ತಥಾಪಿ ನ ವೇದಾಂತವೇದ್ಯಮಿತಿ ॥
ಕಿಂ ತದಿತಿ ? ಅತ ಆಹ —
ಅಸಂಸಾರ್ಯಾತ್ಮತತ್ವಂ,
ನ ತತ್
ಅಧಿಕಾರೇಽಪೇಕ್ಷ್ಯತೇ ಅನುಪಯೋಗಾದಧಿಕಾರವಿರೋಧಾಚ್ಚ ।
ಅಶನಾಯಾದ್ಯತೀತಮಿತ್ಯಸಂಸಾರ್ಯಾತ್ಮತತ್ತ್ವಂ ದರ್ಶಯತಿ । ಅಶನಾಯಾದ್ಯುಪಪ್ಲುತೋ ಹಿ ಸರ್ವೋ ಜಂತುಃ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯಮಲಭಮಾನಃ ಪ್ರವರ್ತತೇ, ತದಪಾಯೇ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯೇ ಸ್ಥಿತೋ ನ ಕಿಂಚಿದುಪಾದೇಯಂ ಹೇಯಂ ವಾ ಪಶ್ಯತಿ ।
ಅಪೇತಬ್ರಹ್ಮಕ್ಷತ್ರಾದಿಭೇದಮ್
ಇತಿ ಪ್ರಪಂಚಶೂನ್ಯಮೇಕರಸಂ ದರ್ಶಯತಿ ।
ಪ್ರಾಕ್ ಚ ತಥಾಭೂತಾತ್ಮವಿಜ್ಞಾನಾತ್ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಂ ಶಾಸ್ತ್ರಮವಿದ್ಯಾವದ್ವಿಷಯತ್ವಂ ನಾತಿವರ್ತತೇ ಇತಿ ॥
‘ತತ್ತ್ವಮಸೀ’ತಿವಾಕ್ಯಾರ್ಥಾವಗಮಾದರ್ವಾಗವಿದ್ಯಾಕೃತಂ ಸಂಸಾರಮಹಮುಲ್ಲೇಖಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಂ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ನಾವಿದ್ಯಾವದ್ವಿಷಯತ್ವಮತಿವರ್ತತೇ । ತಸ್ಮಾತ್ ಯುಕ್ತಮುಕ್ತಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದೀನಾಂ ಪ್ರಮಾಣಾನಾಂ ಶಾಸ್ತ್ರಸ್ಯ ಚ ಅವಿದ್ಯಾವದ್ವಿಷಯತ್ವಮ್ ॥
ವೇದಾಂತವೇದ್ಯಮಹಂರೂಪಮಹಂಪ್ರತ್ಯಯವಿಷಯಾತ್ಮರೂಪಾತ್ ಅಭಿನ್ನಮುತ ಭಿನ್ನಮ್ , ಯದ್ಯಭಿನ್ನಮಹಂಪ್ರತ್ಯಯವಿಷಯತ್ವಾದೇವ ನ ವೇದಾಂತವೇದ್ಯಂ ಭವತಿ । ಭಿನ್ನಂ ಚೇತ್ ತರ್ಹಿ ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪತ್ವಂ ನ ಸಂಭವತೀತ್ಯತಃ ನಾಸ್ತೀತ್ಯಾಕ್ಷಿಪತಿ -
ಕಿಂ ತದಿತಿ ।
ಅಸಂಸಾರ್ಯಾತ್ಮತತ್ವಮಿತಿ ।
ಅಕರ್ತ್ರಾತ್ಮತ್ತ್ವಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅಶನಾಯಾದ್ಯತೀತಮಿತ್ಯಸಂಸಾರ್ಯಾತ್ಮತತ್ವಂ ದರ್ಶಯತಿ ಇತಿ ।
ಅಶನಾಯಾದ್ಯತೀತತ್ವಾತ್ ಆತ್ಮತತ್ವಮಸಂಸಾರೀತಿ ಹೇತ್ವಭಿಧಾನೇನ ಪ್ರತಿಪಾದಯತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅಶನಾಯಾದ್ಯತೀತತ್ವಸ್ಯಾಅತೀತತ್ವಸ್ಯಾತ್ಕರ್ತೃತ್ವಾಖ್ಯಾಸಂಸಾರಿತ್ವಂ ಪ್ರತಿ ಹೇತುತ್ವಪ್ರಕಾರಮಾಹ -
ಅಶನಾಯಾದ್ಯುಪಪ್ಲುತೋ ಹೀತಿ ।
ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯಮಲಭಮಾನಃ ಆತ್ಮಯಾಥಾತಥ್ಯೇ ಸ್ಥಿತಿಮಲಭಮಾನಃ ।
ಪಶ್ಯತೀತಿ ।
ಅತೋ ನ ಕರ್ತೃತ್ವಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತ ಇತಿ ಶೇಷಃ ।
ಸಂಸಾರಮಿತಿರಸಾಂತರಮಿತಿ ।
ಸ್ಯಾಭಾನೇಇತಿ ಅಪೂರ್ಣಂ ದೃಶ್ಯತೇವರ್ಣಾಂತರೇ ಅಹಮುಲ್ಲೇಖಮಹಂಕಾರಾತ್ಮಸಂಪಿಂಡಿತರೂಪಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ತಸ್ಮಾದಿತ್ಯಧ್ಯಾಸಪ್ರಮಾಣೋಪಸಂಹಾರಃ । ತಸ್ಮಾತ್ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾನುಮಾನಾರ್ಥಾಪತ್ತಿಅರ್ಥಾಪತ್ತಿಶ್ಚೇತಿಪ್ರಮಾಣಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।