आनन्दज्ञानविरचिता
पदच्छेदः पदार्थोक्तिर्विग्रहो वाक्ययोजना ।
आक्षेपोऽथ समाधानं व्याख्यानं षड्विधं मतम् ॥
யத் ப்ரகாஶஸுகா²பி⁴ந்நம் யந்மந்த்ரேண ப்ரகாஶிதம் ।
விவ்ருதம் ப்³ராஹ்மணே தத்ஸ்யாமத்³ருஶ்யம் ப்³ரஹ்ம நிர்ப⁴யம் ॥1॥
யஜுர்வேத³ஶாகா²பே⁴த³தைத்திரீயகோபநிஷத³ம் வ்யாசிக்²யாஸுர்ப⁴க³வாந்பா⁴ஷ்யகாரஸ்தத்ப்ரதிபாத்³யம் ப்³ரஹ்ம ஜக³ஜ்ஜந்மாதி³காரணத்வேந தடஸ்த²லக்ஷணேந மந்த³மதீந்ப்ரதி ஸாமாந்யேநோபலக்ஷிதம், ஸத்யஜ்ஞாநாதி³நா ச ஸ்வரூபலக்ஷணேந விஶேஷதோ விநிஶ்சிதம் நமஸ்காரச்ச²லேந ஸங்க்ஷேபதோ த³ர்ஶயதி –
யஸ்மாஜ்ஜாதமிதி ।
நிமித்தோபாதா³நத்வயோ: பஞ்சம்யா: ஸாத⁴ரண்யாது³ப⁴யவித⁴மபி ஹேதுத்வமவிவக்ஷிதம் ।
கார்யவிலயஸ்ய ப்ரக்ருதாவேவ நியதத்வாத்³விஶேஷத: ப்ரக்ருதித்வமாஹ –
யஸ்மிந்நிதி ।
கார்யதா⁴ரணஸ்ய நிமித்தே த⁴ர்மாதா³வபி ப்ரஸித்³த⁴த்வாத்ஸாதா⁴ரணகாரணத்வமாஹ –
யேநேதி ।
ஜ்ஞாநாத்மந இதி ஸ்வரூபலக்ஷணஸூசநம் ॥1॥
கு³ருப⁴க்தேர்வித்³யாப்ராப்தாவந்தரங்க³ஸாத⁴நத்வம் க்²யாபயிதும் கு³ரூந்ப்ரணமதி –
யைரிதி ।
பதா³நி ச வாக்யாநி ச ப்ரமாணம் சாநுமாநாதி³ தத்³விவேசநேந வ்யாக்²யாதா இத்யர்த²: ॥2॥
சிகீர்ஷிதம் நிர்தி³ஶதி –
தைத்திரீயகேதி ।
வ்யுத்பந்நஸ்ய பதே³ப்⁴ய ஏவ பதா³ர்த²ஸ்ம்ருதிஸம்ப⁴வாத்பத³ஸ்மாரிதபதா³ர்தா²நாம் ஸம்ஸர்க³ஸ்யைவ வாக்யார்த²த்வாத்ஸூத்ரகாரேணோபநிஷத்தாத்பர்யஸ்ய நிரூபிதத்வாச்ச வ்யர்த²: ப்ருத²க்³வ்யாக்²யாரம்ப⁴ இத்யாஶங்யாஹ –
விஸ்பஷ்டார்தே²தி ।
மந்த³மதீநாம் ஸ்வத ஏவ நி:ஶேஷபதா³ர்த²ஸ்மரணாஸம்ப⁴வாது³பநிஷத்³க³தாநி:ஶேஷபதா³ர்தா²நாம் விஶிஷ்ய நி:ஸம்ஶயம் ஜ்ஞாநம் யே ரோசயந்தே தேஷாமுபகாராயேத்யர்த²: ॥3॥
கர்மவிசாரேணைவோபநிஷதோ³ க³தார்த²த்வாது³பநிஷத்ப்ரயோஜநஸ்ய நி:ஶ்ரேயஸஸ்ய கர்மப்⁴ய ஏவ ஸம்ப⁴வாத்ப்ருத²க்³வ்யாக்²யாரம்போ⁴ ந யுக்த இத்யாஶங்காமபநேதும் கர்மகாண்டா³ர்த²மாஹ –
நித்யாநீதி ।
“அதா²(அ)தோ த⁴ர்மஜிஜ்ஞாஸா”(ஜை.ஸூ. 1।1।1) இதி ஜைமிநிநா த⁴ர்மக்³ரஹணேந ஸித்³த⁴வஸ்துவிசாரஸ்ய பர்யுத³ஸ்தத்வாந்நோபநிஷதோ³ க³தார்த²த்வமித்யர்த²: । தாநி ச கர்மாணி ஸஞ்சிதது³ரிதக்ஷயார்தா²நி । “த⁴ர்மேண பாபமபநுத³தி”(ம. நா. உ. 2-1) இதி ஶ்ருதேர்ந நி:ஶ்ரேயஸார்தா²நி । ந கேவலம் ஜீவதோ(அ)வஶ்யகர்தவ்யாந்யதி⁴க³தாநி ப²லார்தி²நாம் காம்யாநி ச । ந தாந்யபி நி:ஶ்ரேயஸார்தா²நி । “ஸ்வர்க³காம:”,“ பஶுகாம:” இத்யாதி³வந்மோக்ஷகாமோ(அ)த³: குர்யாதி³த்யஶ்ரவணாத் । அத: ஸம்ஸார ஏவ கர்மாணாம் ப²லமித்யர்த²: ।
கர்மகாண்டா³ர்த²முக்த்வா தத்ராவிசாரிதமுபநிஷத³ர்த²மாஹ –
இதா³நீமிதி ।
கர்மணாமுபாதா³நே(அ)நுஷ்டா²நே யோ ஹேதுஸ்தந்நிவ்ருத்த்யர்த²ம் ப்³ரஹ்மவித்³யா(அ)ஸ்மிந்க்³ரந்த² ஆரப்⁴யதே । அத: ஸநிதா³நகர்மோந்மூலநார்த²த்வாது³பநிஷத³: கர்மகாண்ட³விருத்³த⁴த்வாந்ந க³தார்த²த்வமித்யர்த²: ।
கர்மாநுஷ்டா²நே ஹேதுர்நியோக³ஸ்தஸ்ய ப்ரமாணஸித்³த⁴த்வாந்ந வித்³யயா விரோத⁴ இத்யாஶங்க்யாஹ –
கர்மஹேதுரிதி ।
அஸ்யேத³ம் ஸாத⁴நமித்யேதாவச்சா²ஸ்த்ரேண போ³த்⁴யதே । யஸ்ய யத்ராபி⁴லாஷ: ஸ தத்ர ப்ரவர்ததே காமத ஏவ । அதோ ந நியோக³ஸ்ய ப்ரவர்தகஸம்பா⁴வநாபீத்யபி⁴ப்ராய: । ஸதி காமே ப்ரவ்ருத்திரித்யந்வய உக்த: ।
காமாபா⁴வே ந ப்ரவ்ருத்திரிதி வ்யதிரேகமாஹ –
ஆப்தேதி ।
அபி⁴லஷிதவிஷயப்ராப்தி: காமநிவ்ருத்தௌ ஹேது: । ந வித்³யா ।
அத: கத²ம் கர்மஹேதுபரிஹாராய வித்³யாரம்ப⁴ இத்யாஶங்க்யாஹ –
ஆத்மகாமத்வே சேதி ।
காமிதவிஷயப்ராப்த்யா காமஸ்ய தாத்காலிகோபஶமமாத்ரம் ந தூச்சே²த³: । புநர்விஷயாகாங்க்ஷாதி³த³ர்ஶநாத் । ஆத்மகாமநாபி நிரங்குஶா(அ)(அ)த்மைவ வஸ்து நாந்யத்ததோ(அ)ஸ்தீத்யேவம்ரூபாத்மகாமத்வே ஸதி ப⁴வதி காமயிதவ்யாபா⁴வாதே³வ । ஆத்மாநம் ஹ்யத்³வயாநந்த³ரூபமஜாநந்நேவ வ்யதிரிக்தம் விஷயம் பஶ்யந்காமயதே । தத: காமஸ்யா(அ)(அ)த்மாவித்³யாமூலத்வாதா³த்மவித்³யைவ தந்நிவ்ருத்திஹேதுரித்யர்த²: ।
ப⁴வத்வாத்மவித்³யா காமவிரோதி⁴நீ கர்மஹேதுபரிஹாராய ப்³ரஹ்மவித்³யா ப்ரஸ்தூயத இதி கத²முக்தம் தத்ராஹ –
ஆத்மேதி ।
ஆநந்த³மயம் பரமாத்மாநமாத³ய ஶ்ருதிருதா³ஹ்ருதா ।
ஏவம் தாவத்கர்மகாண்டே³நாக³தார்த²த்வாத்கர்மப்⁴யோ(அ)ஸம்பா⁴வ்யமாநநி:ஶ்ரேயஸப்ரயோஜநத்வாச்சோபநிஷதோ³ வ்யாக்²யாரம்ப⁴ம் ஸம்பா⁴வ்ய புநரநாரம்ப⁴வாதி³நோ(அ)பி⁴ப்ராயமுத்³பா⁴வயதி –
காம்யப்ரதிஷித்³த⁴யோரிதி ।
ஆத்யந்திகாகா³மிஶரீராநுத்பாதே³ ஸ்வரூபாவஸ்தா²நம் நி:ஶ்ரேயஸம், ஶரீராநுத்பாத³ஶ்ச ஹேத்வபா⁴வாதே³வ ஸேத்ஸ்யதி கிம் ஜ்ஞாநார்தோ²பநிஷதா³ரம்பே⁴ணேத்யர்த²: ।
மதாந்தரமாஹ –
அத²வேதி ।
யதே³வ ஸ்வர்க³ஸாத⁴நம் ஜ்யோதிஷ்டோமாதி³ ததே³வ மோக்ஷஸாத⁴நம் , நிரதிஶயப்ரீதே: ஸ்வர்க³பதா³ர்த²ஸ்ய மோக்ஷாத³ந்யத்ராஸம்ப⁴வாத்ஸதி ஶரீரே க்லேஶாவஶ்யம்பா⁴வாதி³த்யர்த²: ।
ஐகப⁴விகபக்ஷே ஆத்³யம் மதம் ப்ரத்யாக்²யாதி –
நேத்யாதி³நா ।
