பஞ்சபாதி³கா
வக்தவ்யகாஶிகா
 

நநு அஹமிதி போ⁴க்த்ருத்வம் ப்ரதிபா⁴ஸதே, தத³பா⁴வே கத²ம் ததா² ப்ரதிபா⁴ஸ: ? நைதத் ஸாரம் ; ஸமுத்காலிதோபாதி⁴விஶேஷம் சைதந்யமாத்ரமஸ்மத³ர்த²:, தத: ஸர்வதா³ அஹமிதி ஸ்யாத் , நைதச்ச²க்யம் ; உபாதி⁴பராமர்ஶேந சைதந்யமஹமித்யுல்லிக்²யத இதி வக்தும் ; தத்பராமர்ஶோ ஹி தத்ஸித்³தி⁴நிமித்த:, ஸ்வரூபஸித்³தி⁴ஹேது: ஸ்வமாஹாத்ம்யேநைவ து ஸ்வரூபஸித்³தி⁴:ததஶ்ச விஷயோபராகா³நுப⁴வாத்மத்வஶூந்ய: ஸ்வரூபத: அஹமிதி ஸுஷுப்தே(அ)ப்யவபா⁴ஸேத ; த்³ருஶிரூபத்வாவிஶேஷாத்ப⁴வத்யேவேதி சேத் , ; ததா² ஸதி ஸ்மர்யேத ஹ்யஸ்தந இவாஹங்கார:அவிநாஶிந: ஸம்ஸ்காராபா⁴வாத் ஸ்மர்யதே இதி சேத் , ஹ்யஸ்தநோ(அ)பி ஸ்மர்யேத

நநு அஹமிதி போ⁴க்த்ருத்வம் ப்ரதிபா⁴ஸதே, தத³பா⁴வே கத²ம் ததா² ப்ரதிபா⁴ஸ: ? நைதத் ஸாரம் ; ஸமுத்காலிதோபாதி⁴விஶேஷம் சைதந்யமாத்ரமஸ்மத³ர்த²:, தத: ஸர்வதா³ அஹமிதி ஸ்யாத் , நைதச்ச²க்யம் ; உபாதி⁴பராமர்ஶேந சைதந்யமஹமித்யுல்லிக்²யத இதி வக்தும் ; தத்பராமர்ஶோ ஹி தத்ஸித்³தி⁴நிமித்த:, ஸ்வரூபஸித்³தி⁴ஹேது: ஸ்வமாஹாத்ம்யேநைவ து ஸ்வரூபஸித்³தி⁴:ததஶ்ச விஷயோபராகா³நுப⁴வாத்மத்வஶூந்ய: ஸ்வரூபத: அஹமிதி ஸுஷுப்தே(அ)ப்யவபா⁴ஸேத ; த்³ருஶிரூபத்வாவிஶேஷாத்ப⁴வத்யேவேதி சேத் , ; ததா² ஸதி ஸ்மர்யேத ஹ்யஸ்தந இவாஹங்கார:அவிநாஶிந: ஸம்ஸ்காராபா⁴வாத் ஸ்மர்யதே இதி சேத் , ஹ்யஸ்தநோ(அ)பி ஸ்மர்யேத

ஜாக்³ரத³வஸ்தா²யாமஹமிதி ப்ரதீயமாநம் சிந்மாத்ரமேவ । தத்ஸுஷுப்தாவப்யநுபூ⁴யத ஏவ । அதோ(அ)ஹமிதி ப்ரதிபந்நே கிஞ்சித்ஸுப்தாவநநுபூ⁴தம் நாஸ்தீதி சோத³யதி -

ந த்வஹமிதி ।

போ⁴க்த்ருத்வமிதி ।

போ⁴க்த்ருத்வஶப்³தே³ந சிந்மாத்ரமுச்யதே,

ஜாக்³ரத்யஹமிதி ப்ரதிபந்நசிந்மாத்ரஸ்ய ஸுஷுப்தாவவபா⁴ஸே(அ)ஹமித்யவபா⁴ஸ: ஸ்யாத் இத்யாஶங்க்ய நீலாதி³ஸம்ப³ந்தா⁴க்²யவிஷயாநுப⁴வாபா⁴வாந்நாஹமிதி ப்ரதிபா⁴ஸப்ரஸங்க³: ஸுஷுப்த இத்யாஹ -

தத³பா⁴வே கத²மிதி ।

ஜாக்³ரத்யஹமிதி ப்ரதீதம் சிந்மாத்ரம் சேத் ஸுஷுப்தாவபி ப்ரதீயமாநமஹமிதி ப்ரதீயாதி³த்யாஹ -

நைதத் ஸாரமிதி ।

உபாதி⁴பராமர்ஶ இதி ।

சைதந்யஸ்ய நீலாதி³விஷயோபராகே³ ஸதீத்யர்த²: ।

தத்பராமர்ஶோ ஹி தத்ஸித்³தி⁴நிமித்த இதி ।

நீலாத்³யுபராகோ³ நீலாதி³ஸித்³தி⁴ஹேதுரித்யர்த²: ।

ந ஸ்வரூபஸித்³த⁴யே ஹேதுரிதி ।

ஸித்³தி⁴ஹேதுரித்யர்த²: ।

ஸ்வமாஹாத்ம்யேநைவ து ஸ்வரூபஸித்³தி⁴ரிதி ।

ஸ்வயம்ப்ரகாஶதயா சித்³ரூபாத்மஸித்³தி⁴ரித்யர்த²: ।

த்³ருஶிஸ்வரூபத்வாவிஶேஷாதி³தி ।

ஸுஷுப்தௌ ப்ரதீதசித்³ரூபஸ்ய ஜாக்³ரத்யஹமிதி ப்ரதீதசித்³ரூபஸ்ய சேத்யர்த²: ।

உத்த்தி²தஸ்யாஹஉத்தி²த: ஸ்யாமிதிமித்யுத்பந்நா ப்ரதீதி: ஸுஷுப்தாவநுபூ⁴தாஹங்காரஸ்ய ஸ்மரணமிதி நேத்யாஹ -

ஹ்யஸ்தந இவேதி ।

பூர்வஸ்மிந் தி³நே அஹமித்யபி⁴மந்யமாந ஏவாஸமிதி ஸ்மர்யமாணவதி³த்யர்த²: ।

அவிநாஶிந: ஸம்ஸ்காராபா⁴வாதி³தி ।

ஸம்ஸ்காரஸாத⁴காத்மசைதந்யஸ்யாவிநாஶாந்ந ஸம்ஸ்காரஜந்மேத்யர்த²: ।