః సాధర్మ్యం వివక్షితమ్తత్ వ్యభిచరతియత్తు జ్ఞాతరి వ్యభిచరతి ఇతి మన్యసే, తస్యాపి అనైకాన్తికత్వం దర్శితం జరాదిభిః

స్యాణౌ పురుషనిశ్చయవత్ ఆత్మనో దేహాద్యాత్మత్వనిశ్చయస్య అధ్యస్తతా, ఇతి అయుక్తమ్ , దృష్టాన్తస్య జ్ఞేయమాత్రవిషయత్వాత్ , ఇతరస్య జ్ఞేయజ్ఞాతృవిషయత్వాత్ , ఇతి ఉక్తమ్ అనువదతి -

యత్త్వితి ।

వైషమ్యం దూషయతి -

తదసదితి ।

తర్హి కేన సాధర్మ్యమ్ , ఇతి పృచ్ఛతి -

కథమితి ।

అభీష్టం సాధర్మ్యం దర్శయతి -

అవిద్యేతి ।

తస్య ఉభయత్ర అనుగతిమ్ ఆహ -

తన్నేతి ।

జ్ఞేయాన్తరే జ్ఞేయస్య ఆరోపనియమాత్ జ్ఞాతరి న ఆరోపః స్యాత్ , ఇత్యాశఙ్క్య ఆహ -

యత్త్వితి ।

నాయం నియమః, జ్ఞాతరి జరాద్యారోపస్య ఉక్తత్వాత్ , ఇత్యాహ -

తస్యాపీతి ।

జ్ఞేయస్యైవ జ్ఞేయాన్తరే అధ్యాసనియమస్య ఇతి యావత్ । అతో జ్ఞాతరి న ఆరోపవ్యభిచారశఙ్కా, ఇత్యర్థః ।