யத்³யபி வர்தமாநே தே³ஹே காம்யம் ப்ரதிஷித்³த⁴ம் ச நா(அ)(அ)ரபே⁴த முமுக்ஷுஸ்ததா²(அ)பி ஸஞ்சிதஸ்யாநேகஸ்ய ஸம்ப⁴வாத்³தே⁴த்வபா⁴வோ(அ)ஸித்³த⁴ இத்யர்த²: ।
ப்ராயணேநபி⁴வ்யக்தாநி ஸர்வாண்யேவ கர்மாணி ஸம்பூ⁴யைகம் ஶரீரமாரப⁴ந்தே , தத்ர ஸர்வேஷாமுபபோ⁴கே³ந க்ஷயிதத்வாத்ஸஞ்சிதம் கர்மைவ நாஸ்தீதிஶங்காநிராகரணாயோக்தம் –
விருத்³த⁴ப²லாநீதி ।
ஸ்வர்க³நரகப²லாநாம் ஜ்யோதிஷ்டோமப்³ரஹ்மஹத்யாதீ³நாமேகஸ்மிந்தே³ஹே போ⁴கே³ந க்ஷயாஸம்ப⁴வாத் ப்ராயேணாஸ்ய ஸர்வாபி⁴வ்யஞ்சகத்வே ப்ரமாணாபா⁴வாத்ப³லவதா ப்ரதிப³த்³த⁴ஸ்ய து³ர்ப³லஸ்யாவஸ்தா²நம் ஸம்ப⁴வதீத்யர்த²: ।
ஸம்பா⁴வநாமாத்ரமேதந்நாத்ர ப்ரமாணமஸ்தீத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
கர்மஶேஷேதி ।
ப்ரேத்ய ஸ்வகர்மப²லமநுபூ⁴ய தத: ஶேஷேண ஜந்ம ப்ரதிபத்³யந்த இதி ஸ்வர்கா³த³வரோஹதாம் கர்மஶேஷஸத்³பா⁴வம் த³ர்ஶயதீத்யர்த²: ।
ஸஞ்சிதகர்மஸத்³பா⁴வமங்கீ³க்ருத்ய தே³ஹாந்தராரம்போ⁴ ந ப⁴விஷ்யதீத்யாஹ –
இஷ்டேதி ।
ஏதத்³பா⁴ட்டாநாம் ஸித்³தா⁴ந்தவிருத்³த⁴மித்யாஹ –
நேதி ।
முமுக்ஷுணா(அ)நுஷ்டி²தஸ்ய நித்யாதே³: ஸஞ்சிதகர்மக்ஷயார்த²த்வாப்⁴யுபக³மே(அ)பி நாபி⁴மதஸித்³தி⁴ரித்யாஹ –
யதி³ நாமேதி ।
யச்சோக்தம் முமுக்ஷு: காம்யாநி வர்ஜயேதி³தி தத³ப்யஸதி விவேகப³லே து³ர்க⁴டம் ।
ஸதி மூலாஜ்ஞாநே காமோத்³ப⁴வஸ்ய து³ர்நிவாரத்வாதி³த்யாஹ –
ந ச கர்மஹேதூநாமிதி ।
நநு காமோ நாஜ்ஞாநமூல: ।
ஆத்மவிதா³மபி காமத³ர்ஶநாதி³த்யத ஆஹ –
ஸ்வாத்மநி சேதி ।
ஸர்வ ஆத்மேதி பஶ்யதாம் தத்த்வதோ விஷயாபா⁴வாதே³வ காமாநுபபத்தி: । அஶநாதி³ப்ரவ்ருத்திநிமித்தம் து காமாபா⁴ஸ ஏவ । வாஸ்தவாபி⁴நிவேஶாபா⁴வாதி³த்யர்த²: ।
தேஷாமப்யர்சிராதி³மார்கே³ண ப்³ரஹ்மப்ராப்தே: காமநா(அ)ஸ்தீதி நா(அ)(அ)ஶங்கநீயமித்யாஹ –
ஸ்வயம் சேதி ।
யச்சோக்தமகரணநிமித்தப்ரத்யவாயபரிஹாரார்தா²நி நித்யாநீதி தத்ரா(அ)(அ)ஹ –
நித்யாநாம் சேதி ।
ஆகா³மி து³:க²ம் ப்ரத்யவாய உச்யதே । தஸ்ய பா⁴வரூபஸ்ய நாபா⁴வோ நிமித்தம் । “பாப: பாபேந”(ப்³ரு. உ. 3 । 2 । 13) இதி ஶ்ருதே: । நிஷித்³தா⁴சரணநிமித்தத்வாத்³து³:க²ஸ்யேத்யர்த²: ।
“அகுர்வந்விஹிதம் கர்ம நிந்தி³தம் ச ஸமாசரந் । ப்ரஸஜ்ஜம்ஶ்சேந்த்³ரியார்தே²ஷு நர: பதநம்ருச்ச²தி॥” இதி ஶத்ருப்ரத்யயாத³கரணஸ்யாபி ப்ரத்யவாயநிமித்தத்வமவக³தமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
அத: பூர்வேதி ।
யதி³ யதா²வந்நித்யநைநிமிகாநுஷ்டா²நமப⁴விஷ்யத்ததா³ ஸஞ்சிதது³ரிதக்ஷயோ(அ)ப⁴விஷ்யத் । ந சாயம் விஹிதகார்ஷீதி³த்யத: ப்ரத்யவாயோ ப⁴விஷ்யதீதி ஶிஷ்டைர்லக்ஷ்யதே ।
யதா² விசிகித்ஸஞ்ஶ்ரோத்ரிய இதி ।
தத: ஶத்ருப்ரத்யயஸ்யாந்யதா² வ்யுத்பந்நத்வாந்ந தத்³ப³லாத³கரணே ஹேதுத்வமவக³ந்தும் ஶக்யத இத்யர்த²: ।
நநு லக்ஷணஹேத்வோ: க்ரியாயா இதி ஶத்ருப்ரத்யயஸ்யோப⁴யத்ர விதா⁴நே ஸதி கிமிதி ஹேதுத்வமேவ ந க்³ருஹ்யதே , தத்ரா(அ)(அ)ஹ –
அந்யதே²தி ।
பா⁴வரூபஸ்ய கார்யஸ்ய பா⁴வரூபமேவ காரணமிதி ப்ரத்யக்ஷாதி³பி⁴ரவக³தம் , ஶத்ருப்ரத்யயாத³பா⁴வஸ்ய ஹேதுத்வாபி⁴தா⁴நே ஸர்வப்ரமாணவிரோத⁴: ஸ்யாதி³த்யர்த²: । நநு த்வயாப்யகரணஸ்ய ப்ரத்யவாயலக்ஷணத்வமிஷ்டம் । பா⁴ட்டைஶ்சாநுபலம்ப⁴ஸ்யாபா⁴வப்ரமிதிஹேதுத்வமிஷ்யதே । தார்கிகைஶ்ச ப்ரதிப³ந்த⁴காபா⁴வஸ்ய தத்தத்ப்ராக³பா⁴வஸ்ய ச தத்தத்கார்யவ்யவஸ்தா²பகத்வமிஷ்யதே । தத்கத²ம் பா⁴வஸ்யைவ காரணத்வம் । தது³க்தம் - “பா⁴வோ யதா² ததா²(அ)பா⁴வ: காரணம் கார்யவந்மத:” இதி । உச்யதே । அஸ்மாபி⁴ஸ்தாவத³பா⁴வஸ்ய ஸ்வரூபேண காரணம் நேஷ்டம் । கிந்து தஜ்ஜ்ஞாநஸ்ய ப்ரதவாயக³மகத்வமிஷ்டம் । தேந ச ரூபேண ந ப்ரத்யவாயஜநகத்வமிஷ்யதே । நித்யாகரணஜ்ஞாநே ப்ரத்யவாயாபா⁴வப்ரஸங்கா³த் । பா⁴ட்டாநாமபி ச கேஷாஞ்சிஜ்ஜ்ஞாதஸ்ய யோக்³யாநுபலம்ப⁴ஸ்யாபா⁴வப்ரதிமிஹேதுத்வம் , ஸத்தயா து ப்ரமிதிஹேதுத்வே(அ)பா⁴வப்ரமாயா: ப்ரத்யக்ஷத்வாபாத: । தார்கிகாணாமபி ப்ரதிப³ந்த⁴காபா⁴வஸ்ய காரணத்வே அந்யோந்யாஶ்ரயத்வப்ரஸங்கா³ந்ந ப்ராமாணிகத்வம் । ப்ராக³பா⁴வஸ்யாபி ஜ்ஞாதரூபேண ஜந்யஜ்ஞாபகத்வமேவ । யஸ்மாதி³த³ம் ப்ராங்நா(அ)ஸீத்தஸ்மாதி³தா³நீம் ஜாதமிதி । ந து ஜநகத்வம் ப்ராக³பா⁴வஸ்ய நியதப்ராக்³பா⁴வித்வேந காரணத்வே ப்ராக்காலஸ்ய ஸ்வவ்ருத்திதாபாத: । ப்ராக்³பா⁴வித்வமபி சாந்யதா²ஸித்³த⁴மித்யுக்தம் _ தத்த்வாலோகே ।
யஸ்மாத³கரணநிமித்தப்ரத்யவாயபரிஹாரார்த²ம் ந நித்யம் கர்ம கிந்து “கர்மணா பித்ருலோக:”(ப்³ரு. உ. 1 । 5 । 16) “ஸர்வ ஏதே புண்யலோகா ப⁴வந்தி இதி”(சா². உ. 2 । 23 । 1) ஶ்ருதே: பித்ருலோகப்ராப்திப²லம் , தஸ்மாந்ந யதோ²க்தசரிதஸ்ய ஶரீராநுத்பாத³ இத்யாஹ –
ஆயத்நத இதி ।
த்³விதீயமதமநூத்³ய தூ³ஷயதி –
யச்சோக்தமித்யாதி³நா ।
வித்³யாஸஹிதேநாபி கர்மணா(அ)(அ)ரப்⁴யஶ்சேந்மோக்ஷஸ்தர்ஹ்யநித்ய ஏவ ।
யத்க்ருதகம் தத³நித்யமிதி வ்யாப்தித³ர்ஶநாதி³த்யுக்தம் தத்ர வ்யாப்திப⁴ங்க³ம் மந்வாந: ஶங்கதே –
