ನನು ವಿನಷ್ಟಾವಿನಷ್ಟತ್ವೇನ ವಿಶೇಷಃ ಸಿಧ್ಯತಿ । ಸಿಧ್ಯೇತ್ , ಯದಿ ವಿನಷ್ಟಾವಿನಷ್ಟತಾ ಸಿಧ್ಯೇತ್ ; ಸಾ ಚ ಜನ್ಯತ್ವೇ ಸತಿ, ತಸ್ಯಾಂ ಚ ಸಿದ್ಧಾಯಾಂ ಜನ್ಯತ್ವಮ್ ಇತಿ ಪರಸ್ಪರಾಯತ್ತಸ್ಥಿತಿತ್ವೇನ ಏಕಮಪಿ ನ ಸಿಧ್ಯೇತ್ । ಏತೇನ ಅತಿಸಾದೃಶ್ಯಾದನುಭವಭೇದೋ ನ ವಿಭಾವ್ಯತ ಇತಿ ಪ್ರತ್ಯುಕ್ತಂ ಭೇದಾಸಿದ್ಧೇಃ । ನ ಹಿ ಚಿತ್ಪ್ರಕಾಶಸ್ಯ ಸ್ವಗತೋ ಭೇದೋ ನ ಪ್ರಕಾಶತೇ ಇತಿ ಯುಕ್ತಿಮತ್ ; ಯೇನ ತದಪ್ರಕಾಶನಾತ್ ಸಾದೃಶ್ಯನಿಬಂಧನೋ ವಿಭ್ರಮಃ ಸ್ಯಾತ್ । ನ ಚ ಯಥಾ ಜೀವಸ್ಯ ಸ್ವಯಂಜ್ಯೋತಿಷೋಽಪಿ ಸ್ವರೂಪಮೇವ ಸತ್ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪತ್ವಂ ನ ಪ್ರಕಾಶತೇ ತದ್ವತ್ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಯುಕ್ತಮ್ ; ಅಭಿಹಿತಂ ತತ್ರಾಪ್ರಕಾಶನೇ ಪ್ರಮಾಣಮ್ , ಇಹ ತನ್ನಾಸ್ತಿ । ನ ಹಿ ಸಾಮಾನ್ಯತೋದೃಷ್ಟಮನುಭವವಿರೋಧೇ ಯುಕ್ತಿವಿರೋಧೇ ಚ ಸಮುತ್ತಿಷ್ಠತಿ ; ದರ್ಶಿತೇ ಚಾನುಭವಯುಕ್ತೀ । ತಸ್ಮಾತ್ ಚಿತ್ಸ್ವಭಾವ ಏವಾತ್ಮಾ ತೇನ ತೇನ ಪ್ರಮೇಯಭೇದೇನೋಪಧೀಯಮಾನೋಽನುಭವಾಭಿಧಾನೀಯಕಂ ಲಭತೇ, ಅವಿವಕ್ಷಿತೋಪಾಧಿರಾತ್ಮಾದಿಶಬ್ದೈರಭಿಧೀಯತೇ ; ಅವಧೀರಿತವನಾಭಿಧಾನನಿಮಿತ್ತೈಕದೇಶಾವಸ್ಥಾನಾ ಇವ ವೃಕ್ಷಾ ವೃಕ್ಷಾದಿಶಬ್ದೈಃ ಇತ್ಯಭ್ಯುಪಗಂತವ್ಯಮ್ , ಬಾಢಮ್ ; ಅತ ಏವ ವಿಷಯಾನುಭವನಿಮಿತ್ತೋಽನಿದಮಾತ್ಮಕೋಽಹಂಕಾರೋ ವರ್ಣ್ಯತೇ, ಸತ್ಯಮೇವಂ ; ಕಿಂತು ತಥಾ ಸತಿ ಸುಷುಪ್ತೇಪಿ ‘ಅಹಮಿ’ತ್ಯುಲ್ಲೇಖಃ ಸ್ಯಾತ್ । ಕಥಮ್ ? ನೀಲಾನುಷಂಗೋ ಯಶ್ಚೈತನ್ಯಸ್ಯ, ಸ ನೀಲಭೋಗಃ, ನಾಸಾವಹಮುಲ್ಲೇಖಾರ್ಹಃ । ’ಅಹಮಿ’ತಿ ಆತ್ಮಾ ಅವಭಾಸತೇ । ತತ್ರ ಯದಿ ನಾಮ ಸುಷುಪ್ತೇ ವಿಷಯಾನುಷಂಗಾಭಾವಾದಿದಂ ಜಾನಾಮೀ’ತಿ ವಿಷಯತದನುಭವಪರಾಮರ್ಶೋ ನಾಸ್ತಿ, ಮಾ ಭೂತ್ ; ಅಹಮಿತ್ಯಾತ್ಮಮಾತ್ರಪರಾಮರ್ಶಃ ಕಿಮಿತಿ ನ ಭವೇತ್ ?
