ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಹಿ ದೇಹಭೃತಾ ಶಕ್ಯಂ ತ್ಯಕ್ತುಂ ಕರ್ಮಾಣ್ಯಶೇಷತಃ
ಯಸ್ತು ಕರ್ಮಫಲತ್ಯಾಗೀ ತ್ಯಾಗೀತ್ಯಭಿಧೀಯತೇ ॥ ೧೧ ॥
ಹಿ ಯಸ್ಮಾತ್ ದೇಹಭೃತಾ, ದೇಹಂ ಬಿಭರ್ತೀತಿ ದೇಹಭೃತ್ , ದೇಹಾತ್ಮಾಭಿಮಾನವಾನ್ ದೇಹಭೃತ್ ಉಚ್ಯತೇ, ವಿವೇಕೀ ; ಹಿ ವೇದಾವಿನಾಶಿನಮ್’ (ಭ. ಗೀ. ೨ । ೨೧) ಇತ್ಯಾದಿನಾ ಕರ್ತೃತ್ವಾಧಿಕಾರಾತ್ ನಿವರ್ತಿತಃಅತಃ ತೇನ ದೇಹಭೃತಾ ಅಜ್ಞೇನ ಶಕ್ಯಂ ತ್ಯಕ್ತುಂ ಸಂನ್ಯಸಿತುಂ ಕರ್ಮಾಣಿ ಅಶೇಷತಃ ನಿಃಶೇಷೇಣತಸ್ಮಾತ್ ಯಸ್ತು ಅಜ್ಞಃ ಅಧಿಕೃತಃ ನಿತ್ಯಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಕುರ್ವನ್ ಕರ್ಮಫಲತ್ಯಾಗೀ ಕರ್ಮಫಲಾಭಿಸಂಧಿಮಾತ್ರಸಂನ್ಯಾಸೀ ಸಃ ತ್ಯಾಗೀ ಇತಿ ಅಭಿಧೀಯತೇ ಕರ್ಮೀ ಅಪಿ ಸನ್ ಇತಿ ಸ್ತುತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯೇಣತಸ್ಮಾತ್ ಪರಮಾರ್ಥದರ್ಶಿನೈವ ಅದೇಹಭೃತಾ ದೇಹಾತ್ಮಭಾವರಹಿತೇನ ಅಶೇಷಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸಃ ಶಕ್ಯತೇ ಕರ್ತುಮ್ ॥ ೧೧ ॥
ಹಿ ದೇಹಭೃತಾ ಶಕ್ಯಂ ತ್ಯಕ್ತುಂ ಕರ್ಮಾಣ್ಯಶೇಷತಃ
ಯಸ್ತು ಕರ್ಮಫಲತ್ಯಾಗೀ ತ್ಯಾಗೀತ್ಯಭಿಧೀಯತೇ ॥ ೧೧ ॥
ಹಿ ಯಸ್ಮಾತ್ ದೇಹಭೃತಾ, ದೇಹಂ ಬಿಭರ್ತೀತಿ ದೇಹಭೃತ್ , ದೇಹಾತ್ಮಾಭಿಮಾನವಾನ್ ದೇಹಭೃತ್ ಉಚ್ಯತೇ, ವಿವೇಕೀ ; ಹಿ ವೇದಾವಿನಾಶಿನಮ್’ (ಭ. ಗೀ. ೨ । ೨೧) ಇತ್ಯಾದಿನಾ ಕರ್ತೃತ್ವಾಧಿಕಾರಾತ್ ನಿವರ್ತಿತಃಅತಃ ತೇನ ದೇಹಭೃತಾ ಅಜ್ಞೇನ ಶಕ್ಯಂ ತ್ಯಕ್ತುಂ ಸಂನ್ಯಸಿತುಂ ಕರ್ಮಾಣಿ ಅಶೇಷತಃ ನಿಃಶೇಷೇಣತಸ್ಮಾತ್ ಯಸ್ತು ಅಜ್ಞಃ ಅಧಿಕೃತಃ ನಿತ್ಯಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಕುರ್ವನ್ ಕರ್ಮಫಲತ್ಯಾಗೀ ಕರ್ಮಫಲಾಭಿಸಂಧಿಮಾತ್ರಸಂನ್ಯಾಸೀ ಸಃ ತ್ಯಾಗೀ ಇತಿ ಅಭಿಧೀಯತೇ ಕರ್ಮೀ ಅಪಿ ಸನ್ ಇತಿ ಸ್ತುತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯೇಣತಸ್ಮಾತ್ ಪರಮಾರ್ಥದರ್ಶಿನೈವ ಅದೇಹಭೃತಾ ದೇಹಾತ್ಮಭಾವರಹಿತೇನ ಅಶೇಷಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸಃ ಶಕ್ಯತೇ ಕರ್ತುಮ್ ॥ ೧೧ ॥

ವಿವೇಕಿನೋಽಪಿ ದೇಹಧಾರಿತಯಾ ದೇಹಭೃತ್ತ್ವಾವಿಶೇಷೇ ಕರ್ಮಾಧಿಕಾರಃ ಸ್ಯಾತ್ ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ಆಹ -

ನ ಹೀತಿ ।

ಕರ್ತೃತ್ವಾಧಿಕಾರಃ ತತ್ಪೂರ್ವಕಂ ಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಂ ತಸ್ಮಾತ್ ಇತಿ ಯಾವತ್ । ಜ್ಞಾನವತಃ ದೇಹಧಾರಣೇಽಪಿ ತದಭಿಮಾನಿತ್ವಾಭಾವಃ ಅತಃಶಬ್ದಾರ್ಥಃ ।

ಅಜ್ಞಸ್ಯ ಸರ್ವಕರ್ಮತ್ಯಾಗಾಯೋಗಮ್ ಉಕ್ತಂ ಹೇತೂಕೃತ್ಯ ಫಲಿತಮಾಹ -

ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।

ಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾಯಿನಃ ತ್ಯಾಗಿತ್ವೋಕ್ತಿಃ ಅಯುಕ್ತಾ ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ಆಹ -

ಕರ್ಮ್ಯಪೀತಿ ।

ಕರ್ಮಿಣಾಪಿ ಫಲತ್ಯಾಗೇನ ತ್ಯಾಗಿತ್ವವಚನಂ ಫಲತ್ಯಾಗಸ್ತುತ್ಯರ್ಥಮ್ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಕಸ್ಯ ತರ್ಹಿ ಸರ್ವಕರ್ಮತ್ಯಾಗಃ ಸಂಭವತಿ ? ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ವಿವೇಕವೈರಾಗ್ಯಾದಿಮತಃ ದೇಹಾಭಿಮಾನಹೀನಸ್ಯ ಇತ್ಯುಕ್ತಂ ನಿಗಮಯತಿ -

ತಸ್ಮಾದಿತಿ

॥ ೧೧ ॥