யத்³விநஷ்ட²மிதி ।
பா⁴வரூபத்வாதி³தி । யத்³பா⁴வரூபம் கார்யம் தத³நித்யமிதி வ்யாப்தேஸ்தவ ச மோக்ஷஸ்ய நிரதிஶயப்ரீதேர்பா⁴வத்வாத³நித்யத்வம் ஸ்யாதே³வேத்யர்த²: । ப்ரத்⁴வம்ஸாபா⁴வஸ்ய கார்யத்வமப்⁴யுபக³ம்ய யத்ப்ரத்⁴வம்ஸாதிரிக்தகார்யம் தத³நித்யமிதி வ்யாப்திர்வ்யாக்²யாதைவ ।
வஸ்துதஸ்து ப்ரத்⁴வம்ஸஸ்ய கார்யத்வமபி நாஸ்தீத்யாஹ –
ப்ரத்⁴வம்ஸேதி ।
ஜந்யாஶ்ரயத்வம் தாவத்ப்ரத்⁴வம்ஸஸ்ய ந கார்யத்வம் । ஜநேர்நைருக்தைர்பா⁴வவிகாரத்வாப்⁴யுபக³மாத் । நாபி ப்ராக³ஸத: ஸத்தாஸமவாயாதி³லக்ஷணம் । தத³நப்⁴யுபக³மாத் । நாப்யுத்தரகாலயோக³: । காலேந ஸம்ப⁴ந்தா⁴பா⁴வாத் । அவச்சே²தா³வச்சே²த³கபா⁴வஸ்ய ஸம்ப³ந்தா⁴ந்தரமூலகத்வத³ர்ஶநாத் , தது³த்தரகாலஸ்ய ப்ரத்⁴வம்ஸாவச்சே²த³கத்வம் ஸ்வபா⁴வஶ்சேத³ந்யாவச்சே²த³கத்வம் ஸ்வபா⁴வோ ந ஸ்யாத் । தஸ்மாத³பா⁴வஸ்ய நிர்விஶேஷகத்வாத்கார்யத்வம் கல்பநாமாத்ரபரமிதி பா⁴வ: ।
கிஞ்ச , அபா⁴வஸ்ய பா⁴வநிஷேத⁴மாத்ரஸ்வபா⁴வத்வாத்³பா⁴வவிரோதி⁴த்வாச்ச ந பா⁴வரூபோ த⁴ர்ம: ஸம்ப⁴வதீத்யாஹ –
பா⁴வேதி ।
நநு அபா⁴வஶ்சதுர்வித⁴: । தத்ராநித்ய: ப்ராக³பா⁴வ: ।
ப்ரத்⁴வம்ஸாத³யஸ்து நித்யா: தத: கத²ம் நிர்விஶேஷத்வமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
யதா² ஹீதி ।
விதி⁴ப்ரத்யயஸ்யைகாகாரத்வாதே³க ஏவ பா⁴வோவச்சே²த³கபே⁴தா³த்³பி⁴ந்ந இவ ப்ரகாஶதே ஜாயதே நஶ்யதி சேதி க்ரியாயோகா³த்ஸம்க்²யாகு³ணயோகா³த்³த்³ரவ்யவத³பா⁴வோ விகல்ப்யதே । ந து தத்த்வத: ஸவிஶேஷ இத்யர்த²: ।
இதஶ்ச ந தத்த்வத: ஸவிஶேஷ இத்யாஹ –
ந ஹீதி ।
விஶேஷணம் ஹி விஶேஷ்யாந்வயி ப்ரஸித்³த⁴ம் । ப்ரதியோகி³நா ச விஶேஷணேந நாபா⁴வஸ்ய ஸஹபா⁴வோ(அ)ஸ்தி । க⁴டப்ரத்⁴வம்ஸஸ்ய நித்யத்வே க⁴டஸ்யாபி நித்யத்வப்ரஸங்கா³த் । க⁴டஸஹபா⁴வித்வே ச தத³பா⁴வத்வவ்யாகா⁴தாத்³பா⁴வாபா⁴வயோ: ஸஹாநவஸ்தா²நரூபவிரோதா⁴ப்⁴யுபக³மாத் । தத: ப்ரதியோகி³விஶேஷாத³பா⁴வ: ஸவிஶேஷ: கார்யத்வாதி³த⁴ர்மவாநிதி விப்⁴ரமமாத்ரமித்யர்த²: ।
ஏவம் ப்ரத்⁴வம்ஸத்³ருஷ்டாந்தேந ஶங்கிதம் நித்யத்வம் பரிஹ்ருத்ய ப்ரகாராந்தரேணா(அ)(அ)ஶங்காம் நிஷேத⁴யதி –
வித்³யாகர்மேத்யாதி³நா ।
வித்³யாகர்மணோ: கர்தா நித்ய இதி ஸாத⁴நஸாந்தத்யாத்ஸாத்⁴யஸாந்தத்யம் ந வாச்யம் । கர்த்ருத்த்வஸ்யாநுபரமே(அ)நிர்மோக்ஷப்ரஸங்கா³து³பரமே ச ஸாத⁴நஸாந்தத்யாபா⁴வாந்மோக்ஷஸ்ய விச்சி²த்தி: ஸ்யாதி³த்யர்த²: । யஸ்மாந்நி:ஶ்ரேயஸம் ப்³ரஹ்மஜ்ஞாநம் விநா து³ஷ்ப்ராபம் தஸ்மாதி³த்யுபஸம்ஹார: ।
ப்³ரஹ்மவித்³யாயாமுபநிஷச்ச²ப்³த³ப்ரஸித்³தி⁴ரபி வித்³யாயா ஏவ நி:ஶ்ரேயஸஸாத⁴நத்வே ப்ரமாணமித்யாஹ –
உபநிஷதி³தி ।
நிஶாதநாத் ஶிதி²லீகரணாதி³த்யர்த²: । அஸ்யாம் வித்³யாயாம் நிமித்தபூ⁴தாயாம் பரம் ஶ்ரேயோ ப்³ரஹ்ம ஜீவஸ்யோபநிஷண்ணமாத்மதயோபஸ்தி²தம் ப⁴வதீத்யர்த²: ।
ஏவமுபநிஷதா³ம் வ்யாக்²யாரம்ப⁴ம் ஸம்பா⁴வ்ய ப்ரதிபத³வ்யாக்²யாமாரப⁴தே –
ஶம் முக²மித்யாதி³நா ।
ஶம் நோ ப⁴வத்த்விதி । ஸுக²க்ருத்³ப⁴வத்வித்யர்த²: ।
அத்⁴யாத்மப்ராணகரணாபி⁴மாநிநீநாம் தே³வதாநாம் ஸுக²க்ருத்த்வம் கிமிதி ப்ரார்த்²யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ –
தாமஸு ஹீதி ।
ஶ்ரவணம் கு³ருபாதோ³பஸர்பணபூர்வகம் வேதா³ந்தாநாம் தாத்பர்யாவதா⁴ரணம் । தா⁴ரணம் ஶ்ருதஸ்யாப்யவிஸ்மரணம் । உபயோக³: ஶிஷ்யேப்⁴யோ நிவேத³நம் ।
அந்யத்³ப்³ரஹ்மவாயுஶ்சாந்ய இதி நா(அ)(அ)ஶங்கநீயமித்யாஹ –
பரோக்ஷேதி ।
ப்³ரஹ்மணே இதி பரோக்ஷேண “ஸ ப்³ரஹ்ம த்யதி³த்யாசக்ஷத ”(ப்³ரு. உ. 3 । 9 । 9) இதி ஶ்ருதே: । வாயுஶப்³தே³ந ச ப்ரத்யக்ஷதயா நிர்தே³ஶ: । ப்ராணஸ்ய ப்ரத்யக்ஷத்வாதி³த்யர்த²: ।
யத்³யபி ஸூத்ராத்மரூபேண வாயு: பரோக்ஷ: ததா²(அ)ப்யாத்⁴யாத்மிகப்ராணவாயுரூபேண ப்³ரஹ்மஶப்³த³வாச்யத்வே(அ)ப்யபரோக்ஷத்வமித்யாஹ –
கிஞ்சேதி ।
பா³ஹ்யம் சக்ஷுராதி³ ரூபத³ர்ஶநாத்³யநுமேயத்வாத்³வ்யவஹிதம் । ப்ராணஸ்த்வவ்யவதா⁴நேந ஸாக்ஷிவேத்³ய: ஸந்நிஹிதஶ்ச போ⁴க்துரிதி சக்ஷுராத்³யபேக்ஷயா ப்ரத்யக்ஷ இத்யர்த²: । ப்³ருஹநாத்³ப்³ரஹ்ம । ப்ராணக்ருதேந ஹ்யஶநாதி³நா ஶரீராதே³ர்ப்³ருஹணம் ப்ரஸித்³த⁴மித்யர்த²: ।
யதா²ராஜ்ஞோ தௌ³வாரிகம் கஶ்சித்³ராஜதி³த்³ருக்ஷுராஹ – “த்வமேவ ராஜா” இதி ததா² ஹார்த³ஸ்ய ப்³ரஹ்மணோ த்³வாரபம் ப்ராணம் ஹார்த²ம் ப்³ரஹ்ம தி³த்³ருக்ஷுர்முமுக்ஷுராஹ –
த்வாமேவ ப்ரத்யக்ஷம் ப்³ரஹ்ம வதி³ஷ்யாமிதி ।
ப்³ரஹ்மவத³நக்ரியா ப்ராணதே³வதாஸ்துத்யர்தா² ।
ஸ்துத்யந்தரமாஹ –
ருதமித்யாதி³நா ॥1॥
யத்நோபரம இதி ।
ஸ்வரோஷ்மவ்யஞ்ஜநப்ரமாதோ³ மா பூ⁴தி³த்யர்த²: । அந்யதா² விவக்ஷிதார்த²ஸித்³தி⁴ரேவ ந ஸ்யாத் । தது³க்தம் - “மந்த்ரோ ஹீந: ஸ்வரதோ வர்ணதோ வா மித்²யாப்ரயுக்தோ ந தமர்த²மாஹ । ஸ வாக்³வஜ்ரோ யஜமாநம் ஹிநஸ்தி யதே²ந்த்³ரஶத்ரு: ஸ்வரதோ(அ)பராதா⁴த் ॥”(பா.ஶி. 52) இதி ।
லக்ஷணமிதி ।
