யுஷ்மத³ஸ்மதி³த்யாதி³லோகவ்யவஹார இத்யந்தம் பா⁴ஷ்யம் ஸகலஶாஸ்த்ரோபோத்³கா⁴தப்ரயோஜநம் ஸத் ஸூத்ரார்த²விசாரகர்தவ்யதாந்யதா²நுபபத்த்யா அஹம்மமாபி⁴மாநாத்மகஸ்ய லோகவ்யவஹாரஶப்³தி³தஸ்ய ப³ந்த⁴ஸ்யாவித்³யாத்மகத்வப்ரதிபாத³நத்³வாரா ஸூத்ரேணார்தா²த்ஸூசிதவிஷயப்ரயோஜநே ப்ரதிபாத³யதி லக்ஷணாதி³பா⁴ஷ்யஸித்³த⁴மத்⁴யாஸந்த்வநுவத³தி –

ஆஹ கோயமத்⁴யாஸோ நாமேத்யாதி³ ஸர்வலோகப்ரத்யக்ஷ இத்யந்தம் ।

லக்ஷணாதி³பா⁴ஷ்யே விஸ்தரேண ஸாக்ஷாத³த்⁴யாஸஸாத⁴கம் தத் அர்தா²த்³விஷயப்ரயோஜநப்ரதிபாத³கம் ப⁴வதி ।

அஸ்யாநர்த²ஹேதோரித்யாதி³கம் ஆரப்⁴யதே இத்யந்தம் பா⁴ஷ்யம் து வேதா³ந்தவிசாரகர்தவ்யத்வாந்யதா²நுபபத்த்யா ப³ந்த⁴ஸ்யாவித்³யகப்ரதிபாத³நத்³வாரா விசாரிதவேதா³ந்தாநாம் விஷயப்ரயோஜநே ப்ரதிபாத³யதி லக்ஷணாதி³பா⁴ஷ்யம் ஸித்³த⁴மத்⁴யாஸமநுவத³தி ஏதது³த்தரபா⁴ஷ்யம் ஸாந்தம் ஸம்ப³ந்தா⁴தி³ப்ரதிபாத³கம் ஸத் பூர்வபா⁴ஷ்யஸித்³தா⁴த்⁴யாஸவிஷயப்ரயோஜநாநுவாத³கம் ப⁴வதீதி விபா⁴க³:, தஸ்மாந்ந புநருக்திரித்யபி⁴ப்ரேத்யாத்⁴யாஸஸ்வரூபஸித்³தி⁴ம் விநா ஸம்பா⁴வநாப்ரமாணயோரப்ரஸக்தத்வாத் வ்ருத்தாநுவாத³பூர்வகம் லக்ஷணவிஷயம் ப்ரஶ்நமுத்தா²பயதி –

ஏவம் ஸூத்ரேணேதி ।

லக்ஷணேந வஸ்துஸ்வரூபஸித்³தி⁴: ப்ரமாணேந து வஸ்துநிர்ணயஸித்³தி⁴ரிதி பே⁴த³: । அநேநைவாபி⁴ப்ராயேண லக்ஷணப்ரமாணாப்⁴யாம் வஸ்துஸித்³தி⁴ரிதி வ்யவஹ்ரியத இதி மந்தவ்யம் । அர்தா²தி³தி பத³ம் ஸம்ப³ந்த⁴க்³ரந்தே² வ்யாக்²யாதம் । தத்³தே⁴துமிதி । பூர்வபா⁴ஷ்யே ஸித்³த⁴வத்க்ருத்யோபந்யஸ்தமிதி ஶேஷ: । உத்கடகோடிஸம்ஶய: ஸம்பா⁴வநா ।

நநு ஸம்பா⁴வநாபா⁴ஷ்யே ஸம்பா⁴வநாமாக்ஷிபதீதி வ்யாக்²யாயதே தத்³வத³த்ராபி லக்ஷணமாக்ஷிபதீதி குதோ ந வ்யாக்²யாயதே கிம்ஶப்³த³ஸ்ய ப்ரஶ்நாக்ஷேபயோ: ப்ரயுக்தஸ்ய ஸ்த²லத்³வயே ஸத்த்வாதி³தி சேந்ந । பா⁴ஷ்யே ப்ரத்யகா³த்மநீதி விஶேஷஜ்ஞாநேநாத்⁴யாஸஸ்யாஸம்ப⁴வஸ்பூ²ர்தே: ஸம்பா⁴வநாம்ஶே த்வாக்ஷேபோ யுக்த: அத்ர து ஆஹ கோயமத்⁴யாஸோ நாமேதி அத்⁴யாஸஸாமாந்யஜ்ஞாநலக்ஷணாம்ஶே ப்ரஶ்ந ஏவ யுக்த இத்யபி⁴ப்ராயாதி³தி பா⁴வ: அபி⁴ப்ராயவாந் கிம்ஶப்³த³ம் லக்ஷணப்ரஶ்நபத³த்வேந வ்யாக்²யாதி –

கிம்லக்ஷணக இதி ।

கிம் லக்ஷணம் யஸ்யாத்⁴யாஸஸ்ய ததே²தி ப³ஹுவ்ரீஹி: பூர்வவாதி³ஸ்தா²நே ஸ்தி²த: ஸந் ஶ்ரீபா⁴ஷ்யகார ஏவ பூர்வவாதீ³ பூ⁴த்வா லக்ஷணம் ஸாத⁴யிதும் ப்ருச்ச²தி இதி பா⁴வ: ।

நந்வாஹேதி பரோக்தேர்வாத³ஜல்பவிதண்டா³ஸு திஸ்ருஷு கதா²ஸு ப்ரத்யேகம் ஸம்ப⁴வாத்குத்ரேயம் பரோக்திரித்யத ஆஹ –

அஸ்யேதி ।

தத்த்வநிர்ணய: ப்ரதா⁴நமுத்³தே³ஶ்யம் யஸ்ய ஶாஸ்த்ரஸ்ய தத்ததா² தஸ்ய பா⁴வஸ்தத்த்வம் தேநேத்யர்த²: । வாதி³ப்ரதிவாதி³ப்⁴யாம் கு³ருஶிஷ்யாப்⁴யாம் பக்ஷப்ரதிபக்ஷபரிக்³ரஹேண க்ரியமாணார்த²நிர்ணயாவஸாநா வாத³கதா² தஸ்யா: பா⁴வஸ்தத்த்வம் தஜ்ஜ்ஞாபநார்த²மித்யர்த²: ।

