ನನು ತತ್ತ್ವಮಸಿವಾಕ್ಯಾತ್ ಬಾಧೋ ದೃಶ್ಯತೇ, ಮೈವಮ್ ; ತತ್ರ’ತತ್ತ್ವಮಿ’ತಿ ಬಿಂಬಸ್ಥಾನೀಯಬ್ರಹ್ಮಸ್ವರೂಪತಾಪ್ರತಿಬಿಂಬಸ್ಥಾನೀಯಸ್ಯ ಜೀವಸ್ಯೋಪದಿಶ್ಯತೇ ; ಅನ್ಯಥಾ ನ’ತತ್ತ್ವಮಸೀ’ತಿ ಸ್ಯಾತ್ , ಕಿಂತು‘ನ ತ್ವಮಸೀ’ತಿ ಭವೇತ್ , ‘ನ ರಜತಮಸ್ತೀ’ತಿವತ್ । ಕಿಂ ಚ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯೋಽಪಿ ವ್ಯವಹಾರಃ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಸ್ಯ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಮಿವ ಬಿಂಬೈಕರೂಪತ್ವಂ ದರ್ಶಯತಿ ‘ನೇಕ್ಷೇತೋದ್ಯಂತಮಾದಿತ್ಯಂ ನಾಸ್ತಂ ಯಂತಂ ಕದಾಚನ । ನೋಪರಕ್ತಂ ನ ವಾರಿಸ್ಥಂ ನ ಮಧ್ಯಂ ನಭಸೋ ಗತಮ್’ ಇತಿ ॥ ಯಸ್ತು ಮನ್ಯತೇ ನ ಪರಾಕ್ಪ್ರವಣಪ್ರವೃತ್ತನಯನರಶ್ಮಿಭಿಃ ಬಿಂಬಮೇವ ಭಿನ್ನದೇಶಸ್ಥಂ ಗೃಹ್ಯತೇ, ಕಿಂತು ದರ್ಪಣಪ್ರತಿಸ್ಫಾಲಿತೈಃ ಪರಾವೃತ್ತ್ಯ ಪ್ರತ್ಯಙ್ಮುಖೈಃ ಸ್ವದೇಶಸ್ಥಮೇವ ಬಿಂಬಂ ಗೃಹ್ಯತೇ ಇತಿ, ತಮನುಭವ ಏವ ನಿರಾಕರೋತೀತಿ, ನ ಪರಾಕ್ರಮ್ಯತೇ । ಕಥಂ ಪುನಃ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಮೇಕಮೇಕಸ್ವಭಾವಂ ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಶದ್ವಯೇ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಅವಭಾಸಮಾನಮುಭಯತ್ರ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಂ ಭವತಿ ? ನ ವಯಂ ವಿಚ್ಛೇದಾವಭಾಸಂ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಂ ಬ್ರೂಮಃ, ಕಿಂ ತು ಏಕತ್ವಂ ವಿಚ್ಛೇದಸ್ತು ಮಾಯಾವಿಜೃಂಭಿತಃ । ನ ಹಿ ಮಾಯಾಯಾಮಸಂಭಾವನೀಯಂ ನಾಮ ; ಅಸಂಭಾವನೀಯಾವಭಾಸಚತುರಾ ಹಿ ಸಾ ॥
ತತ್ತ್ವಮಸಿವಾಕ್ಯಾದಿತಿತತ್ತ್ವಮಸಿದ್ಧಿ ಇತಿ ।
ಸ್ಥಾಣುಃ ಪುರುಷ ಇತಿ ವಾಕ್ಯಾತ್ ಪುರುಷಸ್ಯೇವ ಸಂಸಾರಿಣೋ ಬಾಧೋ ದೃಶ್ಯತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಸೋಽಯಮಿತಿ ವಾಕ್ಯಾದಿವೈಕ್ಯಮುಪದಿಶ್ಯತ ಇತ್ಯಾಹ –
ಮೈವಮಿತಿ ।
ಅನ್ಯಥಾ ನ ತತ್ತ್ವವಮಸೀತಿ ಸ್ಯಾತ್ ಇತಿ, ತ್ವಮಸೀತಿ ನ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯನ್ವಯಃ ।
ಉಪರಕ್ತಮಿತಿ ।
ರಾಹುಗ್ರಸ್ತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ನ ವಾರಿಸ್ಥಮಿತಿ ।
ವಾರಿಸ್ಥಪ್ರತಿಬಿಂಬಸ್ಯ ಬಿಂಬಾದಿತ್ಯೈಕ್ಯೇ ಸತಿ ಹಿ ವಾರಿಸ್ಥಮಾದಿತ್ಯಂ ನೇಕ್ಷೇತೇತಿ ನಿಷೇಧಸಂಭವ ಇತಿ ಭಾವಃ ।
ಗ್ರೀವಾಸ್ಥಮುಖಸ್ಯ ದರ್ಪಣಸ್ಥತ್ವಾಖ್ಯದರ್ಪಣಸಂಬಂಧೋ ನ ಗೃಹ್ಯತೇ । ಕಿಂತು ತದೇವ ಮುಖಂ ದರ್ಪಣಾದವಿವಿಕ್ತಂ ಪ್ರಕಾಶತ ಇತಿ ಅಖ್ಯಾತಿಮತಮನೂದ್ಯ ದೂಷಯತಿ -
ಯಸ್ತು ಮನ್ಯತ ಇತಿ ।
ಅನುಭವ ಏವ ನಿರಾಕರೋತೀತಿ ।
ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ನಿರೀಕ್ಷ್ಯಮಾಣಂ ಪುರುಷಾಂತರಂ ದರ್ಪಣಾನುಪ್ರವಿಷ್ಟಮಿವ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಸ್ಯಾನುಭವಃ, ತನ್ನಿರಾಕರೋತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಉಭಯತ್ರ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕತ್ವಮಾಕಾಶಸ್ಯ ದೃಷ್ಟಮಿತಿ ತದ್ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ -
ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಮಿತಿ ।
ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಪರಮಾಣ್ವೋಃ ದೇಶದ್ವಯೇ ಸತ್ಯತ್ವಂ ವಿದ್ಯತ ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ದ್ವಯೋಃ ದೇಶದ್ವಯೇ ಸತ್ಯತ್ವಮಸ್ತು, ಏಕಸ್ಯ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಸ್ಯ ಉಭಯತ್ರ ಸತ್ಯತ್ವಂ ನ ಸಂಭವತೀತ್ಯಾಹ –
ಏಕಮಿತಿ ।
ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಸ್ಯೈಕಸ್ಯ ಪಿತೃಪುತ್ರಸಂಬಂಧಸ್ಯೋಭಯತ್ರ ಸತ್ಯತ್ವಂ ದೃಶ್ಯತ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಏಕತ್ರ ಪಿತೃತ್ವಮನ್ಯತ್ರ ಪುತ್ರತ್ವಮಿತಿ ಉಭಯಾತ್ಮಕತ್ವಾತ್ತಸ್ಯ ತಥಾತ್ವಮಸ್ತು, ಏಕಸ್ವಭಾವಸ್ಯ ಮುಖಸ್ಯ ನ ತಥಾತ್ವಮಿತ್ಯಾಹ –
ಏಕಸ್ವಭಾವಮಿತಿ ।
ಏವಂರೂಪಸ್ಯ ಅವಯವಿದ್ರವ್ಯಾಖ್ಯಾವಯವದ್ವಯೇ ಸತ್ಯತ್ವಂ ವಿದ್ಯತ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಸಂಶ್ಲಿಷ್ಟಾವಯವದ್ವಯೇ ಸತ್ಯತ್ವಮಸ್ತು, ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಶದ್ವಯೇ ಸತ್ಯತ್ವಂ ನ ಸಂಭವತೀತ್ಯಾಹ -
ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಶದ್ವಯ ಇತಿ ।
ಪೂರ್ವೋಕ್ತಸ್ವಭಾವಸ್ಯ ವಂಶಸ್ಯ ವಿಚ್ಛಿನ್ನಭಿತ್ತಿದ್ವಯೇ ಸತ್ಯತ್ವಂ ದೃಶ್ಯತ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ತತ್ರಾಂಶದ್ವಯೇನೋಭಯತ್ರನೋಭಯತ್ಯತ್ವಮಿತಿಸತ್ಯತ್ವಂ ಸಂಭವತಿ, ಇಹ ತು ನ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಉಭಯತ್ರ ಸತ್ಯತ್ವಂ ಸಂಭವತೀತ್ಯಾಹ -
ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಅವಭಾಸಮಾನಮಿತಿ ।
ವಿಚ್ಛೇದಾವಭಾಸಮಿತಿ ।
ಬಿಂಬಾತ್ ಭಿನ್ನತ್ವಾವಭಾಸಂ ಭಿನ್ನದೇಶಸ್ಥತ್ವಾವಭಾಸಂ ಚೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಭೇದಸ್ಯ ಸತ್ಯತ್ವಾಭಾವೇ ಕಿಂ ಭೇದವಿರೋಧಿತಾದಾತ್ಮ್ಯಂ ಸತ್ಯಮಿತ್ಯುಕ್ತಮಿತಿ, ನೇತ್ಯಾಹ –
ಕಿಂತ್ವೇಕತ್ವಮಿತಿ ।
ಮಾಯಾಲಕ್ಷಣಕಾರಣವಿಶೇಷೋಕ್ತ್ಯಾ ಕಥಮೇಕಸ್ಯ ಉಭಯತ್ರ ಯುಗಪತ್ ಸ್ಥಿತಿರಿತಿ ? ತತ್ರಾಹ -
ನ ಹಿ ಮಾಯಾಯಾಮಿತಿ ।