லக்ஷணம் ஶாஸ்த்ரம் । ருடுரஷாணாம் மூர்தா⁴ । இசுயஶாநாம் தால்வித்யாதி³ । தஸ்யாந்யத்ரைவ ஸித்³த⁴த்வாதி³ஹ கர்மவ்யுப்தத்திரேவ ஶிக்ஷாஶப்³த³ஸ்ய க்³ராஹ்யா ।[ரூபமிதி] “சக்ஷிங: க்²யாஞ்” “வா லிடி ”(பா.ஸூ. 2।4।55) இதி ஸூத்ரேண க்²யாஞாதி³ஷ்டோ யஸ்தஸ்யேத³ம் ரூபம் ந “க்²யா ப்ரகதே²ந ” இத்யஸ்ய ஸோபஸர்க³ஸ்ய , ப்ரயோகா³நபி⁴தா⁴நாதி³த்யர்த²: ॥
ஸம்ஹிதா வர்ணாநாம் ஸந்நிகர்ஷஸ்தத்³விஷயமுபாஸநம் ப்ரத²மம் கத்²யத இத்யாஹ –
அது⁴நேதி ।
ஸந்நிதா⁴நாச்ச ஸ்வஶாகா²ஸம்ஹிதைவ க்³ராஹ்யா । ஶம் நோ மித்ர இத்யாஶீர்வாத³: க்ருத்ஸ்நோபநிஷச்சே²ஷ: ।
ஸம்ஹிதோபநிஷச்சே²ஷமஶீர்வாதா³ந்தரமாஹ –
தத்ரேதி ।
வஸ்தூபாஸநம் ஹித்வா ப்ரத²மத: ஶப்³தோ³பாஸநவிதா⁴நே ஹேதுரத: ஶப்³தே³நோக்த இத்யாஹ –
யதோ(அ)ந்யர்த²மிதி ।
பஞ்சஸ்விதி ஸப்தமீ த்ருதீயார்தே² விபரிணேயா । அதி⁴கரணஶப்³த³ஶ்ச விஷயபர்யாய: । பஞ்சபி⁴: பர்யாயை: விஶேஷிதம் ஜ்ஞாநம் வர்ணேஷு வக்தவ்யம் । யதா² விஷ்ணுத³ர்ஶநம் ப்ரதிமாயாமித்யர்த²: ।
லோகேஷ்வதீ⁴தி ।
லோகாநாதி⁴க்ருத்யோபாதா³ய த்⁴யேயத்வமித்யர்த²: । வித்³யாஶப்³தே³ந வித்³யாப்ரதிப³த்³த⁴ ஆசார்யாதி³ர்விவக்ஷித: । ததை²வ ப்ரஜாஶப்³தே³ந ப்ரஜாப்ரதிப³த்³த⁴: ப்ரித்ராதி³ர்விவக்ஷித: ।
அத்⁴யாத்மமிதி ।
ஆத்மாநம் போ⁴க்தாரமதி⁴க்ருத்ய யத்³வர்ததே ஜிஹ்வாதி³ தத்³விவக்ஷிதம் । ஸர்வத்ர தத்தத³பி⁴மாநீநி தே³வதைவ க்³ராஹ்யா । அந்யஸ்யோபாஸ்யத்வாஸம்ப⁴வாதி³தி ।
விதி⁴ஶேஷமர்த²வாத³மாஹ –
தா ஏதா இதி ।
ஸம்ஹிதோபநிஷத³: கர்தவ்யா இத்யுத்பத்திவிதி⁴ருக்த: ।
கத²ம் கர்தவ்யா இத்யாகாங்க்ஷாயாம் விநியோக³விதி⁴மாஹ –
அத² தாஸாமித்யாதி³நா ।
கர்துரேகத்வாத³நுஷ்டே²யாநாம் ப³ஹுத்வாத³வஶ்யம்பா⁴விநி க்ரமே விஶேஷநியமர்தோ²(அ)த²ஶப்³த³: । “ஹ்ருத³யஸாக்³ரே(அ)வத்³யத்யத² ஜிஹ்வாயா அத² வக்ஷஸ:” இதிவத் । உபப்ரத³ர்ஶ்யந்தே பராம்ருஶ்யந்தே । அவிகாரவிதி⁴ப்ரத³ர்ஶநாய, யதா² ஷட்³யாகா³: ஸமுச்சிதா: । ப²லஸாத⁴நமதி⁴காராம்ஶேநாபே⁴தா³த் ।
ததா² பஞ்சோபநிஷத³: ஸமுச்சிதா: ப்ரஜாதி³ப²லகாமஸ்யாநுஷ்டே²யா இத்யாஹ –
ய: கஶ்சிதி³த்யாதி³நா ।
ப²லகாமிநாநுஷ்டீ²யமாநம் ஸம்ஹிதோபாஸநம் காமிதப²லாய ப⁴வதி । ப²லாநபி⁴ஸந்தி⁴நா த்வநுஷ்டீ²யமாநம் ப்³ரஹ்மவித்³யார்த²ம் ப⁴வதி । மேதா⁴ஹீநேந ப்³ரஹ்மணோ(அ)வக³ந்துமஶ்யக்யத்வாந்மேதா⁴காமஸ்ய ஜபோ(அ)பி ப்³ரஹ்மவித்³யார்தோ² ப⁴வதி । ஶ்ரீவிஹீநேந ஸத்த்வஶுத்³த்⁴யர்த²ம் யாகா³த்³யநுஷ்டா²தும் ந ஶக்யத இதி ஶ்ரீகாமஸ்ய ஹோமோ(அ)பி பரம்பரயா ப்³ரஹ்மவித்³யோபயோகீ³தி மஹத்தாத்பர்யம் வித்³யாஸந்நிதி⁴ஸமாம்நாதாநாம் ஸர்வத்ர த்³ரஷ்ட²வ்யம் ॥3॥
அவாந்தரதாத்பர்யமபி⁴ப்ரேத்யாஹ –
யஶ்ச²ந்த³ஸாமித்யாதி³நா ।
ஸம்ப³பூ⁴வேதி ஜந்மவாசகே பதே³ ஶ்ரூயமாணே கிமிதி “ப்ரஜாபதிர்லோகாநப்⁴யதபத்”(சா². உ. 2 । 23 । 2) இத்யாதி³ஶ்ருத்யந்தராநுஸாரேணா(அ)(அ)த்மஜ்ஞாநயோக்³யகார்யஶ்ரேஷ்ட²த்வேந ப்ரதிபா⁴நம் வ்யாக்²யாயதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ ।
ந ஹீதி ।
புருஷவிபரிணாம இதி । பூ⁴யாஸமித்யுத்தமபுருஷஸ்ய ப்ரக்ருதஸ்ய ப்ரத²மபுருஷத்வேந விபரிணாம: கர்தவ்ய இத்யர்த²: ।
அசேதநஶப்³த³ம் ப்ரதி ப்ரார்த²நா கத²ம் ? கத²ம் சேந்த்³ரஶப்³தே³நாபி⁴தா⁴நமித்யாஶங்க்ய ப்³ரஹ்மாபே⁴த³விவக்ஷயேத்யபி⁴ப்ரேத்யாஹ –
ப்³ரஹ்மண இதி ।
ப்³ரஹ்மாபே⁴தே³ந ப்ரார்தி²ததா³நே ஸமர்த²ஶ்சேதோ³ங்கார: கிமிதி ஸர்வைர்நோபாஸ்யத இத்யாஶங்க்யாஹ –
மேத⁴யேதி ।
லௌகிகப்ரஜ்ஞயேதி ।
ஶாலக்³ராமாதி³ஶ்விவ தே³வதாபு³த்³த்⁴யேத்யர்த²: । நைதேஷ்வார்ஷேயாதி³ ம்ருக்³யம் । ப்³ராஹ்மணோத்பந்நத்வாத் । “வஸ நிவாஸே , வஸ ஆச்சா²த³நே” இதி தா⁴துத்³வயது³ப்ரத்யய: ஶீலே(அ)ர்தே² । வஸுர்வஸநஶீல: । பராச்சா²த³நஶீலோ வா வஸு: । அதிஶயேந வஸுர்வஸீயாம்ஸ்தஸ்மாத்³வஸீயஸ: । ஈலோபஶ்சா²ந்த³ஸ: ।
வஸுமாந்வஸுஶப்³தே³ந லக்ஷ்யத இத்யபி⁴ப்ரேத்யா(அ)(அ)ஹ –
வஸுமத்தராத்³வேதி ।
பூர்வோக்தஸ்ய ப்ரயோஜநமாஹ –
கிஞ்சேதி ।
யது³க்தம் “ப்³ரஹ்மசாரிணோ மாமாயந்து” இதி தத்ர த்³ருஷ்டாந்தமாஹ –
யதே²தி ।
வ்ருத்தாநுவாத³பூர்வகமுத்தராநுவாகஸ்ய ஸம்ப³ந்த⁴மாஹ –
ஸம்ஹிதாவிஷயமித்யாதி³நா ।
வ்யாஹ்ருதீநாம் ஶ்ரத்³தா⁴க்³ருஹீதத்வாத்தத்பரித்யாகே³நோபதி³ஶ்யமாநம் ப்³ரஹ்ம ந பு³த்³தி⁴மாரோஹேதி³தி ததோ வ்யாஹ்ருதிஶரீரம் ஹிரண்யக³ர்பா⁴க்²யம் ப்³ரஹ்மாந்தர்ஹ்ருத³யே த்⁴யேயத்வேநோபதி³ஶ்யத இத்யர்த²: । மஹ இதி வ்யாஹ்ருதாவங்கி³ப்³ரஹ்மத்³ருஷ்டி: கர்தவ்யா ।
தத்ர கிம் ஸாம்யமித்யத ஆஹ –
மஹத்³தீ⁴தி ।
யதா² தே³வத³த்தஸ்ய பாதா³தீ³ந்யங்கா³நி மத்⁴யபா⁴க³ஶ்சாங்கீ³ , இதரேஷாமங்கா³நாமாத்மா கத்²யதே வ்யாபகத்வாத் । ததா² மஹோவ்யாஹ்ருதிர்ஹிரண்யக³ர்ப⁴ஸ்ய ப்³ரஹ்மணோ மத்⁴யபா⁴க³ ஆத்மேதி கல்ப்யதே । இதராஶ்ச வ்யாஹ்ருதய: பாதா³த்³யவயவத்வேந கல்ப்யந்தே । ப்ரத²மவ்யாஹ்ருதி: பாதௌ³ , த்³விதீயா பா³ஹூ , த்ருதீயா ஶிர இத்யர்த²: । வ்யாஹ்ருத்யவயவம் ப்³ரஹ்மோபாஸீதேத்யுத்பத்திவிதி⁴ருக்த: ।