விஷயாதி³ஸித்³தி⁴ஹேத்வத்⁴யாஸஸித்³தி⁴ஹேதுபூ⁴தாநி யாநி லக்ஷணஸம்பா⁴வநாப்ரமாணாநி தத்ப்ரதிபாத³கபா⁴ஷ்யவிபா⁴க³மாஹ –

ஆஹேத்யாதீ³தி ।

ததா³ரப்⁴யேதி ।

கத²ம் புந: ப்ரத்யகா³த்மநீத்யாரப்⁴ய தமேதமவித்³யாக்²யமித்யத: ப்ராக்ஸம்ப⁴வநாபரமித்யர்த²: । லக்ஷணமிதி । ஸ்வரூபலக்ஷணம் வ்யாவர்தகலக்ஷணம் சாஹேத்யர்த²: ।

நநு லக்ஷணவாக்யே லக்ஷ்யாபி⁴தா⁴யிந: பத³ஸ்யாபா⁴வாத் ஸாகாங்க்ஷவசநமநர்த²மித்யாஶங்க்ய வாக்யம் பூரயதி –

அத்⁴யாஸ இதீதி ।

ப்ரஶ்நவாக்யஸ்தி²தஸ்யாத்⁴யாஸபத³ஸ்யாநுஷங்க³: கர்தவ்ய இத்யர்த²: । நிரதி⁴ஷ்டா²நப்⁴ராந்திநிராஸார்த²ம் பரத்ரேத்யுக்தே அர்தா²த்பரஸ்யாவபா⁴ஸதா ஸித்³தே⁴த்யபி⁴ப்ரேத்யாவபா⁴ஸ இத்யுக்தம் । தது³பபாத³நார்த²ம் – லக்ஷணோபபாத³நார்த²மித்யர்த²: । பரத்ர பத³தாத்பர்யேண லக்ஷணப்ரவிஷ்ட²ம் யத்ஸ்வஸம்ஸ்ருஜ்யமாநத்வவிஶேஷணம் தது³பபாத³நார்த²ம் பத³த்³வயம் ப⁴வதி ந லக்ஷணப்ரவிஷ்டமிதி பா⁴வ: ।

அர்த²ரூபாத்⁴யாஸபரத்வேந ப்ரத²மதோ லக்ஷணம் யோஜயதி –

ததா²ஹீதி ।

ஆரோப்யேத்யபா⁴வஸ்யாதி⁴கரணஸ்வரூபத்வமிதி மதமவலம்ப்³யேத³முக்தமிதி பா⁴வ: ।

அநங்கீ³காரமதமவலம்ப்³யாரோப்யந்தாபா⁴வவத்த்வமயோக்³யத்வமிதி நிர்வக்தி -

தத்³வத்வம் வேதி ।

பரத்ராவபா⁴ஸ இதி பத³த்³வயேந பரிஷ்க்ருதம் வ்யாவர்தகலக்ஷணமாஹ –

ததா²சேதி ।

அத்⁴யஸ்தத்வமர்த²ரூபாத்⁴யாஸத்வமித்யர்த²: । ஆத்மத்வாவச்சே²தே³நாத்மந்யஹங்காரஸ்ய ஸம்ஸர்க³காலே தஸ்ய கல்பிதத்வேந தத³த்யந்தாபா⁴வோஸ்தி தஸ்மாத³ஹமித்யாகாரகே ப்ராத²மிகே அஹங்காரரூபார்தா²த்⁴யாஸே லக்ஷணஸமந்வய: । ஏவம் ஸ்வயமஹமித்யத்ர ஸ்வயந்த்வாவச்சே²தே³ந ப்ரத்யகா³த்மநி கூடஸ்தே² அஹங்காராதே³: ஸம்ஸர்க³காலே தத³த்யந்தாபா⁴வஸ்ய ஸத்த்வாத்கூடஸ்த²கல்பிதாஹங்காராத்³யர்த²ரூபாத்⁴யாஸே லக்ஷ்யே லக்ஷணஸமந்வய: । ஸாதி³த்வம் ஜந்யத்வமநாதி³த்வமஜந்யத்வம் । அஹங்காராத்³யத்⁴யாஸ: ஸாதி³: அவித்³யாசித்ஸம்ப³ந்தா⁴த்⁴யாஸோ(அ)நாதி³ரிதி பா⁴வ: । தது³க்தம் –
ஜீவ ஈஶோ விஶுத்³தா⁴ சித்ததா² ஜீவேஶயோர்பி⁴தா³ ।
அவித்³யா தச்சிதோர்யோக³: ஷட³ஸ்மாகமநாத³ய: ॥ இதி ।

அதிவ்யாப்திநிராஸாயேதி ।

அர்தா²ந்தரப்ராப்திஸித்³த⁴ஸாத⁴நதாநிராஸாயேத்யர்த²: । ததா² ஹி ரஜதாதே³ரபா⁴ஸ்யத்வரூபமித்²யாத்வே ஸாதி⁴தே ஸதி யதா² ரஜதாதி³: ஸ்வாபா⁴வவத்யபா⁴ஸ்ய: ததா² ஸம்யோகோ³பி ஸ்வாபா⁴வவத்யபா⁴ஸ்ய இத்யர்தா²ந்தரேண ப்ராப்தா யா ஸித்³த⁴ஸாத⁴நதா தந்நிராகரணார்த²ம் பரமதாநுஸாரேணைகாவச்சே²தே³நேத்யுக்தம் , ஸ்வமதே து ஸர்வப்ரபஞ்சஸ்ய மித்²யாத்வாங்கீ³காராதே³காவச்சே²தே³நேதி தே³யமிதி பா⁴வ: । ஏவம் ஸர்வத்ர யோஜநீயம் ।

யத்³யப்யக்³ராவச்சே²தே³ந வ்ருக்ஷே ஶ்ரீக்ருஷ்ணஸம்யோக³: மூலாவச்சே²தே³ந தத³பா⁴வஶ்சாஸ்தி ததா²ப்யேகாவச்சே²தே³ந ஸம்யோக³தத³பா⁴வயோரஸத்த்வாந்ந க்ருஷ்ணஸம்யோகே³ அதிவ்யாப்திரித்யாஹ –

