జ్ఞానస్య ఆత్మాకారత్వాభావే సతి ఆత్మజ్ఞానమితి వ్యపదేశాసిద్ధిః ఇతి ఎకదేశీ శఙ్కతే -
కథం తర్హీతి ।
కా అత్ర అనుపపత్తిః ఇతి ఆశఙ్క్య ఆహ -
సర్వం హీతి ।
ఆత్మనోఽపి తర్హి విషయత్వేన జ్ఞానస్య తదాకారత్వం స్యాత్ ఇతి ఆశఙ్క్య ఆహ -
నిరాకారశ్చేతి ।
ఆత్మనో విషయత్వరాహిత్యం చకారార్థః ।
ఆత్మవత్ తజ్జ్ఞానస్యాపి తర్హి నిరాకారత్వం భవిష్యతి ఇత్యత్ర ఆహ -
జ్ఞానేతి ।
తచ్ఛబ్దేన ఆత్మజ్ఞానం గృహ్యతే । తస్య భావనా - పౌనఃపున్యేన అనుసన్ధానమ్ । తస్యాః నిష్ఠా - సమాప్తిః ఆత్మసాక్షాత్కారదార్ఢ్యంమ్ । న చ ఎతత్ సర్వమ్ ఆత్మనః జ్ఞానస్య వా నిరాకారత్వే సిధ్యతి ఇత్యర్థః ।
జ్ఞానాత్మనోః సామ్యోపన్యాసేన సిద్ధాన్తీ సమాధత్తే-
నేత్యాదినా ।
యథోక్తసామ్యానుసారాత్ ఆత్మచైతన్యాభాసవ్యాప్తా జ్ఞానపరిణామవతీ బుద్ధిః । సాభాసబుద్ధివ్యాప్తం మనః సాభాసమనో వ్యాప్తాని ఇన్ద్రియాణి । సాభాసేన్ద్రియవ్యాప్తః స్థూలః దేహః ।
తత్ర లౌకికభ్రాన్తిం ప్రమాణయతి -
అత ఇతి ।
ఆత్మదృష్టేః దేహమాత్రే దృష్టత్వాత్ , తత్ర చైతన్యాభాసవ్యాప్తిః ఇన్ద్రియద్వారా కల్ప్యతే । ఇన్ద్రియేషు చ తద్దృష్టిదర్శనాత్ చైతన్యాభాసవత్త్వం మనోద్వారా సిద్ధ్యతి । మనసి చ ఆత్మదృష్టేః చైతన్యాభాసవత్త్వం బుద్ధిద్వారా లభ్యతే । బుద్ధౌ చ ఆత్మదృష్టేః అజ్ఞానద్వారా చైతన్యాభాససిద్ధిః ఇత్యర్థః ।