ವಿನಷ್ಟಪೀತಸಂವಿದಪೇಕ್ಷಯಾ ಸ್ಥಿತನೀಲಸಂವಿದೋ ಭೇದೋಽಸ್ತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಸ್ಥಿತಾಭೇದಾದ್ವಿನಷ್ಟತ್ವಮಸಿದ್ಧಮಿತ್ಯಾಹ -
ನನು ವಿನಷ್ಟಾವಿನಷ್ಟತ್ವೇನೇತಿ ।
ನೀಲಸಂವಿದೋ ಜನ್ಯತ್ವಾತ್ ಪೀತಸಂವಿದೋ ವಿನಷ್ಟತೇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -
ಸಾ ಚ ಜನ್ಯತ್ವ ಇತಿ ।
ಭೇದಾಭಾವಸಾಧನೇನ ಸುಗತಭಾಷಾಪಿ ನಿರಸ್ತೇತ್ಯಾಹ –
ಏತೇನೇತಿ ।
ಚಿತ್ಪ್ರಕಾಶಸ್ಯ ಸ್ವರೂಪಭೇದೋಽಸ್ತಿ ಚೇತ್ ಭೇದಸ್ಯ ಪ್ರಕಾಶಾಭೇದಾತ್ ಪ್ರಕಾಶೇನ ಭವಿತವ್ಯಮ್ , ಅಪ್ರಕಾಶನಂ ತು ಭೇದಾಭಾವಾದೇವ ನ ಸಾದೃಶ್ಯಾದಿತ್ಯಾಹ -
ನ ಹಿ ಚಿತ್ಪ್ರಕಾಶಸ್ಯೇತಿ ವಿಭ್ರಮಃ ಸ್ಯಾದಿತಿ ।
ಅಭೇದಭ್ರಮಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅಭಿಹಿತಂ ತತ್ರಾಪ್ರಕಾಶನೇ ಪ್ರಮಾಣಮಿತಿ ।
ಅಪ್ರಕಾಶನಹೇತ್ವವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಪ್ರಮಾಣಮುಕ್ತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಸಂವಿದಃ ಸಾದೃಶ್ಯಾ ಪ್ರತಿಬದ್ಧಭೇದಾವಭಾಸಾಃ, ಸ್ಥಾಯಿಪ್ರಕಾಶ ಇತಿ ಬುದ್ಧಿವೇದ್ಯತ್ವಾತ್ ಜ್ವಾಲಾವದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -
ನ ಹಿ ಸಾಮಾನ್ಯತೋ ದೃಷ್ಟಮಿತಿ ।
ಪೂರ್ವಾಪರಸಂವಿದೇಕರೂಪಾನುಭವೋ ಭೇದಸ್ಯ ಚ ಭಾವೇ ಪ್ರಕಾಶೇನ ಭವಿತವ್ಯಮಿತ್ಯನುಭವಯುಕ್ತೀ ದರ್ಶಿತ ಇತ್ಯಾಹ -
ದರ್ಶಿತೇ ಚೇತಿ ।
ಆತ್ಮಚೈತನ್ಯಸ್ಯ ನಿತ್ಯಸ್ಯ ಕಥಂ ವಿಷಯಾನುಭವತ್ವಮಿತಿ ತದಾಹ -
ತಸ್ಮಾಚ್ಚಿತ್ಸ್ವಭಾವ ಇತಿ ।
ಉಪಾಧೀಯಮಾನ ಇತಿಉಪಧೀಯಮಾನ ಇತಿ ।
ಘಟಾದ್ಯುಪಾಧಿನಾ ಜ್ಞಾಯಮಾನೋ ಗಮ್ಯಮಾನೋ ವ್ಯಾಪ್ಯಮಾನ ಉಪಾಧಿನಾ ಅವಚ್ಛಿದ್ಯಮಾನ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಸರ್ವಗತಾತ್ಮಚೈತನ್ಯಸ್ಯ ಆಕಾಶಾದಿಪ್ರಮೇಯೈರವಚ್ಛಿನ್ನತಯಾ ಕಾರ್‌ತ್ಸ್ನ್ಯೇನಾನುಭವರೂಪೇಣೈವ ಉಪಯುಕ್ತತ್ವಾತ್ ಆಕಾರಾಂತರಾಭಾವಾತ್ ಆತ್ಮಶಬ್ದಾರ್ಥತ್ವಂ ನ ಸಂಭವತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಕೃತ್ಸ್ನೋಪಾಧಿವಿನಿರ್ಮುಕ್ತಂ ತದೇವಾತ್ಮಾದಿಶಬ್ದವಾಚ್ಯಂ ಭವತೀತ್ಯಾಹ –
