விபரீதத⁴ர்மத்வஸ்யேத்யுக்தே ஶுக்திஶகலஸ்ய ஸாக்ஷாத்³விபரீதஶுக்த்யபா⁴வஸ்ய ஸ்வரூபேணாரோபப்ராப்தௌ பா⁴வஸ்ய பா⁴வாந்தரரூபேணாரோப இத்யாஹ -

ரஜதாதி³ரூபத்வஸ்யேதி ।

ஆசக்ஷத இதி ஶூந்யக்²யாத்யந்யதா²க்²யாதிவிஶேஷௌ ஆசக்ஷத இத்யர்த²: ।

ஸ்வமதாநுஸாரித்வமிதி ।

ஸ்வேநோக்தலக்ஷணத்வமித்யர்த²: ।

தாத்பர்யமுக்த்வா ஸர்வதா²பித்விதிபா⁴ஷ்யம் வ்யாசஷ்டே -

அந்யஸ்யாந்யத⁴ர்மாவபா⁴ஸித்வம் நாம லக்ஷணமிதி ।

யல்லக்ஷணமவாதி³ஷ்மேத்யந்வய: ।

பரத்ர அவபா⁴ஸ இத்யத்ர பரஶப்³த³த்³வயாபா⁴வே கத²மந்யஸ்யாந்யத⁴ர்மாவபா⁴ஸித்வம் நாம யல்லக்ஷணமவாதி³ஷ்மேத்யநூத்³யதே பா⁴ஷ்யகாரேணேத்யாஶங்க்யாஹ -

பரத்ரேத்யுக்தே(அ)ர்தா²த் பராவபா⁴ஸ: ஸித்³த⁴ இதீதி ।

ஆக்²யதி இதிஅக்²யாதிவாதி³நா(அ)பி மாநஸம் ஸம்ஸர்க³ஜ்ஞாநம் ஸம்ஸர்கா³பி⁴மாநோ வா வக்தவ்ய இத்யபி⁴ப்ராய: ।

பரத்ர பராவபா⁴ஸ இதி லக்ஷணம் ந வாதி³பி⁴ருக்தமிதி ஶங்கதே -

கத²மிதி ।

அநேந ஶப்³த³ரசநாப்ரகாரேண அநுக்தமபி ஶப்³தா³ந்தரேணேத³ம் லக்ஷணமுக்தமித்யாஹ -

பூர்வஸ்மிந் கல்ப இத்யாதி³நா ।

ஸ்ம்ருதிரூபஶப்³தே³நோக்தகாரணத்ரிதயஜந்யத்வாக்²யோபலக்ஷணஸ்ய பா⁴ஷ்யகாரேண பக்ஷாந்தரேஷு அந்வயப்ரத³ர்ஶநாபா⁴வாது³பலக்ஷணமவிவக்ஷிதமித்யாஶங்க்யாந்வயஸ்ய ஸம்ப்ரதிபந்நத்வாத³ப்ரத³ர்ஶநமித்யாஹ –

பூர்வத்³ருஷ்டத்வஸ்ம்ருதிரூபத்வயோரிதி ।

அவித்³யாபூர்வப்⁴ரமஸம்ஸ்காராப்⁴யாமேவ பதா³ர்த²ஜ்ஞாநரூபப்⁴ரமபரம்பரோத்பத்தே: ஸம்ப்ரயுக்தாதி⁴ஷ்டா²நாநபேக்ஷணாத் தத³பி⁴தா⁴யிபரத்ரேதி பத³மவிவக்ஷிதமிதி ஶூந்யவாதி³ஶங்காயாமாஹ -

தத்ர ஸ்ம்ருதிரூப இதி ।

ஶூந்யவாதி³பக்ஷே(அ)பி பதா³ர்த²ஜ்ஞாநத்வாக்²யலக்ஷணஸ்ய ப்ராப்திரஸ்த்விதி நேத்யாஹ –

நிருபபத்திகேதி ।

ஶூந்யவாதி³பக்ஷே லக்ஷணஸ்ய க⁴டபடாதி³ஜ்ஞாநாக்²யப்⁴ரமேஷ்வேவ வ்யாப்திம் விநா அவிப்⁴ரமே(அ)பி ஶூந்யஜ்ஞாநே பதா³ர்த²ஜ்ஞாநத்வாக்²யலக்ஷணஸ்ய வ்யாப்தி: நிருபபத்திகேதி பா⁴வ: ।

பூர்வப்⁴ரமஸம்ஸ்காரலக்ஷணநிமித்தகாரணஸம்ப⁴வாத்³ஸம்ப⁴வாத³ர்த²பஞ்சமாகாராவித்³யேதிவித்³யாலக்ஷணோபாதா³நஸத்³பா⁴வாச்சோத்தரோத்தரக⁴டாதி³பதா³ர்த² ஜ்ஞாநலக்ஷணப்⁴ரமஜந்மஸித்³தி⁴ரித்யேவமுபபத்திஸம்ப⁴வாத³ஸ்மிந் பக்ஷே கா அநுபபத்திரித்யாக்ஷிபதி -

கத²ம் நிருபபத்திகோ(அ)யமிதி ।

ஹஸ்தேந நயநஸ்ய மர்த³நாந்நயநரஶ்மேர்நேப்ஸிதரூபம் ப⁴வதி । ஸஸம்வேஷ்டிதநயநரஶ்மிரதி⁴ஷ்டா²நம் தத்ராப்யஸ்தீத்யாஹ -

ந தத்ராபி தேஜோ(அ)வயவாதி⁴ஷ்டா²நத்வாதி³தி ।