இதா³நீமங்க³விஶேஷவிதி⁴: கத்²யதே –
பூ⁴ரிதி வா அயம் லோக இத்யாதி³நா ।
தத்ரைகைகா வ்யாஹ்ருதிஶ்சதுஷ்ப்ரகாரா(அ)வக³ந்தவ்யேதி தாத்பர்யமாஹ –
அயம் லோக இத்யாதி³நா ।
ஏகைகா வ்ய்யாஹ்ருதயோ யதா³ சதுஷ்ப்ரகாராஶ்சிந்த்யந்தே ததா³ ஷோட³ஶகல: புருஷ உபாஸிதோ ப⁴வதீத்யபி⁴ப்ரேத்ய ஸம்க்ஷேபமாஹ –
தா வா ஏதா இதி ।
ஸ வேத³ ப்³ரஹ்மேதி ப்³ரஹ்மவேத³நம் ப²லத்வேந ந ஸங்கீர்த்யதே(அ)தி⁴காரவிதி⁴வாக்யே ।
கிந்து வக்ஷ்யமாணாநு வாகேநாஸ்மிந்நேவ ப்³ரஹ்மோபாஸநே கு³ணவிதா⁴நம் ப⁴விஷ்யதீதி ஸூசயிதுமித்யாஹ –
ந தத்³விஶேஷவிவக்ஷுத்வாதி³த்யாதி³நா ।
யதி³ வ்யாஹ்ருத்யவயவமேவ ப்³ரஹ்மோத்தரத்ரோபாஸ்யதே ததை³வோபாஸகஸ்ய ப்ரத²மவ்யாஹ்ருத்யாத்மகே(அ)க்³நௌ ப்ரதிஷ்டா²பி⁴தா⁴நம் க⁴டேத ।
தஸ்மாத்³வ்யாஹ்ருத்யாத்மகதே³வதாப்ராப்த்யபி⁴தா⁴நம் உபாஸநைகத்வே லிங்க³மாஹ –
லிங்கா³ச்சேதி ।
கிஞ்சைகத்ர ப்ரதா⁴நவித்³யாவிதி⁴ரபரத்ர கு³ணவிதி⁴ரித்யேவமநுவாகபே⁴தே³ சரிதார்தே² நாநந்யதா²ஸித்³த⁴ம் பே⁴த³கம் ப்ரமாணமுபலப்⁴யத இத்யாஹ –
விதா⁴யகாபா⁴வாச்சேதி ।
விதா⁴யக இதி । பி⁴ந்நவித்³யாபோ³த⁴க இத்யர்த²: ।
தது³பலப்⁴யத்வாதி³தி ।
ஜ்ஞாநாகாரபரிணாமிநி மநஸ்யேவோபலப்⁴யத்வாத்³த்⁴யாயிபி⁴ரித்யர்த²: । ஜட³ஸ்ய மநஸ: ப்ரவ்ருத்திம் த்³ருஷ்ட்வா தத³தி⁴ஷ்டா²த்ருதயா ஹிரண்யக³ர்போ⁴(அ)நுமீயதே । தஸ்ய ஶாஸ்த்ரே ஸகலகரணாதி⁴ஷ்டா²த்ருத்வேந ப்ரஸித்³த⁴த்வாதி³தி தல்லிங்க³த்வமுக்தமித்யர்த²: ।
ஸ்வாராஜ்யம் நிரங்குஶமைஶ்வர்யம் ஜக³த்ஸ்ரஷ்டுத்வாதி³லக்ஷணம் ந ப⁴வதீத்யாஹ –
அங்க³பூ⁴தாநாம் தே³வாநாமிதி ।
ஸாவதி⁴கமைஶ்வர்யமேவா(அ)(அ)ஹ –
ஆப்நோதீத்யாதி³நா ।
உத்தரோ(அ)ப்யநுவாக: ப்ரகாராந்தரேண ஹிரண்யக³ர்போ⁴பாஸநவிஷய இத்யாஹ –
யதே³ததி³த்யாதி³நா ।
ப்ருதி²வ்யாதே³: கத²ம் பாங்க்தத்வமித்யாகாங்க்ஷாயாம் பங்க்த்யாக்²யஸ்ய ச்ச²ந்த³ஸ: ஸம்பாத³நாதி³த்யாஹ –
பஞ்சஸம்க்²யேதி ।
ந கேவலம் பஞ்சஸம்க்²யாயோகா³த்பங்க்திச்ச²ந்த³:ஸம்பாத³நம் யஜ்ஞத்வஸம்பாத³நமபி கர்தும் ஶக்யத இத்யாஹ –
பாங்க்தஶ்ச யஜ்ஞ இதி ।
பத்நீயஜமாநபுத்ரதை³வமாநுஷவித்தை: பஞ்சபி⁴: ஸம்பாத்³யத இதி யஜ்ஞ: பாங்க்த இத்யர்த²: ।
“உத்க்ருஷ்டத்³ருஷ்டிர்நிக்ருஷ்டே ப²லவதீ” இதி ந்யாயாத்³பா³ஹ்யபாஙக்தரூபேணா(அ)(அ)த்⁴யாத்மிகபாங்க்தத்ரயமவக³ந்தவ்யமித்யபி⁴ப்ரேத்யா(அ)(அ)ஹ –
ஏகாத்மதயேதி ।
வ்ருத்தாநுவாத³பூர்வகமுத்தராநுவாகமவதாரயதி –
வ்யாஹ்ருத்யாத்மந இத்யாதி³நா ।
வேத³விதா³ம் ஹி ஸர்வா: க்ரியா ஓங்காரமுச்சார்ய ப்ரவர்தந்தே ததஸ்தஸ்ய ஶ்ரத்³தா⁴க்³ருஹீதத்வாத்தத்பரிஹாரேணோபதி³ஷ்டம் ப்³ரஹ்ம ந பு³த்³தி⁴மாரோஹேத³தஸ்தமாதா³யைவோபாஸநம் விதா⁴யத இத்யர்த²: ।
நந்வோங்காரஸ்ய ஶப்³த³மாத்ரஸ்யாசேதநத்வாத³ஹமநேநோபாஸித இதி ஜ்ஞாநாபா⁴வாத்கத²ம் ப²லதா³த்ருத்வ ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
பராபரேதி ।
ப்ரதிமாத்³யர்சந இவ ஸர்வத்ரேஶ்வர ஏவ ப²லதா³தேதி பா⁴வ: ।
ஓங்காரே ப்³ரஹ்மத்வாத்⁴யாஸே கிம் ஸாத்³ருஶ்யமித்யத ஆஹ –
ஓமிதீத³மிதி ।
ஸர்வாஸ்பத³த்வமோங்காரஸ்ய ப்³ரஹ்மணா ஸாத்³ருஶ்யமித்யர்த²: । ஶஸ்த்ராணி கீ³திரஹிதா ருச உச்யந்தே ।
ப்ரதிக³ரமிதி ।
ஓ(அ)தா²மோதை³வேதி ஶப்³த³மத்⁴வர்யு: ப்ரதிக்³ருணாதி ஹோது: ஶம்ஸநம் ப்ரதி ப்ரதிஶஸநமுச்சாரயதீத்யர்த²: ।
ப்ரவக்ஷ்யந்நிதி ।
“வச பரிபா⁴ஷணே” இத்யஸ்ய ரூபம் ப்ரத²மவ்யாக்²யாநே । த்³வேதீயே “வஹ ப்ராபணே” இயஸ்ய த்³ரஷ்டவ்யம் ।
வ்யவஹிதாநுவாகேந ஸம்ப³ந்த⁴மாஹ –
விஜ்ஞாநாதே³வேத்யாதி³நா ।
அபரவித்³யாஸஹகாரிதயா தத்ப²லேநைவ ப²லவத்த்வஸித்³த்⁴யர்த²முத்தராநுவாகாரம்ப⁴ இத்யர்த²: । லௌகிகஸம்வ்யவஹாரோ விவாஹாதி³: ।
புந: புந: ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநக்³ரஹணஸ்ய தாத்பர்யமாஹ –
ஸர்வைரேதைரிதி ।
கிமிதி தத்நதோ(அ)நுஷ்டே²யே தத்ரா(அ)(அ)ஹ –
ஸ்வாத்⁴யாயாதீ⁴நமிதி ।
த்ரயாணாம்ருஷீணாம் மதபே⁴தோ³பந்யாஸேந ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநயோரேவாத³ரம் விவ்ருணோதி –
ஸத்யமித்யாதி³நா ।
ஸ்வாத்⁴யாயார்த² இதி ஜபார்த²: “ இஷே த்வேதி ஶாகா²ம் சி²நத்தி” இதிவத் । அந்யத்ர விநியோஜகம் ஶ்ருத்யாதி³ப்ரமாணமபி நோபலப்⁴யத இத்யாஹ –
ந சாந்யார்த²த்வமிதி ।
அக்ஷிதமஸீத்யாதி³வது³பாஸநாவிதி⁴ஶேஷத்வம் வா வக்தும் ந ஶக்யதே । ஜ்ஞாநஸாத⁴நக்ரியாவிதே⁴: ப்ரக்ராந்தத்வாதி³த்யர்த²: । அஹம் வ்ருக்ஷஸ்யேதிமந்த்ரஸ்யர்ஷிஸ்த்ரிஶங்கு: , பங்க்திஶ்ச²ந்த³: , பரமாத்மா தே³வதா , ப்³ரஹ்மவித்³யார்தே² ஜபே விநியோக³: ।
ந கேவலமஸ்ய ஜபோ வித்³யார்த²: பூர்வோக்தாநி கர்மாண்யபீத்யாஹ –
ருதம் சேத்யாதி³நா ।
உத்தராநுவாகஸ்ய தாத்பர்யமாஹ –
வேத³மநூச்யேத்யாதி³நா ।
வித்³யோத்பத்த்யர்த²ம் நித்யநைமித்திகாந்யநுஷ்டே²யாநீத்யேகோ நியம உக்த: ।
ப்ராகே³வ சாநுஷ்டே²யாநீதி நியமாந்தரமாஹ –
