ఎతేన మాతరిశ్వా వ్యాఖ్యాతః ।
యద్యభ్యాసే భూయస్త్వమర్థస్య భవతి నాల్పత్వం దూరత ఎవోపచరితత్వం, హన్త భోః పవనస్య నిత్యత్వప్రసఙ్గః । “వాయుశ్చాన్తరిక్షమేతదమృతమ్” ఇతి ద్వయోరమృతత్వముక్త్వా పునః పవనస్య విశేషేణాహ
సైషానస్తమితా దేవతా యద్వాయురితి ।
తస్మాదభ్యాసాన్నాపేక్షికం వాయోరమృతత్వమపి త్వౌత్పత్తికమేవేతి ప్రాప్తమ్ । తదిదముక్తం భాష్యకృతా
అస్తమయప్రతిషేధాదమృతత్వాదిశ్రవణాచ్చేతి ।
చేన సముచ్చయార్థేనాభ్యాసో దర్శితః । ఎవం ప్రాప్త ఉచ్యతేఎకవిజ్ఞానేన సర్వవిజ్ఞానప్రతిజ్ఞానాత్ , ప్రతిజ్ఞావాక్యార్థస్య ప్రాధాన్యాత్ , తదుపపాదనార్థత్వాచ్చ వాక్యాన్తరాణాం, తేషామపి చాద్వైతప్రతిపాదకానాం మాతరిశ్వోత్పత్తిక్రమప్రతిపాదకానాం బహులముపలబ్ధేః, ముఖ్యభూయస్త్వాభ్యామమూషాం శ్రుతీనాం బలీయస్త్వాత్ , ఎతదనురోధేనామృతత్వాస్తమయప్రతిషేధావాపేక్షికత్వేన నేతవ్యావితి । భూయసీః శ్రుతీరపేక్ష్య ద్వే అపి శ్రుతీ శబ్దమాత్రముక్తే ॥ ౮ ॥
ఎతేన మాతరిశ్వా వ్యాఖ్యాతః॥౮॥ సంగతిమాహ –
యదీతి ।
పూర్వాధికరణే హి బ్రహ్మణ్యద్వితీయత్వప్రతిజ్ఞా న గౌణీ ఎకాఽద్వితీయైవశబ్దైరస్యా అభ్యాసాదిత్యుక్తం తద్వద్వాయునిత్యత్వమపి నాపేక్షికమభ్యస్యమానత్వాదిత్యర్థః ।
అన్తరిక్షసహితవాయ్వనుత్పత్తివాదివాక్యమాత్రోదాహృతావన్తరిక్షోత్పత్తేః పూర్వత్రోదాహృతేర్వాయునిత్యత్వోక్తిరప్యౌపచారికీతి శఙ్కా స్యాత్తాం పరిహరతి –
పవనస్య విశేషేణేతి ।
ముక్త్వాఽన్తరిక్షమిత్యర్థః ।
చేనేతి ।
చకారేణేత్యర్థః ।
తదుపపాదనార్థత్వాచ్చేతి ।
బృహదారణ్యకే ఖల్వనేన హ్యేతత్సర్వం వేదేత్యాత్మవిజ్ఞానేన సర్వవిజ్ఞానం ప్రతిజ్ఞాతం వాయుశ్చాన్తరిక్షమిత్యాదివాక్యం చాత్మకార్యవాయ్వాదిప్రదర్శనేన తదుపపాదకమిత్యర్థః ।
ప్రధానేనాప్రధానబాధముక్త్వా గుణభూతావాన్తరవాక్యైరపి బహుభిర్వాయునిత్యత్వవాక్యయోర్బాధమాహ –
తేషామపీతి ।
తేషామవాన్తరవాక్యానాం మధ్యే ఇత్యర్థః ।
అద్వైతప్రతిపాదకానామితి ।
ఇదం సర్వం యదయమాత్మేత్యాదివాక్యానామిత్యర్థః । మాతరిశ్వోత్పత్తిక్రమగ్రహణమాకాశజన్మసమర్థనాత్ కార్యస్యాపి కార్యం వాయుః కుతోఽస్య నిత్యత్వమిత్యర్థమ్॥౮॥