ಅವಿವಕ್ಷಿತೋಯಾಧಿರಿತಿ ।
ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಚೈತನ್ಯೇನ ವಿಷಯೋಪರಾಗಾತ್ ವಿಷಯಾನುಭವಶಬ್ದಿತೇನ ಆತ್ಮಾ ಪ್ರಕಾಶತ ಇತ್ಯುಕ್ತ್ಯಾ ವಿಷಯಾನುಭವಾಶ್ರಯಕೋಟಿತಯಾ ಆತ್ಮಾ ಸಿಧ್ಯತೀತಿ ತ್ವಯೋಕ್ತಂ ತತ್ತಥೈವೇತ್ಯಾಹ ಪೂರ್ವವಾದೀ -
ಬಾಢಮಿತಿ ।
ಅತ ಏವೇತಿ ।
ವಿಷಯಾನುಭವಾಶ್ರಯತಯಾ ಸಿದ್ಧಸ್ಯಾತ್ಮತ್ವಾದೇವೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅಹಮನುಭವಾಮೀತ್ಯಹಂಕಾರಸ್ಯ ವಿಷಯಾನುಭವಾಶ್ರಯತ್ವಪ್ರತೀತೇಃ ಅಹಂಕಾರ ಏವಾತ್ಮತಯಾಽನಿದಂರೂಪೋ ನಾನ್ಯ ಇತ್ಯಾಹ -
ವಿಷಯಾನುಭವನಿಮಿತ್ತ ಇತಿ ।
ಯೋಽಹಂಕಾರಃ ಸೋಽನಿದಮಾತ್ಮಕೋ ವರ್ಣಿತ ಇತ್ಯುದ್ದೇಶ್ಯವಿಧೇಯಭಾವೋಽತ್ರ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಃ ।
ವಿಷಯಾನುಭವಶಬ್ದಿತೇನ ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಚೈತನ್ಯೇನಾಹಂಕಾರಸ್ಯ ಸಿದ್ಧಿರಸ್ತ್ಯೇವ, ನ ತು ಚೈತನ್ಯಾಖ್ಯಾನುಭವಾಶ್ರಯತ್ವಮನಿದಂರೂಪತ್ವಂ ಚಾಸ್ತಿ । ಚೈತನ್ಯಾಖ್ಯಾನುಭವಸ್ಯ ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪತಯಾ ತನ್ನಿಷ್ಠತ್ವಾತ್ ಅಹಂಕಾರನಿಷ್ಠತ್ವಾಭಾವಾತ್ ಇತ್ಯಾಹ –
ಸತ್ಯಮೇವಮಿತಿ ।
ಅಹಂಕಾರಸ್ಯಾನುಭವಾಶ್ರಯತ್ವಪ್ರತೀತೇಃ ಅನುಭವಸ್ತನ್ನಿಷ್ಠ ಏವೇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಅಯೋ ದಹತೀತ್ಯತ್ರಾಯಸ ಇವಾನಾಶ್ರಯತ್ವೇಽಪಿ ಪ್ರತಿಭಾಸಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಹ –
ಕಿಂತ್ವಿತಿ ।