ப்ராகு³பந்யாஸாச்ச கர்மணாமிதி ।
ஸம்க்³ரஹவாக்யம் விவ்ருணோதி கேவலேத்யாதி³நா । அவித்³யயா கர்மணா ம்ருத்யுமத⁴ர்ம தீர்த்வேதி மந்த்ரோ(அ)பி வித்³யோத்பத்தே: ப்ராகே³வ கர்மாநுஷ்டா²நம் ஸூசயதீத்யர்த²: ।
“ருதம் ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச”(தை.உ. 1 । 9 । 1) இத்யாதி³நா பூர்வத்ர கர்மாநுஷ்டா²நமுக்தமேவாத: பௌநருக்த்யமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
ருதாதீ³நாமிதி ।
விசாரமக்ருத்வா கு³ருகுலாந்ந நிவர்திதவ்யம் ।
கிந்த்வத்⁴யயநவிதே⁴ரர்தா²வபோ³த⁴நத்³வாரேண புருஷார்த²பர்யவஸாயிதாஸித்³த்⁴யர்த²மக்ஷரக்³ரஹணாநந்தரமர்தா²வபோ³தே⁴ ப்ரயதிதவ்யமித்யாஹ –
க்³ரந்த²க்³ரஹணாத³ந்விதி ।
“வேத³மதீ⁴த்ய ஸ்நாயாத்” இதி ஸ்ம்ருதிரப்யேதச்ச²தி விருத்³தே⁴த்யாஹ –
அதோ(அ)வக³ம்யத இதி ।
வக்தவ்யமிதி ।
வசநார்ஹம் பரஸ்ய ஹிதமித்யர்த²: ।
ஆத்³யாநுவாகே கேவலாயா வித்³யாயா நி:ஶ்ரயஸஸாத⁴நத்வமுக்தமபி ஸ்பு²டீகர்தும் கர்மவிதி⁴முபலப்⁴ய ப்ரஸங்கா³த்புநர்விசாரயிதுமுபக்ரமதே –
அத்ரைதச்சிந்த்யத இத்யாதி³நா ।
விவேகார்த²மிதி ப்ருத²க்ப²லத்வஜ்ஞாபநார்த²மித்யர்த²: । “ பூ⁴தம் ப⁴வ்யாயோபதி³ஶ்யதே” இதி ந்யாயேநா(அ)(அ)த்மஜ்ஞாநஸ்யாபி கர்மகர்த்ருஸம்ஸ்காரதயா கர்மவிதி⁴ஶேஷத்வாச்சு²தஸ்யாபி ப²லஸ்யார்த²வாத³மாத்ரத்வாத்கர்மப்⁴ய ஏவ பரம் ஶ்ரேய இதி பூர்வ: பக்ஷ: ।
ஸித்³தா⁴ந்தமாஹ –
ந நித்யத்வாதி³த்யாதி³நா ।
யத்³யப்யத்⁴யயநவிதி⁴ப்ரயுக்த்யா க்ருத்ஸ்நோ வேதா³ர்த²ம் ஏகேந விசாரிதவ்யஸ்ததா²(அ)ப்யத்⁴யயநவிதௌ⁴ ப்ரதிவாக்யாத்⁴யயநம் ப்ரதிவாக்யார்த²விசாரம் ச வ்யாபாரபே⁴தா³த்தத்ப்ரயுக்த(அ)ப்⁴யுத³யகாமஸ்ய கர்மோபயோகி³வாக்யார்த²ஜ்ஞாநவத்த்வமாத்ரேண கர்மண்யதி⁴காரஸம்ப⁴வாத்³ப்³ரஹ்மஸாக்ஷாத்காரஸ்ய தத்ராநுபயோகி³த்வாந்ந ஸமஸ்தவேதா³ர்த²ஜ்ஞாநவத: கர்மாதி⁴காரே ப்ரமாணமஸ்தீத்யாஹ –
தச்ச நேதி ।
யத்³யபி சாத்⁴யயநவிதி⁴ப்ரயுக்த்யா வேதா³ந்தவிசாரோ(அ)பி க்ருதோ கு³ருகுல ஏவ ததா²(அ)பி ந ஸமஸ்தவேதா³ர்த²ஜ்ஞாநவதோ(அ)தி⁴கார: ।
உபாஸநாஸாத்⁴யஸ்ய ப்³ரஹ்மஸாக்ஷாத்காரஸ்ய ப்ருத²க்³பா⁴வாதி³த்யாஹ –
ஶ்ருதஜ்ஞாநேதி ।
ஶ்ருதாத்³கு³ருகுலே விசாரிதாத்³வாக்யாத்கர்மாநுஷ்டா²நோபயோகி³ யஜ்ஜ்ஞாநம் தாவந்மாத்ரேண கர்மண்யதி⁴க்ரியதே ந ப்³ரஹ்மஸாக்ஷாத்காரப²லமுபாஸநமபேக்ஷதே வ்யதிரேகாபா⁴வாதி³த்யர்த²: ।
அத்⁴யயநவிதி⁴வ்யாபாரோபரமே(அ)நுஷ்டே²யம் ததா²பூ⁴தம்ப்³ரஹ்மோபாஸநமேவ நாஸ்தி, மாநாபா⁴வாதி³தி ந வக்தவ்யமித்யாஹ –
உபாஸநம் சேதி ।
ஏதச்ச கர்மமீமாம்ஸாந்யாயாங்கீ³காரமாத்ரேணோக்தம் । வஸ்துதஶ்ச ஶ்ரோதவ்யவிதி⁴ப்ரயுக்த ஏவோபநிஷத்³விசாராரம்போ⁴ பி⁴ந்நாதி⁴கார: । கர்மகாண்ட³விசாரோ(அ)ப்யுத்தரவிதி⁴ப்ரயுக்த ஏவேதி ப்ரகடார்தே² ப்ரதிஷ்டி²தம் । கேவலம் கர்ம மோக்ஷஸாத⁴நமிதி பக்ஷம் நிரஸ்ய வித்³யாஸமுச்சிதம் மோக்ஷஸாத⁴நமிதி பக்ஷாந்தரமாஶங்க்ய நிஷேத⁴த்தி ஏவம் தர்ஹீத்யாதி³நா । “ந ஸ புநராவர்ததே” (ஶரபோ⁴பநிஷத்) இதி வசநாதா³ரப்⁴யோ(அ)பி மோக்ஷோ நித்ய இதி ந ஶக்யம் வக்தும் । ப்ரஸித்³த⁴பதா³ர்த²யோக்³யத்வமுபாதா³ய வசநஸ்ய ஸம்ஸர்க³ஜ்ஞாபகத்வாத் । ந சாரப்⁴யஸ்ய நித்யத்வே யோக்³யத்வம் ப்ரஸித்³த⁴ம் । அந்யதா² வசநஸ்ய காரகத்வப்ரஸங்கா³த் ।
“அந்தோ⁴ மணிமவிந்த³த்” இத்யாதி³ஷ்வபி யோக்³யதாகல்பநப்ரஸங்கா³தி³த்யாஹ –
ந ஜ்ஞாபகத்வாதி³த்யாதி³நா ।
கர்ம ப்ரதா⁴நம் வித்³யா சோபஸர்ஜநமிதி ஸமுச்சயம் நிரஸ்ய ஸமஸமுச்சயே(அ)ப்யதிதி³ஶதி –
ஏதேநேதி ।
அநித்யத்வாதி³தோ³ஷப்ரஸங்கே³நேத்யர்த²: ।
மோக்ஷேதி ।
மோக்ஷஸ்ய ப்ரதிப³ந்த⁴ஹேதுரவித்³யா(அ)த⁴ர்மாதி³ஸ்தந்நிவர்தகே வித்³யாகர்மணீ ந ஸ்வரூபோத்பாத³கே । தத: ஸ்வரூபாவஸ்தா²நஸ்ய நித்யத்வம் ।
ப்ரத்⁴வம்ஸஸ்ய ச க்ருதகஸ்யாபி நித்யத்வம் ப்ரஸித்³த⁴மித்யர்த²: । “பி⁴த்³யதே ஹ்ருத³யக்³ரந்தி²:”(மு. உ. 2 । 2 । 9) இத்யாதி³ஶ்ருதே: கேவலவித்³யாஸாத்⁴யைவாவித்³யாநிவ்ருத்தி: ந தத்ர வித்³யாயா: ஸஹகார்யபேக்ஷா கர்மப²லம் த்வந்யதே³வ ப்ரஸித்³த⁴மித்யாஹ –
ந கர்மண இதி ।
உத்பத்தி: புரோடா³ஶாதே³: । ஸம்ஸ்காரோ வ்ரீஹ்யாதே³: । விகார: ஸோமஸ்ய । ஆப்திர்வேத³ஸ்ய । கர்மப²லம் ப்ரஸித்³த⁴ம் । ஆத்மஸ்வரூபஸ்ய து மோக்ஷஸ்யாநாதி³த்வாத³நாதே⁴யாதிஶயத்வாத³விகாரத்வாந்நித்யாப்தத்வாச்ச கர்மப²லாத்³வைபரீத்யமித்யர்த²: ।
க³திஶ்ருதேரிதி ।
அர்சிராதி³க³திஶ்ரவணாத்³ப்³ரஹ்மாண்டா³த்³ப³ஹி:ஸ்தி²தப்³ரஹ்மப்ராப்திர்மோக்ஷ: । ததோ நித்யாப்தத்வமஸித்³த⁴மித்யர்த²: ।
க³த்வா ப்ராப்தி: கிம் ஸம்யோக³லக்ஷணா தாதா³த்ம்யலக்ஷணா வா , நோப⁴யதா²(அ)பீத்யாஹ –
ந ஸர்வக³தத்வாதி³தி ।
க³த்யாதி³ஶ்ருதேஸ்தாத்பர்யம் ஶங்காபூர்வகம் த³ர்ஶயதி –
க³த்யைஶ்வர்யேத்யாதி³நா ।
ஸமுச்சயமப்⁴யுபக³ம்ய கர்மகார்யம் கிஞ்சிந்மோக்ஷே ந ஸம்ப⁴வதீத்யுக்தம் ।
ஸோ(அ)பி ந ஸம்ப⁴வதீத்யாஹ –