ஸம்யோக³ஸ்யேதி ।

ஸ்வஶப்³த³சதுஷ்டயம் ஸம்யோகா³ர்த²கம் ।

பூர்வம் ஸ்வேதி ।

அத்ர ஸ்வஶப்³தே³ந க⁴டோ க்³ராஹ்ய: ।

நநு க⁴டஸம்ப³ந்தி⁴த்வரூபம் ஸ்வஸம்ஸ்ருஜ்யமாநத்வம் பூ⁴தலேப்யஸ்த்யேவேத்யதிவ்யாப்திர்து³ர்வாரேத்யாஶங்க்ய ஸ்வஸம்ஸ்ருஜ்யமாநேத்யத்ர வித்³யமாநஶாநச்ப்ரத்யயேந போ³தி⁴தவர்தமாநத்வம் ஸம்ஸர்க³ரூபப்ரக்ருத்யர்த²விவக்ஷயா ஸ்பு²டீகரோதி –

தேநேதி ।

ததா² சைகப்ரதே³ஶாவச்சே²தே³நைககாலாவச்சே²தே³ந ச ஸ்வஸ்வாபா⁴வயோர்யத³தி⁴கரணம் தஸ்மிந்நவபா⁴ஸ்யத்வமேவார்த²ரூபாத்⁴யாஸத்வமித்யேவம்லக்ஷணஸ்ய பர்யவஸாநாத்பஶ்சாதா³நீதக⁴டஸம்ஸர்க³காலே க⁴டாபா⁴வஸ்யாபா⁴வாந்நாதிவ்யாப்திரிதி பா⁴வ: ।

அதிவ்யாப்திர்நாமாலக்ஷ்யே லக்ஷணஸத்த்வம் யத்ர ப்ருதி²வீத்வம் தத்ர க³ந்த⁴ இதி தை³ஶிகவ்யாப்தி: அநுப⁴வஸித்³தா⁴ ததா² ச ப்ருதி²வீத்வாவச்சே²தே³ந ப்ருதி²வ்யாம் க³ந்த⁴காலே க³ந்தா⁴பா⁴வஸ்யாபா⁴வாந்நாதிவ்யாப்திரித்யபி⁴ப்ரேத்யாஹ –

ஸ்வாத்யந்தாபா⁴வேதி ।

நந்வாத்மநி ஸ்வயமஹமிதி ஸ்வயந்த்வாவச்சே²தே³நாஹங்காராதி³ஸம்ஸர்க³காலே தத³பா⁴வாபாத³கப்ரமாணாபா⁴வாத்தஸ்மிந் ஶுக்திஶகலே ரஜதாபா⁴வஸ்யாஸத்த்வேந ரஜதரூபார்தா²த்⁴யாஸே லக்ஷணஸ்யாவ்யாப்தி: ஸ்யாதி³த்யாஹ –

ஶுக்தாவிதி ।

அவ்யாப்திர்நாம லக்ஷைகதே³ஶே லக்ஷணஸ்யாஸத்த்வம் நேத³ம் ரஜதமிதி விஶேஷத³ர்ஶநாத்மகபா³த⁴ரூபப்ரத்யக்ஷப்ரமாணப³லாத் ’ஆதா³வந்தே ச யந்நாஸ்தி வர்தமாநே(அ)பி தத்ததா²’ இதி ந்யாயாச்ச ரஜதாபா⁴வஸ்ய ஶுக்தௌ ஸத்த்வேந நாவ்யாப்தி: । நநு பா⁴வாபா⁴வயோரேகத்ர ஸத்த்வாங்கீ³காரே அநுப⁴வவிரோத⁴ இதி சேத் । உச்யதே – மித்²யாத்வவாதி³நாமேதாத்³ருஶவிரோத⁴ஸ்த்வலங்கார ஏவேதி பா⁴வ: ।

உத்³த்⁴ருதே ஸத்யவ்யாப்திதோ³ஷே ஸாத்³யத்⁴யாஸே அஸம்ப⁴வம் ஶங்கதே –

நந்விதி ।

லக்ஷ்யே க்வாப்யப்ரவர்தமாநமஸம்ப⁴வ இத்யஸம்ப⁴வலக்ஷணம் , ஸாத்³யத்⁴யாஸரூபே அஹங்காராதௌ³ லக்ஷ்யே ஸர்வத்ர லக்ஷணஸ்யாஸத்த்வாத³ஸம்ப⁴வ இத்யர்த²: ।

ஶுக்திரஜதமத்⁴யஸ்தத்வேந ஸர்வஸம்மதம் தஸ்மாது³ப⁴யவாதி³ஸித்³த⁴ம் ।

ததி³தி ।

தத்ர லக்ஷணாஸத்த்வமுபபாத³யதி –

ஶுக்தாவிதி ।

அதிவ்யாப்திவாரகத்வேந லக்ஷணே ப்ரவிஷ்டம் யத்ஸ்வஸம்ஸ்ருஜ்யமாநத்வம் தது³பபாத³யிதுமஶக்யமிதி பா⁴வ: ।

நநு புரோவர்திநி ஹட்டபட்டணஸ்த²ரஜதஸம்ஸர்க³ஸ்யாபா⁴வேந ஸ்வஸம்ஸ்ருஜ்யமாநத்வமுபபாத³யிதுமஶக்யத்வாந்ந லக்ஷணே நிவேஶநீயம் । ந ச தந்நிவேஶாபா⁴வே பஶ்சாதா³நீதக⁴டே(அ)திவ்யாப்தி: ஸ்யாதி³தி வாச்யம் । அபா⁴ஸ்யத்வம் நாம ப்ரமாணாஜந்யஜ்ஞாநவிஷயத்வமித்யங்கீ³காராத்பஶ்சாதா³நீதக⁴டே து ப்ரமாணஜந்யஜ்ஞாநவிஷயத்வஸ்யைவ ஸத்த்வேந லக்ஷணாபா⁴வாந்நாதிவ்யாப்திஸ்ததா² ச ஸ்மர்யமாணரஜதமாதா³ய லக்ஷணோபபத்திரிதி தடஸ்த²ஸ்ய ஶங்காம் பூர்வபக்ஷீ பரிஹரதி –

ந சேத்யாதி³நா ।

ஸ்மர்யமாணரஜதஸ்ய ஸத்யரஜதஸ்யேத்யர்த²: । உக்தேரித்யநந்தரம் ந லக்ஷணஸ்யாஸம்ப⁴வ இதி ஶேஷ: ।

