నను న క్వచిదపరోక్షమాత్రేఽధ్యాసో దృష్టపూర్వః, సర్వత్రాక్షిసమ్ప్రయోగితయా పురోవస్థితాపరోక్ష ఎవ దృశ్యతే, ఇత్యాశఙ్క్యాహ —
న చాయమస్తి నియమః ఇతి ॥
అప్రత్యక్షేఽపి హ్యాకాశే ఇతి
పరోక్షే ఇత్యర్థః ;
అథవా — అక్షవ్యాపారమన్తరేణాప్యపరోక్ష
ఆకాశే ।
బాలాః
అయథార్థదర్శినః ।
తలమ్
ఇన్ద్రనీలతమాలపత్రసదృశమ్ ,
మలినతాం
చ ధూమాదికమన్యచ్చ నీలోత్పలసమానవర్ణతాది
అధ్యస్యన్తి ।
ఎవమవిరుద్ధః
ఇతి సమ్భావనాం నిగమయతి । యథా ఆకాశస్యాక్షవ్యాపారమన్తరాప్యపరోక్షతా, తథా దర్శయిష్యామః ॥
సమ్ప్రయోగితయేతి ।
ఆరోప్యేణ సమానేన్ద్రియగ్రాహ్యతయేత్యర్థః ।
అనుమేయత్వమస్తీత్యభిప్రేత్యాహ -
పరోక్ష ఇత్యర్థ ఇతి ।
అథవేతి ।
సాక్షివేద్యతయా మనోమాత్రగమ్యతయా వా అపరోక్ష ఇత్యర్థః ।
ఇన్ద్రనీలమ్
ఇన్ద్రనీలమివ నీలమిత్యర్థః ।
భాష్యగతాదిశబ్దార్థమాహ –
అన్యచ్చేతి ।
తథా దర్శయిష్యామ ఇతి ।
రూపే ప్రవృత్తనయనబుద్ధివృత్త్యా రూపేఽభివ్యక్తచైతన్యాచ్చ సాక్షిణా ఆకాశాపరోక్ష్యం స్యాదితి వక్ష్యామ ఇత్యర్థః ।