விரோதா⁴ச்சேத்யாதி³நா ।
யதி³ கர்த்ராதி³காரகபே⁴த³ஸ்ய ஸத்யத்வாம்ஶமபாபா³த்⁴ய ப்³ரஹ்மஜ்ஞாநமுபதி³ஶ்யதே ததா³ மித்²யார்த²த்வாத்கர்மவிதீ⁴நாமப்ராமாண்யம் ஸ்யாதி³த்யாஹ –
விஹிதத்வாதி³தி ।
ஶங்காம் விவ்ருணோதி –
யதீ³த்யாதி³நா ।
அத்⁴யயநவிதி⁴க்³ருஹீதாநாம் ஶ்ருதீநாம் புருஷார்தோ²பத³ர்ஶகத்வேந ப்ராமாண்யம் வக்தவ்யம் । ந து பே⁴த³ஸ்ய ஸத்யத்வேந ।
தத: ப்ரஸித்³தி⁴ஸித்³த⁴ம் காரகாதி³பே⁴த³மர்த²க்ரியாஸமர்த²மாதா³ய ப்ரவ்ருத்தாநாம் ப்ராமாண்யம் ந விருத்⁴யத இத்யாஹ –
ந புருஷார்தே²தி ।
ஸம்க்³ரஹவாக்யம் விவ்ருணோதி –
வித்³யோபதே³ஶபரா தாவதி³த்யாதி³நா ।
பூர்வம் ஸதமித்²யாவிஷயத்வேந வித்³யாகர்மணோர்விரோத⁴மாதா³ய ஸமுச்சயோ நிரஸ்த: ।
இதா³நீம் காம்யகாமிவிஷயத்வேந விரோத⁴மாஹ –
அபி சேத்யாதி³நா ।
ஸமஸமுச்சயம் நிரஸ்ய கு³ணப்ரதா⁴நபா⁴வேநாபி ஸமுச்சயம் நிரஸ்யதி –
விரோதா⁴தே³வ சேதி ।
வித்³யா சேத்கர்மாணி ஸ்வப²லே நாபேக்ஷதே விருத்³த⁴த்வாத்த்ரித³ண்டி³த⁴ர்மவத்³ருதுக³மநம் கத²ம் தர்ஹி வித்³யாஸந்நிதா⁴நே கர்மாணாம் பாட² இத்யத ஆஹ –
ஸ்வாத்மலாபே⁴த்விதி ।
கர்மணாம் வித்³யாஸாத⁴நத்வம் ஶ்ருத்வா கா³ர்ஹஸ்த்²யமேவைகமநுஷ்டே²யமிதி ப்ரத்யவதிஷ்ட²ந்தே கர்மஜடா³: –
ஏவம் தர்ஹீதி ।
ஶ்ருதிஸ்ம்ருதிஷ்வாஶ்ரமாந்தராணாமபி விஹிதத்வவிஶேஷாத்ததீ³யகர்மஸு கர்மத்வாவிஶேஷாச்ச க்³ராம்யத⁴ர்மராகி³ணாமேவைதச்சோத்³யமித்யாஹ ந கர்மநேகத்வாதி³தி ।
அஸங்கீர்ணத்வாதி³தி ।
ஹிம்ஸாத்³யமிஶ்ரிதத்வாதி³த்யர்த²: ।
இதஶ்ச கர்மணோ வித்³யாஸாத⁴நத்வே(அ)பி ந கா³ர்ஹஸ்த்²யமாவஶ்யகமித்யாஹ –
ஜந்மாந்தரேதி ।
காமிநாம் கா³ர்ஹஸ்த்²யஸ்யாநுஷ்டே²யத்வே(அ)பி ந ஸர்வைரநுஷ்டே²யத்வமித்யத்ர ஹேத்வந்தரமாஹ –
லோகார்த²த்வாச்சேத்யாதி³நா ।
கா³ர்ஹஸ்த்²யஸ்யாநாவஶ்யகத்வேந வைகல்பிகமநுஷ்டா²நமுக்தம் தத்ராதுல்யப³லத்வேந விகல்பமாக்ஷிபதிகர்ம ப்ரதி ஶ்ருதேரிதி ।
ஜந்மாந்தரக்ருதாநுக்³ரஹாதி³தி பரிஹாரபா⁴ஷ்யம் விவ்ருணோதி –
யது³க்தமித்யாதி³நா ।
கர்மணி யத்நாதி⁴கஸ்யாந்யதா²ஸித்³த⁴த்வாத் விகல்பவிகா⁴தகத்வம் ந ஸம்ப⁴வதீத்யர்த²: ।
இதா³நீம் க்³ருஹஸ்தா²ஶ்ரமகர்மாணாம் ப³ஹிரங்க³த்வம் ஸம்ந்யாஸாஶ்ரமகர்மணாம் த்வந்தரங்க³வித்³யாஸாத⁴நத்வமிதி விஶேஷம் த³ர்ஶயிதும் சோத்³யமுத்³பா⁴வயதி –
கர்மநிமித்தத்வாதி³த்யாதி³நா ।
ஶம் நோ மித்ர இதி ।
தத³பரம் ப்³ரஹ்ம மாமபரவித்³யார்தி²நமாவீத³ரக்ஷதி³த்யர்த²: ।
ஶாந்தித்³வயஸ்யாபௌநருக்த்யமாஹ –
ஶம் நோ மித்ர இதி ।
இதா³நீம் பரவித்³யார்தி²நமப்யவது ஸாதா⁴ரண்யேந மயா பூர்வம் ப்ரர்தி²தத்வாதி³த்யர்த²: ।
அஸாதா⁴ரண்யேந பரவித்³யோபஸர்க³ஶாந்த்யர்த²மாஹ –
ஸஹ நாவவத்விதி ।
நாவாவயோஸ்தேஜஸ்விநோரதீ⁴தம் தேஜஸ்வ்யஸ்த்விதி யோஜநா ।
வ்ருத்தாநுவாத³பூர்வம்கமாநந்த³வல்ல்யாஸ்தாத்பர்யமாஹ –
ஸம்ஹிதாதீ³த்யாதி³நா ।
நநு யதா² பூர்வமாப்நோதி ஸ்வராஜ்யமித்யபரவித்³யாப²லமுக்தம் ஸம்ஸாரகோ³சரமேவ ததா² பரவித்³யாப²லமுக்தம் ஸம்ஸாரகோ³சரமேவ ததா² பரவித்³யாப²லமபி “ஸோ(அ)ஶ்நுதே ஸர்வாந்காமாந்”(தை. உ. 2 । 1 । 1) இதி ஸர்வவிஷயஸாத்⁴யாநந்தா³ந் ஸம்ஸாரகோ³சராநேவ த³ர்ஶயிஷ்யதி கத²மாத்யந்திக: ஸம்ஸாராபா⁴வ இத்யத ஆஹ –
ப்ரயோஜநம் சாஸ்யா இதி ।
ஸர்வகாமஶப்³தே³ந நிரதிஶயாநந்த³பி⁴வ்யக்திர்விவக்ஷிதா । ஸா ச ஸ்வபா⁴வாநந்தா³நபி⁴வ்யக்திரூபாவித்³யாநிவ்ருத்திரேவேதி ந ஸம்ஸாரகோ³சரம் ப²லமித்யர்த²: ।
ஆத்³யவாக்யஸ்யாவாந்தரதாத்பர்யமாஹ –
ஸ்வயமேவ சேதி ।
வித்³யயைவ கேவலயா மோக்ஷ: ஸாத⁴யிதும் ஶக்யதே ப்³ரஹ்மவிதி³திவிஶேஷணாத் ।
ஸம்ப³ந்த⁴ஜ்ஞாநஸ்ய புருஷாகாங்க்ஷாவிஷயதயா பரப்ராப்தி: ப்ரயோஜநம் வித்³யாயா இதி ஜ்ஞாபநஸ்ய வா குத்ரோபயோக³ இத்யாஶங்க்ய யஜ்ஞாதி³பரித்யாகே³ந வேதா³ந்தஶ்ரவணாதா³வேவ முமுக்ஷுணா ப்ரவர்திதவ்யாமித்யத்ரேத்யாஹ –
நிர்ஜ்ஞாதயோர்ஹீதி ।
பரஶப்³தே³நோத்க்ருஷ்டமுச்யதே கத²ம் ப்³ரஹ்மேதி வ்யாக்²யாயதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ –
ந ஹீதி ।
ஆப்நோதிஶப்³த³ஸ்யௌபசாரிகமர்த²ம் த³ர்ஶயிதும் ஶங்காமுகே²ந முக்²யார்தோ² பா³த⁴கமாஹ –
நநு ஸர்வக³தமித்யாதி³நா ।
பரமார்த²தோ ப்³ரஹ்மஸ்வரூபஸ்யாபி ஸதோ ஜீவஸ்யாவித்³யயா ப்³ரஹ்மஸ்வரூபஸ்யாபி ஸதோ ஜீவஸ்யாவித்³யயா ப்³ரஹ்மாநாப்த ஸ்யாதி³தி ஸம்ப³ந்த⁴: । பூ⁴தமாத்ராபி⁴ர்பூ⁴தாம்ஶை: க்ருதா யே பா³ஹ்யா: பரிச்சி²ந்நாஶ்சாந்நமயாத³யஸ்ததா³த்மத்வத³ர்ஶிந இத்யவித்³யாஆ விக்ஷேபகத்வம் ஸ்வரூபமுக்தம் । பரமார்த²ம் ப்³ரஹ்மஸ்வரூபம் நாஸ்தீத்யபா⁴வத³ர்ஶநமாவரணலக்ஷணம் லிங்க³ம் யஸ்யா: ஸா ததோ²க்தா ।
ஸ்வரூபேப்யக்³ரஹணவிபர்யயௌ ப⁴வத இத்யத்ர த்³ருஷ்டாந்தமாஹ –
ப்ரக்ருதேதி ।
ப்ரக்ருதஸம்க்²யாபூரணஸ்ய த³ஶமஸ்ய நவைவ வயம் வர்தாமஹ இதி விபர்யய: ஸ்வரூபாத³ர்ஶநம் ச யதே²த்யர்த²: ।
அத³ர்ஶநநிமித்தாமநாப்திம் விவிச்ய த³ர்ஶநநிமித்தாமாப்தி விவ்ருணோதி –
தஸ்யைவமிதி ।