அந்யதே²தி ।

ததா² சாதிவ்யாப்திவாரணாயாந்யதா²க்²யாதிமதபே⁴தா³ய ச லக்ஷணே ஸ்வஸம்ஸ்ருஜ்யமாநத்வவிஶேஷணே தாவதா³வஶ்யகே ஸதி ஶுக்தௌ ப்ராதிபா⁴ஸிகரஜதஸ்யாத்மநி வ்யாவஹாரிகாஹங்காராதே³ஶ்சோத்பத்திவாதி³நாம் வேதா³ந்திநாம் மதே ஹ்யுத்பத்த்யநந்தரமேவ ஸம்ஸர்கோ³ வாச்ய: । உத்பத்திஸ்து ஸாமக்³ய்ரபா⁴வாந்ந ஸம்ப⁴வதி தஸ்மால்லக்ஷணஸ்யாஸம்ப⁴வோ து³ர்வார இதி பூர்வபக்ஷ்யபி⁴ப்ராய: ।

ஸித்³தா⁴ந்தீ பரிஹரதி –

ஆஹேதி ।

அதிவ்யாப்திவாரகஸ்வஸம்ஸ்ருஜ்யமாநத்வவிஶேஷணேநாந்யதா²க்²யாதிமதபே⁴த³: ப்ரதிபாதி³தோ ப⁴வதி ।

ஸம்ப்ரதி ஸாமக்³ரீஸம்பாத³நார்த²த்வேந ப்ரவ்ருத்திஸ்ம்ருதிரூபபதே³நாப்யந்யதா²க்²யாதிமதபே⁴தோ³ வக்தவ்ய இத்யவயவவ்யுத்பத்த்யா ப்ரதிபாத³யதி –

ஸ்மர்யத இதி ।

ஆரோப்யஸ்யேதி ।

ஶுக்தௌ தத³வச்சி²ந்நசைதந்யே வா உத்பந்நஸ்யாரோப்யரஜதஸ்யேத்யர்த²: ।

த³ர்ஶநாதி³தி ।

அநுப⁴வாதி³த்யர்த²: ।

ஹட்டபட்டணஸ்த²ரஜதாநுப⁴வஜந்யஸம்ஸ்காராத்³ப்⁴ரம: ஸ்ம்ருதிஶ்ச ஜாயத இதி ப²லிதமாஹ –

தேநேதி ।

அநுப⁴வஜந்யஜ்ஞாநவிஷயத்வேநேத்யர்த²: ।

ஸம்ஸ்காரஜந்யஜ்ஞாநவிஷயத்வம் கத²மித்யாஶங்க்ய தேநேத்யுக்தஹேத்வம்ஶம் விவ்ருணோதி –

ஸ்ம்ருதீதி ।

ஸம்ஸ்காரமாத்ரஜந்யஜ்ஞாநத்வம் ஸ்ம்ருதித்வம் தஸ்மாந்நாரோபே(அ)திவ்யாப்திரிதி பரிஹரதி –

தோ³ஷேதி ।

ஸம்ப்ரயோகோ³ நேந்த்³ரியஸம்யோக³ இத்யாஹ –

அத்ரேதி ।

உபஸம்ஹரதி ஏவம் சேதி । தோ³ஷஶ்ச ஸம்ப்ரயோக³ஶ்ச ஸம்ஸ்காரஶ்சேதி விக்³ரஹ: । ஸத்யரஜதஸாமக்³ரீபி⁴ந்நஸாமக்³ரீப³லாதி³தி யாவத் ।

ஆதி³ஶப்³தே³ந ஶுக்த்யவச்சி²ந்நசைதந்யமுச்யதே பரத்ராவபா⁴ஸபதா³ப்⁴யாம் ஸாத்³யநாத்³யத்⁴யாஸஸாதா⁴ரணம் லக்ஷணமுக்தம் ப⁴வதி ஸ்ம்ருதிரூபபூர்வத்³ருஷ்டபதா³ப்⁴யாம் ஸாத்³யத்⁴யாஸலக்ஷணமுக்தமிதி யந்மதத்³வயம் தது³பபாத³யதி –

அந்யே த்வித்யாதி³நா ।

அஸ்மிந்மதேபி ஸ்ம்ருதிரூப: ஸ்மர்யமாணஸத்³ருஶ: ஸாத்³ருஶ்யப்ரதிபாத³கம் பூர்வத்³ருஷ்டபத³மித்யபி⁴ப்ரேத்ய ப²லிதம் லக்ஷணமாஹ –

தாப்⁴யாமிதி ।

ஆதி³ஶப்³தே³ந ஸம்ப்ரயோக³ஸம்ஸ்காரௌ க்³ருஹ்யேதே வ்யாவஹாரிகப்ராதிபா⁴ஸிகஸாத்³யத்⁴யாஸஸாதா⁴ரணலக்ஷணமுக்தமித்யர்த²: । தோ³ஷாதி³த்ரயஜந்யாத்⁴யாஸவிஷயத்வமர்த²ரூபாத்⁴யாஸஸ்ய லக்ஷணமிதி பா⁴வ: ।

ஸ்வமதே ஸம்ஸ்காரஜந்யஜ்ஞாநவிஷயத்வம் யத்ஸாத்³ருஶ்யமுக்தம் ததே³வாஸ்மிந்மதேபீதி மந்தவ்யம் । ப்ரகாராந்தரேண ஸாத்³ருஶ்யமுபபாத³யிதும் பூர்வவத்கர்மவ்யுத்பத்த்யாதி³கமாஶ்ரித்ய லப்³த⁴மர்த²மாஹ –

ஸ்ம்ருதிரூப இதி ।

தஜ்ஜாதீயேதி ।

பூர்வத்³ருஷ்டநிஷ்ட²ஜாதிவிஶிஷ்டேத்யர்த²: । அபி⁴நவரஜதாதே³: ஶுக்யாா தா³வுத்பந்நரஜதாதே³ரித்யர்த²: ।

அஸ்மிந்மதே து பூர்வத்³ருஷ்டபத³ம் ந ஸாத்³ருஶ்யப்ரதிபாத³கமித்யபி⁴ப்ரேத்ய ப²லிதம் லக்ஷணமாஹ –

