ಕಠೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃತೃತೀಯಾ ವಲ್ಲೀ
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಕಾಠಕ)
 
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಹಯಾನಾಹುರ್ವಿಷಯಾಂಸ್ತೇಷು ಗೋಚರಾನ್ ।
ಆತ್ಮೇಂದ್ರಿಯಮನೋಯುಕ್ತಂ ಭೋಕ್ತೇತ್ಯಾಹುರ್ಮನೀಷಿಣಃ ॥ ೪ ॥
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಚಕ್ಷುರಾದೀನಿ ಹಯಾನಾಹುಃ ರಥಕಲ್ಪನಾಕುಶಲಾಃ, ಶರೀರರಥಾಕರ್ಷಣಸಾಮಾನ್ಯಾತ್ । ತೇಷು ಇಂದ್ರಿಯೇಷು ಹಯತ್ವೇನ ಪರಿಕಲ್ಪಿತೇಷು ಗೋಚರಾನ್ ಮಾರ್ಗಾನ್ ರೂಪಾದೀನ್ವಿಷಯಾನ್ ವಿದ್ಧಿ । ಆತ್ಮೇಂದ್ರಿಯಮನೋಯುಕ್ತಂ ಶರೀರೇಂದ್ರಿಯಮನೋಭಿಃ ಸಹಿತಂ ಸಂಯುತಮಾತ್ಮಾನಂ ಭೋಕ್ತೇತಿ ಸಂಸಾರೀತಿ ಆಹುಃ ಮನೀಷಿಣಃ ವಿವೇಕಿನಃ । ನ ಹಿ ಕೇವಲಸ್ಯಾತ್ಮನೋ ಭೋಕ್ತೃತ್ವಮಸ್ತಿ ; ಬುದ್ಧ್ಯಾದ್ಯುಪಾಧಿಕೃತಮೇವ ತಸ್ಯ ಭೋಕ್ತೃತ್ವಮ್ । ತಥಾ ಚ ಶ್ರುತ್ಯಂತರಂ ಕೇವಲಸ್ಯಾಭೋಕ್ತೃತ್ವಮೇವ ದರ್ಶಯತಿ — ‘ಧ್ಯಾಯತೀವ ಲೇಲಾಯತೀವ’ (ಬೃ. ಉ. ೪ । ೩ । ೭) ಇತ್ಯಾದಿ । ಏವಂ ಚ ಸತಿ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣರಥಕಲ್ಪನಯಾ ವೈಷ್ಣವಸ್ಯ ಪದಸ್ಯಾತ್ಮತಯಾ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿರುಪಪದ್ಯತೇ, ನಾನ್ಯಥಾ, ಸ್ವಭಾವಾನತಿಕ್ರಮಾತ್ ॥

ಆತ್ಮಾ ರಥಸ್ವಾಮೀ ಯಃ ಕಲ್ಪಿತಸ್ತಸ್ಯ ಭೋಕ್ತೃತ್ವಂ ಚ ನ ಸ್ವಾಭಾವಿಕಮಿತ್ಯಾಹ -

ಆತ್ಮೇಂದ್ರಿಯಮನೋಯುಕ್ತಮಿತಿ ।

ಅೌಪಾಧಿಕೇ ಭೋಕ್ತೃತ್ವೇಽನ್ವಯವ್ಯತಿರೇಕೌ ಶಾಸ್ತ್ರಂಚ ಪ್ರಮಾಣಮಿತ್ಯಾಹ -

ನ ಹಿ ಕೇವಲಸ್ಯೇತಿ ।

ವೈಷ್ಣವಪದಪ್ರಾಪ್ತಿಶ್ರುತ್ಯನುಪಪತ್ತ್ಯಾಽಪಿ ನ ಸ್ವಾಭಾವಿಕಂ ಭೋಕ್ತೃತ್ವಂ ವಾಚ್ಯಮಿತ್ಯಾಹ -

ಏವಂ ಚ ಸತೀತಿ ॥ ೪ - ೫ - ೬ - ೭ - ೮ - ೯ ॥