యది యుష్మదర్థస్యైవ ప్రత్యగాత్మని అధ్యాసః స్యాత్ , ప్రత్యగాత్మా న ప్రకాశేత ; న హి శుక్తౌ రజతాధ్యాసే శుక్తిః ప్రకాశతే । ప్రకాశతే చేహ చైతన్యమహఙ్కారాదౌ । తథా యది చైతన్యస్యైవాహఙ్కారాదావధ్యాసో భవేత్తదా నాహఙ్కారప్రముఖః ప్రపఞ్చః ప్రకాశేత ; తదుభయం మా భూదిత్యనుభవమేవానుసరన్నాహ —
తం చ ప్రత్యగాత్మానం సర్వసాక్షిణం తద్విపర్యయేణాన్తఃకరణాదిష్వధ్యస్యతీతి ॥
నాత్ర వివదితవ్యమ్ , ఇతరేతరాధ్యాసే పృథగవభాసనాత్ న మిథ్యా గౌణోఽయమితి ; తథా అనుభవాభావాత్ ముఖ్యాభిమానః । న హి దృష్టేఽనుపపన్నం నామ ॥
అధిష్ఠానత్వాదవభాసమానత్వమేవేత్యాశఙ్క్య అధిష్ఠానవిశేషో న ప్రకాశేత ఇత్యాహ -
న హి శుక్తౌ రజతాధ్యాస ఇతి ।
తర్హి అత్రాపి సర్వగతత్వాదివిశేషాకారో న ప్రకాశత ఎవేతి ।
ఆత్మనః సాధారణాకారః సత్వమ్ , చిత్వం విశేషాకారః అన్తఃకరణస్య సాధారణరూపశూన్యత్వం జడత్వం విశేషాకారః స ప్రతిభాసత ఇత్యాహ -
ప్రకాశతే చేహ చైతన్యమితి ।
నాహఙ్కారప్రముఖ ఇతి ।
ప్రపఞ్చస్య జడాఖ్యవిశేషరూపాతిరిక్తరూపాభావాత్ ఇతి భావః ।
అనుభవమేవ అనుసరన్నితి ।
అహమనుభవామీత్యత్ర అహఙ్కారచైతన్యయోః విద్యమానమనుభవమేవ అనుసరన్నిత్యర్థః ।
పృథగవభాసనాదితి ।
ద్వయోరపి సామాన్యవిశేషాత్మనా అవభాసనాత్ నాధ్యాసః సమ్భవతి । సామానాధికరణ్యమస్తి చేత్ గౌణమిత్యర్థః ।
విశేషావవిశేషాభాస ఇతిభాసేఽధ్యాసవిరోధ ఉక్త ఇతి నేత్యాహ -
న హి దృష్టేఽనుపపన్నమితి ।