ததா² சேதி ।

பூர்வமதாபேக்ஷயா அஸ்மிந்மதே லக்ஷணபே⁴த³ஜ்ஞாபநயா ப்ராதீதிகேத்யுக்தம் । ஶுக்திரஜதஸ்வாப்நபதா³ர்தா²த்³யத்⁴யாஸ: ப்ராதீதிகாத்⁴யாஸ இத்யர்த²: । அஸ்மிந் மதே து பூர்வத்³ருஷ்டாவபா⁴ஸ இதி பா⁴ஷ்யே பூர்வத்³ருஷ்டஶ்சாஸாவவபா⁴வஶ்சேதி கர்மதா⁴ரய: ஸமாஸ இதி விஜ்ஞேயம் ।

அத்⁴யாஸஸாமாந்யலக்ஷணம் ஸ்வமதாபேக்ஷயா மதத்³வயேபி கிம்பே⁴தே³நோபபாத³நீயமிதி ஜிஜ்ஞாஸாயாம் நேத்யாஹ –

பரத்ரேதி ।

மாத்ரபத³ம் கார்த்ஸ்ந்யார்த²கம் ஸாமாந்யமிதி யாவத் । தாப்⁴யாமுக்தம் மதத்³வயாபி⁴மதம் ஸாமாந்யலக்ஷணம் ஸ்வமதரீத்யைவோபபாத³நீயமிதி பா⁴வ: । ப்ரமாணாஜந்யஜ்ஞாநவிஷயத்வமாத்ரம் லக்ஷணமித்யுக்தே ஸ்மர்யமாணக³ங்கா³தா³வதிவ்யாப்திரத: பூர்வத்³ருஷ்டஜாதீயத்வம் । அநேந பூர்வத்³ருஷ்டாத்தஜ்ஜாதிவிஶிஷ்டோ பி⁴ந்ந இதி வ்யக்தித்³வயம் ப்ரதீயதே ததா² ச யா பூர்வத்³ருஷ்டா ஸைவ ஸா க³ங்கே³தி ஸ்ம்ருதிவிஷய: தஸ்மாத்³வ்யக்தேரேகத்வாந்ந தத்ர விஶேஷ்யாம்ஶ இதி நாதிவ்யாப்தி: । நநு வ்யக்தித்³வயாங்கீ³காரேபி பர்வத்³ருஷ்டே தஜ்ஜாதிவிஶிஷ்டத்வஸ்ய ஸத்த்வாத³திவ்யாப்தி: ஸ்யாதி³தி சேந்ந । தஜ்ஜாதிமத்த்வம் நாம தத்ஸத்³ருஶத்வமித்யங்கீ³காராத்ததா² ச பூர்வத்³ருஷ்டஸாத்³ருஶ்யஸ்ய பே⁴த³விஶிஷ்டத்வேந பூர்வத்³ருஷ்டே தஸ்மிந் அஸத்த்வாந்நாதிவ்யாப்தி: । பூர்வத்³ருஷ்டஜாதீயத்வமித்யுக்தே அபி⁴நவக⁴டே அதிவ்யாப்தி: தத்ர பூர்வத்³ருஷ்டத்வாபா⁴வேந தஜ்ஜாதீயத்வஸ்ய ஸம்ப⁴வாத்தத்³வாரணாய விஶேஷணத³லம் ।

அபி⁴நவக⁴டஸ்ய சாக்ஷுஷத்வேந ப்ரமாணஜந்யஜ்ஞாநவிஷயத்வாந்ந தத்ர அதிவ்யாப்திரித்யபி⁴ப்ரேத்யாஹ –

தத்ரேதி ।

ஸ்மர்யமாணத்வம் – ஸ்ம்ருதிவிஷத்வம் ।

ஆஹுரிதி ।

மதத்³வயேப்யத்⁴யாஸஸாமாந்யலக்ஷணஸம்ப⁴வரூபாஸ்வரஸ: ஆஹுரித்யநேந ஸூசித: । ஶுக்தௌ ரஜதஸாமக்³ர்யபா⁴வேந தத்ஸம்ஸர்கா³ஸத்த்வாதி³தி பா⁴வ: । அவபா⁴ஸத இத்யநேந பா⁴ஷ்யஸ்தா²வபா⁴ஸபத³ம் கர்மவ்யுத்பத்த்யா ரஜதாத்³யர்த²பரமிதி ஜ்ஞாப்யதே ததா² ச ஶுக்தாவவபா⁴ஸ்யரஜதாதி³: ஸ்மர்யமாணஸத்³ருஶ: பூர்வாநுப⁴வஜநிதஸம்ஸ்காரஜந்யஜ்ஞாநவிஷய இதி வாக்யஸ்ய ப²லிதார்த²: । அர்தா²த்⁴யாஸலக்ஷணம் பூர்வமேவ பரிஷ்க்ருதம் ।

ஏதாவதா க்³ரந்தே²ந வாக்யமர்தா²த்⁴யாஸபரத்வேந வ்யாக்²யாதுகாம: பூர்வஸ்மாத்³வைஷம்யமாஹ –

ஜ்ஞாநாத்⁴யாஸ இதி ।

ஸ்ம்ருதிபத³ஸ்ய ஸ்மரணமேவார்த²: ந ஸ்மர்யமாணம் । அவபா⁴ஸத இத்யநேந பா⁴வவ்யுத்பத்த்யா பா⁴ஷ்யஸ்தா²வபா⁴ஸபத³ம் ஜ்ஞாநார்த²கமிதி ஜ்ஞாப்யதே । ததா² ச ஸ்ம்ருதிஸத்³ருஶ: பூர்வாநுப⁴வஜநிதஸம்ஸ்காரஜந்ய: ஶுக்தாவத்⁴யஸ்தரஜதாதி³விஷயகாவபா⁴ஸ இதி வாக்யஸ்ய ப²லிதார்த²: । ஏதேந ஸ்ம்ருதிஸத்³ருஶோ(அ)வபா⁴வஸோ(அ)வபா⁴ஸத இத்யந்வயதோ³ஷோ நிரஸ்த: । அவபா⁴ஸத இதி பத³ஸ்ய பா⁴வவ்யுத்பத்திஜ்ஞாபகத்வேந வ்யாக்²யாதத்வாத் । பூர்வத³ர்ஶநாத³வபா⁴ஸ இதி பாடா²ந்தரம் । அஸ்மிந் பாடே² து நாந்வயதோ³ஷ இதி மந்தவ்யம் । அத்ர பரத்ராவப⁴ஸ இதி பத³த்³வயபரிஷ்காரேணாதஸ்மிம்ஸ்தத்³பு³த்³தி⁴ரத்⁴யாஸ இதி ஜ்ஞாநாத்⁴யாஸஸ்ய லக்ஷணம் வக்தவ்யம் । கிம் ச ஸ்ம்ருத்யாரோபயோ: ஸம்ஸ்காரஜந்யஜ்ஞாநத்வம் ப்ரமாணாஜந்யஜ்ஞாநத்வம் வா ஸாத்³ருஶ்யம் ப்ரதிபாத³நீயம் ।