ಅನಯೋಃ ವ್ಯತಿರೇಕೇಣ ದಹನಾಶ್ರಯವಹ್ನಿದರ್ಶನವತ್ ಅಹಂಕಾರವ್ಯತಿರಿಕ್ತಾತ್ಮಾದರ್ಶನಾತ್ , ಅಹಂಕಾರಸ್ಯೈವಾನುಭವಾಶ್ರಯತ್ವಮಾತ್ಮತ್ವಂ ಚೇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಸುಷುಪ್ತಾವಾತ್ಮನಿ ಸತ್ಯೇವಾಹಂಕಾರಸ್ಯಾಭಾವಾತ್ ನ ತಸ್ಯಾತ್ಮತ್ವಮಿತ್ಯಾಹ -
ತಥಾ ಸತಿ ಅಹಮುಲ್ಲೇಖಃ ಸ್ಯಾದಿತಿ ।
ಅಹಂಕಾರಃ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಚ ಭಾಸಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ವಿಷಯಾನುಭವಾಭಾವಾದಹಂಕಾರಸ್ಯ ಸುಷುಪ್ತಾವನವಭಾಸಃ ನ ತ್ವಹಂಕಾರಾಭಾವಾದಿತಿ ಚೋದಯತಿ -
ಕಥಮಿತಿ ।
ವಿಷಯಾನುಭವಾಭಾವೋಕ್ತ್ಯಾ ಚೈತನ್ಯಾಭಾವೋ ವಕ್ತುಂ ನ ಶಕ್ಯತೇ ಚೈತನ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮಸ್ವರೂಪತಯಾ ನಿತ್ಯತ್ವೋಕ್ತೇಃ ಚೈತನ್ಯಸ್ಯ ನೀಲಾದಿವಿಷಯಸಂಬಂಧಾಭಾವೋಕ್ತೌ ನ ತೇನಾತ್ಮತ್ವಾಭಿಮತಾಹಂಕಾರಸ್ಯ ಅಪ್ರತೀತಿಃ ।
ನೀಲಸಂಬಂಧಸ್ಯಾತ್ಮಸಿದ್ಧಿಹೇತುತ್ವಾಭಾವಾದಿತ್ಯಾಹ -
ನೀಲಾನುಷಂಗ ಇತಿ ।
ನೀಲಾಭೋಗ ಇತಿ ನೀಲಸಿದ್ಧಿರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅಹಮಿತ್ಯಾತ್ಮಾವಭಾಸತ ಇತಿ ।
ಆತ್ಮಾ ತ್ವಹಮಿತ್ಯವಭಾಸತೇ । ಅತಃ ಇದಮಿತ್ಯವಭಾಸ್ಯನೀಲಸಿದ್ಧಿಹೇತುಃ ನೀಲಾನುಷಂಗೋ ನಾತ್ಮಸಿದ್ಧಿಹೇತುರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ದರ್ಶನಕ್ರಿಯಾವ್ಯಾಪ್ತದ್ರಷ್ಟ್ರಾಕಾರಸ್ಯ ಅಹಮಿತ್ಯವಭಾಸ್ಯತ್ವಾತ್ ತದಭಾವಾದಹಮಿತ್ಯನವಭಾಸಃ ಸುಷುಪ್ತ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ತಸ್ಯ ಸಪ್ರತಿಯೋಗಿಕತ್ವೇನ ಅನಾತ್ಮತ್ವಾನ್ನಾಹಮಿತ್ಯವಭಾಸ್ಯತ್ವಮ್ । ಅತೋಽಹಂಕಾರಸ್ಯ ಕೇವಲಸ್ಯಾಹಮಿತ್ಯವಭಾಸ್ಯತ್ವಾತ್ ತಸ್ಯ ಸುಷುಪ್ತೇಽವಸ್ಥಾನೇಽಹಮಿತ್ಯವಭಾಸೇನ ಭವಿತವ್ಯಮಿತ್ಯಾಹ -
ತತ್ರ ಯದಿ ನಾಮೇತಿ ।
ವಿಷಯಾನುಷಂಗೋ ನಾಮ ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಚೈತನ್ಯಸ್ಯ ವಿಷಯಸಂಬಂಧಃ । ಸ ಏವ ವಿಷಯಾನುಭವ ಇತಿ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಮ್ ।