அபி சாத்⁴யாஸே ஸம்ஸ்காரபதே³ந விவக்ஷிததோ³ஷஸம்ப்ரயோக³ஜந்யத்வமப்யுபபாத³நீயமித்யபி⁴ப்ரேத்யாஹ –

இதி ஸங்க்ஷேப இதி ।

நநு லக்ஷணகத²நாநந்தரமவ்யாப்த்யாதி³தோ³ஷாபா⁴வாத் க்ரமப்ராப்தஸம்பா⁴வநோபந்யாஸ ஏவோசித: ந மதாந்தரோபந்யாஸ: ததா² ச கத²முத்தரபா⁴ஷ்யஸங்க³திரித்யாஶங்க்ய லக்ஷணபரிஶோத⁴நாயைவ மதாந்தரோபந்யாஸ இதி ஶங்கோத்தராப்⁴யாம் ஸங்க³திம் ப்ரத³ர்ஶயந் உத்தரபா⁴ஷ்யமவதாரயதி –

நந்விதி ।

ப்ரக்ருதே விப்ரதிபத்திர்நாம விவாத³: அதி⁴ஷ்டா²நாரோப்யயோர்யத்ஸ்வரூபம் தஸ்ய விவாதே³பீதி விக்³ரஹ: । அதி⁴ஷ்டா²நம் ஸத்யமிதி ஸத்யவாதி³நோ வத³ந்தி । அஸத்யமித்யஸத்யவாதி³ந: । ஏவமதி⁴ஷ்டா²நஸ்வரூபவிவாத³: । அபி சாதி⁴ஷ்டா²நஸ்ய ஸத்யத்வேபி ஜட³த்வமஜட³த்வமித்யேவம் தத்த்வஸ்வரூபவிவாத³: । அந்யதா²க்²யாதிவாதி³நஸ்தார்கிகா: அக்²யாதிவாதி³ந: ப்ராபா⁴கராஶ்ச தே³ஶாந்தரநிஷ்ட²ம் ரஜதமிதி வத³ந்தி । ஆத்மக்²யாதிவாதி³நோ பு³த்³தி⁴நிஷ்ட²மிதி । வேதா³ந்திநஸ்த்வநிர்வசநீயவாதி³நோ(அ)தி⁴ஷ்டா²நநிஷ்ட²மிதி । பௌ³த்³தை⁴கதே³ஶீ ஶூந்யவாதீ³ த்வஸத்³ரூபமித்யேவமாரோப்யஸ்வரூபவிவாத³ இதி பா⁴வ: । லக்ஷணஸம்வாதா³த் லக்ஷணஸ்ய ஸர்வஸம்மதத்வாதி³த்யர்த²: । தந்த்ரபத³ம் மதபரம் ஶாஸ்த்ரபரம் வா । ததா² ச ஸித்³தா⁴ந்தத்வேநேத³ம் லக்ஷணம் ஸர்வைரப்⁴யுபக³தமிதி பா⁴வ: ।

அந்யதா²த்மேதி ।

க்²யாதிபத³மவபா⁴ஸபரம் । ஏகமேவ லக்ஷணம் மதத்³வயே யோஜநீயமித்யாஶயேநேத³முக்தமிதி பா⁴வ: ।

ஸ்வாவயவத⁴ர்மஸ்யேதி ।

ஸ்வபத³ம் ரஜதபரம் । ஆத்மக்²யாதிமதஸாங்கர்யவாரணாயேத³ம் விஶேஷணமிதி பா⁴வ: । அந்யத⁴ர்மஸ்யேத்யஸ்ய வ்யாக்²யாநாந்தரம் தே³ஶாந்தரஸ்த²ஸ்யேதி । அநிர்வசநீயமதாஸத்க்²யாதிமதஸாங்கர்யவாரணாயேத³ம் விஶேஷணமிதி பா⁴வ: । ஏவமுத்தரத்ர தத்தத்³விஶேஷணேந தத்தந்மதஸாங்கர்யவாரணமூஹநீயம் ।

அந்யதா²க்²யாதிமதே அந்யத⁴ர்மாவபா⁴ஸ இதி பா⁴ஷ்யே அந்யஸ்ய த⁴ர்ம அந்யேஷாம் த⁴ர்ம இதி விக்³ரஹோ(அ)பி⁴ப்ரேத: அஸ்மிந்மதே து அந்யஸ்ய த⁴ர்ம இதி விக்³ரஹமபி⁴ப்ரேத்ய வ்யாக்²யாதி –

பு³த்³தீ⁴தி ।

ஆந்தரஸ்ய பு³த்³தி⁴பரிணாமரூபஸ்ய ரஜதஸ்யேத³ம் ரஜதமிதி ஶப்³த³ப்ரயோகா³த்³ப³ஹி: பதா³ர்த²வத³வபா⁴ஸ இதி வத³ந்தீதி பா⁴வ: ।

தத்³விவேகாக்³ரஹ இத்யாதி³ பா⁴ஷ்யம் வ்யாக்²யாதி –

தயோஶ்சேதி ।

தே³ஶாந்தரஸ்த²ரஜதஶ்ருதிரூபார்த²யோரித்யரித்யர்த²: ।

ரஜதாம்ஶே ஸ்ம்ருதிரித³மம்ஶே த்வநுப⁴வ இதி ப்ராபா⁴கரமதந்தஜ்ஜ்ஞாபயதி –

தத்³தி⁴யோஶ்சேதி ।

அர்த²விஷயகஸ்ம்ருத்யநுப⁴வயோஶ்சேத்யர்த²: ।

பே⁴தா³க்³ரஹகால ஏவ தத்³தே⁴துகோ ப்⁴ரமஸ்திஷ்ட²தி நேதரஸ்மிந் கால இதி ப்⁴ரமஸ்ய பே⁴தா³க்³ரஹஸமாநகாலீநத்வம் த்³யோதயிதும் பா⁴ஷ்யமநுஷங்க³ம் க்ருத்வா யோஜயதி –

பே⁴தே³தி ।

ஸ: பே⁴தா³க்³ரஹே மூலம் நிமித்தகாரணம் யஸ்ய ஸ ததா² நிமித்தகாரணநாஶாநந்தரம் லோகே கார்யஸ்ய ஸத்த்வம் த்³ருஷ்டம் ப்ரக்ருதே து ந ததே²தி பா⁴வ: ।

ப்⁴ரமஶப்³த³ஸ்யார்த²மாஹ –

விஶிஷ்டேதி ।

தயோர்பே⁴த³ஸ்யாக்³ரஹணேத³ம் ரஜதமிதி விஶிஷ்டத்வேநோல்லிக்²யமாநஶப்³த³ப்ரயோகா³த்மகோ ப்⁴ரம உத்பத்³யத இதி பா⁴வ: ।

ஶுக்திஸ்து புரோவர்திநீ ரஜதம் து தே³ஶாந்தரமேவ ந ஶுக்தௌ பா⁴ஸத இத்யக்²யாதிவாதி³நோ வத³ந்தி । தந்மதே(அ)பி தே³ஶாந்தரஸ்தா²ந்யத்ர பா⁴நாபா⁴வே கத²ம் விஶிஷ்டவ்யவஹார இதி க³லே பாது³காந்யாயேந லக்ஷணமஸ்தீத்யாஹ –

தைரிதி ।

விஶிஷ்டஶப்³த³ப்ரயோகா³த்மகஸ்ய விஶிஷ்டவ்யவஹாரஸ்யாநுபபத்திர்நாமாந்யத்ர வித்³யமாநஸ்யாந்யத்ர பா⁴நரூபப்⁴ரமம் விநா வ்யவஹாரோ ந ஸம்ப⁴வதீத்யாகாரிகா தயா விஶிஷ்டப்⁴ராந்தே: தைரபி ஸ்வீகார்யாதி³த்யர்த²: ।

ரஜதாதி³: விபரீதத⁴ர்மத்வஶப்³தா³ர்த² இத்யபி⁴ப்ரேத்ய வ்யாசஷ்டே –

தஸ்யைவேதி ।

விருத்³த⁴: அத்யந்தாஸத்த்வரூப: த⁴ர்ம: ரஜதாதி³: யஸ்ய ஶுக்த்யாதே³: ஸ: விருத்³த⁴த⁴ர்ம: தஸ்ய விருத்³த⁴த⁴ர்மஸ்ய ஶுக்த்யாதே³ர்ப⁴வோ ரஜதாதி³: தஸ்ய ரஜதாதே³ரித்யர்த²: । அத்ராலோகதாதா³த்ம்யஸம்ப³ந்தே⁴ந ஶுக்திஶகலஸ்யாஸத்³ரஜதத⁴ர்மவத்த்வம் வேதி³தவ்யம் ।

ஸம்வாத³மிதி ।

ஸம்மதிமித்யர்த²: । ஆதி³ஶப்³தே³ந ஆத்மக்²யாதித்வாதி³கமுச்யதே ।

உக்தமதேஷ்வநுபபத்திம் த³ர்ஶயந் ஸ்வாபி⁴மதமாஹ –

ஶுக்தாவிதி ।

தே³ஶாந்தரே ஸத்த்வாயோகா³தி³த்யநேந அந்யதா²க்²யத்யக்²யாதிமதத்³வயநிராஸ: । ஆத்மக்²யாதிவாதி³நோப்யந்யத்ராந்யத⁴ர்மாவபா⁴ஸஸ்யாக³த்யாங்கீ³காராதி³தி பா⁴வ: ।

கேசித் ஶுக்தாவேவ ரஜதஸ்யோத்பத்தி: தத்ர தஸ்யோத்பந்நஸ்ய ரஜதஸ்ய ஸத்யத்வமங்கீ³கார்யமிதி வத³ந்தி । தந்மதம் நிராகரோதி –

ஶுக்தௌ ஸத்த்வ இதி ।

அத்ரேத³ம் த்வநுஸந்தே⁴யம் । யத்ர லௌகிகப்ரத்யக்ஷவிஷயத்வம் தத்ர ஸாக்ஷாத்கரோமீத்யநுவ்யவஸாயவிஷயத்வமிதி வ்யாப்திரநுப⁴வஸித்³தா⁴ ஏவம் ச ஶுக்தாவபரோக்ஷத்வேநாநுபூ⁴யமாநஸ்ய ரஜதஸ்ய பா⁴நம் பரவாதி³நா ஜ்ஞாநலக்ஷணாரூபஸந்நிகர்ஷேணைவ வக்தவ்யம் ததா² ச ரஜதம் ஸாக்ஷாத்கரோமீத்யநுவ்யவஸாயோபபத்திர்ந வாதி³மதே ஶக்யதே வக்தும் அலௌகிகப்ரத்யக்ஷவிஷயஸ்ய ஸாக்ஷாத்கரோமீத்யநுவ்யவஸாயவிஷத்வாஸம்ப⁴வாத் ஸ்வமதே து ஶுக்த்யாதா³வநிர்வசநீயம் ரஜதமுத்பத்³யதே தஸ்யோத்பந்நஸ்ய லௌகிகப்ரத்யக்ஷவிஷயத்வேநாநுவ்யவஸாயத்வாத்தது³பபத்திரஸ்தீதி ।

பா³தா⁴நந்தரேதி ।

நேத³ம் ரஜதமிதி பா³தா⁴நந்தரகாலீந: ஶுக்திகா ஹி ரஜதவத³வபா⁴ஸத இத்யநுப⁴வ இத்யர்த²: ।

தத்ர ஹேதுமாஹ –

தத்பூர்வமிதி ।

பா³தா⁴த்பூர்வமித்யர்த²: । நேத³ம் ரஜதமிதி பா³த⁴ப்ரத்யக்ஷேண ஸித்³த⁴மித்யர்த²: ।

’யாவத்கார்யமவஸ்தா²யிபே⁴த³ஹேதோருபாதீ⁴தே’த்யபி⁴யுக்தவசநேந யோ பே⁴த³ஹேது: ஸ உபாதி⁴ரிதி நியமோ ஹ்யநுப⁴வஸித்³த⁴: யதா² சந்த்³ரே ஹ்யநேகசந்த்³ரத்வே அங்கு³ல்யாதி³ஸ்ததா² சாஹங்காராத்மநோரைக்யாத்⁴யாஸே அவித்³யாதே³: பே⁴த³கத்வாபா⁴வாந்நபாதி⁴த்வம் கிந்து ஹேதுத்வமாத்ரம் தஸ்யைவாவித்³யாதே³: ப்³ரஹ்மஜீவாந்தரபே⁴த³கத்வாத்தத³த்⁴யாஸே தூபாதி⁴த்வம் தஸ்மாந்நிருபாதி⁴க: ஸோபாதி⁴கஶ்சேதி த்³விவிதோ⁴(அ)த்⁴யாஸ இத்யபி⁴ப்ரேத்யாவதாரயதி –

ஆத்மநீதி ।

ஜீவாத³ந்யோ ஜீவாந்தரம் ப்³ரஹ்மஜீவபி⁴ந்நமிதி ப்³ரஹ்மணி ஜீவபே⁴த³ஸ்ய ஸோபாதி⁴கஸ்யாத்⁴யாஸே சைத்ரோ மைத்ராத்³பி⁴ந்ந இதி பரஸ்பரஜீவபே⁴த³ஸ்ய ஸோபாதி⁴கஸ்யாத்⁴யாஸே ச த்³ருஷ்டாந்தமாஹேத்யர்த²: ।

ஸத்³விதீயவதி³தி பா⁴ஷ்யார்த²ம் கத²யந் த்³ருஷ்டாந்தோபாதி⁴ம் ஸ்போ²ரயதி –

த்³விதீயேதி ।

லோகே லக்ஷணப்ரமாணாப்⁴யாம் வஸ்துநிர்ணயஸித்³தி⁴: அத்ர மித்²யாத்வஸ்பஷ்டீகரணாயோக்தேந லக்ஷணேநாத்⁴யாஸஸ்வரூபே ஸித்³தே⁴ லக்ஷணப்ரஶ்நாவஸரகாலே கிம்ஶப்³தே³ந பு³த்³தி⁴ஸ்த²ஸ்ய ஸம்பா⁴வநாக்ஷேபஸ்யோத்தா²நாத் வஸ்துநிஶ்சயார்த²ம் ப்ரமாணநிரூபணாத் பூர்வம் ஸம்பா⁴வநாநிரூபணம் யுக்தமிதி அபி⁴ப்ரேத்ய ஸம்பா⁴வநாக்ஷேபமுத்தா²பயதி –

ப⁴வத்விதி ।

நநு வஸ்துநிர்ணயார்த²மவஶ்யம் வக்தவ்யேந ப்ரமாணேநைவ கத²ம் ஸம்ப⁴வேதி³த்யாகாரகாயா: ஸம்பா⁴வநாயா: நிராகரணாத்ஸம்பா⁴வநா ந ப்ருத²க்³வக்தவ்யா ததா² ச ததா³க்ஷேபஸ்யாநவஸர இதி சேந்ந । ப்ராமாணிகே வஸ்துந்யஸம்பா⁴வநாயா அநுப⁴வஸித்³த⁴த்வாத்ததா² ச ந ப்ரமாணேந தந்நிராகரணம் । ந சாஸம்பா⁴விதத்வே கத²ம் ப்ராமாணிகத்வமிதி வாச்யம் । அஸம்பா⁴விதே வஸ்துநி ப்ராமாணிகத்வஸ்யாப்யநுப⁴வஸித்³த⁴த்வாத்தஸ்மாத³ஸம்பா⁴வநாநிராகரணாய ஸம்பா⁴வநா ப்ருத²க் நிரூபணீயேதி ததா³க்ஷேபோ யுக்த இதி பா⁴வ: ।

அபரோக்ஷாத்⁴யாஸம் ப்ரத்யதி⁴ஷ்டா²நஸாமாந்யஜ்ஞாநமதி⁴ஷ்டா²நேந்த்³ரியஸம்யோக³ஶ்ச ஹேதுஸ்ததா² ச ஶுக்த்யாதௌ³ காரணத்³வயஸத்த்வாத³த்⁴யாஸோ ப⁴வது ஆத்மநி து தத³பா⁴வாந்ந ஸம்ப⁴வத்யத்⁴யாஸ இத்யேவம் ஶங்கிதுரபி⁴ப்ராயமாவிஷ்குர்வந் பா⁴ஷ்யமவதாரயதி –

யத்ரேதி ।

இந்த்³ரியஸம்யோகா³தி⁴ஷ்டா²நஸாமாந்யஜ்ஞாநயோரத்⁴யாஸம் ப்ரதி ஹேதுத்வாதே³வ யத்ராத்⁴யாஸாதி⁴ஷ்டா²நத்வம் தத்ரேந்த்³ரியஸம்யுக்தத்வம் விஷயத்வம் சேதி வ்யாப்திரநுப⁴வஸித்³தா⁴ ப⁴வதி, ததா²சாத்ர ஸாமக்³ர்யபா⁴வேநேந்த்³ரியஸம்யுக்தத்வவிஷயத்வரூபவ்யாபகாபா⁴வாத³தி⁴ஷ்டா²நத்வரூபவ்யாப்யாபா⁴வஸ்தஸ்மாத³த்⁴யாஸோ ந ஸம்ப⁴வதீத்யபி⁴ப்ரேத்யாஹேத்யர்த²: ।

ப்ரத்யகா³த்மந்யவிஷய இதி பத³த்³வயேந ஸாமக்³ர்யபா⁴வம் ஸ்பு²டீகுர்வந்நந்வமாவிஷ்கரோதி –

ப்ரதீசீதி ।

ப்ரதீசீத்யநேநேந்த்³ரியஸம்யுக்தத்வே சேதி பா⁴வ: ।

யத்³யப்யாத்மநஸ்த்வஜ்ஞாநவிஷயத்வம் அஹங்காரபரிணாமரூபவ்ருத்திவிஷயத்வம் சாஸ்தி ததா²பீந்த்³ரியஜந்யஜ்ஞாநவிஷயத்வம் நாஸ்தீதி பத³த்³வயப²லிதார்த²மாஹ –

இந்த்³ரியாக்³ராஹ்யேதி ।

யுஷ்மத்ப்ரத்யயோபேதஸ்யேத்யஸ்ய வ்யாக்²யாநார்த²மித³ம்ப்ரத்யயாநர்ஹஸ்யேதி ।