ஆத்³யம் ப்³ராஹ்மணவாக்யம் வ்யாக்²யாயோத்தரம் மந்த்ரம் ஸம்க்ஷேபதோ(அ)ர்த²கத²நேநாவதாரயதி –
ப்³ரஹ்மவிதா³ப்நோதீத்யாதி³நா ।
ஸர்வதோ வ்யாவ்ருத்தோ ய: ஸ்வரூபவிஶேஷஸ்தத்ஸமர்பணே ஸமர்த²ஸ்ய லக்ஷணஸ்யாபி⁴தா⁴நேந ஸ்வரூபநிர்தா⁴ரணாயைஷர்கு³தா³ஹ்ரியத இதி ஸம்ப³ந்த⁴: । ப்³ருஹத்த்வாத்³ப்³ரஹ்மேதி வ்யுத்பத்திப³லேநாஸ்தி கிமபி மஹத்³வஸ்த்வித்யவிஶேஷேண ப்ரதீயதே । ததோ லக்ஷ்யோத்³தே³ஶேந லக்ஷணவிதா⁴நமிதி ப்ரஸித்³தி⁴ருபபத்³யதே । அவ்யாக்ருதாதி³ ப்³ரஹ்மஶப்³த³வாச்யதயா ஸஜாதீயம் , க⁴டாதி³ விஜாதீயம் । தஸ்மாத்ஸஜாதீயவிஜாதீயவ்யாவர்தகதயா ஸத்யாதி³லக்ஷணஸ்ய லக்ஷணத்வப்ரஸித்³தி⁴ருபபத்³யதே । லக்ஷணாபி⁴தா⁴நத்³வாரேண ஸ்வரூபவிஶேஷப்ரதிபாத³நே தாத்பர்யமிதி வாக்யஸ்ய வ்யர்த²தாதோ³ஷ: பரிஹ்ருத: ।
பூர்வத்ர ப்³ரஹ்மவிதி³த்யநேநாவிஶேஷேணோக்தம் வேத³நம் யஸ்ய ப்³ரஹ்மணஸ்தஸ்ய யோ வேத³ நிஹிதம் கு³ஹாயாமித்யநேந ப்ரத்யகா³த்மதயா வேத³நம் வக்தவ்யமித்யேவமர்தா² சர்கு³தா³ஹ்ரியத இத்யாஹ –
அவிஶேஷேண சேதி ।
ஆபாதப்ரதிபந்நம் விஶேஷணவிஶேஷ்யபா⁴வமாதா³ய பதா³நி விப⁴ஜதே –
ஸத்யாதீ³நி ஹி த்ரீணீதி ।
விஶேஷணார்தா²நீதி ।
வ்யாவ்ருத்த்யர்தா²நி ।
குதோ விஶேஷணவிஶேஷ்யபா⁴வப்ரதீதிரித்யத ஆஹ –
விஶேஷணவிஶேஷ்யத்வாதே³வேதி ।
நீலம் மஹத்ஸுக³ந்த்⁴யுத்பலமித்யாதௌ³ ஸத்யேவ விஶேஷண விஶேஷ்யபா⁴வே ஸமாநாதி⁴கரணதயைகவிப⁴க்த்யந்தாநி ப்ரஸித்³தா⁴நேதாந்யபி ச ததா²பூ⁴தாநி நாநார்த²க³தவிஶேஷணவிஶேஷ்யபா⁴வநிப³ந்த⁴நாநீதி க³ம்யத இத்யர்த²: ।
விஶேஷணவிஶேஷ்யபா⁴வஸ்ய ப²லமாஹ –
ஏவம் ஹீதி ।
விஶேஷணவிஶேஷ்யபா⁴வமாக்ஷிபதி –
நந்விதி ।
நீலத்வம் வ்யபி⁴சரது³த்பலம் ரக்தமபி ஸம்ப⁴வதீதி நீலம் விஶேஷணம் க⁴டதே ந ததா² ஸத்யத்வாதி³கம் வ்யபி⁴சரத்³ப்³ரஹ்மாந்தரம் லோகே ப்ரஸித்³த⁴ம் । தத: ஸஜாதீயஸ்ய வ்யவச்சே²த்³யஸ்யாபா⁴வாத்³விஶேஷணவிஶேஷ்யபா⁴வோ ந க⁴டத இத்யர்த²: ।
விஶேஷணவிஶேஷ்யபா⁴வஸ்ய தாத்பர்யேணாப்ரதிபாத்³யத்வாத³வ்யாக்ருதாதி³ஶாஸ்த்ரீயப்³ரஹ்மபதா³ர்த²வ்யவச்சே²தே³நா நிர்வாச்யவிஶேஷணவிஶேஷ்யபா⁴வஸம்ப⁴வாத்தத்³த்³வாரேண ப்³ரஹ்மலக்ஷணம் விவக்ஷிதமித்யாஹ –
நேதி ।
ஸம்க்³ரஹவாக்யம் விவ்ருணோதி –
நாயம் தோ³ஷ இத்யாதி³நா ।
ஸர்வத ஏவேதி । ஸஜாதீயாத்³விஜாதீயாச்ச । யதா² மஹாபூ⁴தத்வேந ஸத்³ருஶபா⁴வாத்ப்ருதி²வ்யாதே³ர்விஸத்³ருஶாச்சா(அ)(அ)த்மாதே³ராகஶஸ்ய வ்யாவர்தகமவகாஶதா³த்ருத்வமித்யர்த²:।ஏதது³க்தம் ப⁴வதி – அதிவ்யாப்த்யாதி³ரஹிதோ வ்யாவர்தகோ த⁴ர்மோ லக்ஷணமிதி ந்யாயவைஶேஷிகமீமாம்ஸகா: ।ப்³ரஹ்மபத³வ்யுத்பதிப³லேந யத³விஶேஷத: ப்ரதிபந்நம் கிஞ்சிந்மஹத³ஸ்தீதி தத்ஸத்யம் ஜ்ஞாநமநந்தமந்ருதஜட³பரிச்சே²த³விரோதி⁴ஸ்வரூபமிதி விஶேஷத: ப்ரதிபத்தவ்யமிதி விஶேஷாவக³திஶேஷபூ⁴தம் லக்ஷணம் ப்ரமிதிஸ்து ப்ரமாணாதே³வேதி । தார்கிகா: பநர்லக்ஷணம் கேவலவ்யதிரேக்யநுமாநமாசக்ஷதே ததா³ லக்ஷணாதே³வ ஸ்வபா⁴வவிஶேஷப்ரமிதி: । யதா² கு³ணவத்³த்³ரவ்யமிதி லக்ஷணாத்³கு³ணாஶ்ரயத்வயோக்³யஸ்வபா⁴வவிஶேஷஸ்ய ப்ரமிதி: ஸாமாந்யப்ரதிபந்நஸ்ய த்³ரவ்யபதா³பி⁴தே⁴யஸ்ய ப⁴வதி । யத்³வா வ்யவஹாரஸித்³தி⁴: ப²லம் க³ணவத்³த்³ரவ்யமிதி வ்யவஹர்தவ்யம் கு³ணவத்த்வாந்ந யதே³வம் ந ததே³வம் யதா² ரூபம் ததா² ஸத்யத்வாதி³மத்³ப்³ரஹ்மேதி வ்யவஹர்தவ்யம் ஸத்யத்வாதி³பா⁴வாந்ந யதே³வம் யதா² க⁴ட இதி । ஏதச்ச க²ண்ட³நயுக்த்யஸஹமாநமபி வ்யவஹாராங்க³ம் ப⁴வதீதி நாதீவ ஸூக்ஷ்மேக்ஷிகா கார்யா ।
புநர்விஶேஷவிஶேஷ்யபா⁴வபக்ஷமவலம்ப்³யா(அ)(அ)ஹ –
ஸத்யாதி³ஶப்³தா³ இதி ।
ஸத்யம் ப்³ரஹ்மேத்யுக்தே ஜாட்³யவ்யாவ்ருத்தி: பரிச்சே²த³வ்யாவ்ருத்திஶ்ச யத்³யபி லப்⁴யதே , ஜட³ஸ்ய பரிச்சி²ந்நஸ்ய ஸர்வஸ்யாந்ருதத்வாஜ்ஜ்ஞாநம் ப்³ரஹ்மேத்யுக்தே சாந்ருதபரிச்சே²த³வ்யாவ்ருத்திர்லப்⁴யதே ஸ்வப்ரகாஶஸ்ய பா³தா⁴விஷயத்வாத்பரிச்சே²த³க்³ராஹகப்ரமாணாவிஷயத்வாச்ச லக்ஷணமபி சைகைகம் வைகல்பிகமது³ஷ்டம் ததா²(அ)பி மந்த³மதிவ்யுத்பாத³நாய ஸ்யாத்ஸத்யாதி³பதா³ர்த²வ்யாக்²யாநபூர்வகம் ப்ரத்யேகம் வ்யாவர்த்யமாஹ –
ஸத்யமிதி யத்³ரூபேணேத்யாதி³நா ।
பா⁴வஸாத⁴ந இதி । பா⁴வவ்யுத்பத்திக: । க்ரியாஸாமாந்யம் யத்³யப்யந்யத்ர பா⁴வ உச்யதே ததா²(அ)ப்யத்ர நிர்விஶேஷம் சிந்மாத்ரம் பா⁴வவ்யுத்பத்த்யா லக்ஷ்யதே ஸத்யாதி³ஶப்³த³ஸந்நிதா⁴நாதி³தி த்³ரஷ்டவ்யம் ।
விஶேஷநிஷேத⁴: ஶேஷாப்⁴யநுஜ்ஞாவிஷய இதி ந்யாயேந ப்ராஸங்கி³கம் ஸ்வஜ்ஞாத்ருத்வே தாத்பர்யமாஶங்க்ய நிஷேத⁴தி –
நாந்யத்³விஜாநாதீத்யாதி³நா ।
கர்த்ருத்வம் கர்மத்வம் சைகக்ரியாவச்சி²ந்நம் த⁴ர்மத்³வயம் பி⁴ந்நாதி⁴கரணம் ப்ரஸித்³த⁴ம் ।
ஸ்வாத்மநி ச பே⁴தா³பா⁴வாந்நிரூபபத்திகே ஸ்வஜ்ஞாத்ருத்வே தாத்பர்யம் கல்பயிதும் ந ஶக்யத இத்யாஹ –
ஸ்வாத்மநி சேதி ।
ஸத்யாதீ³நி வ்யாவ்ருத்த்யர்தா²நீத்யுக்தம் தத்ர ஶங்கதே –
ஸத்யாதீ³நாமிதி ।
ப்ரமாணாந்தரஸித்³த⁴முத்பலாதி³ விஶேஷ்யம் த்³ருஷ்டம் ப்³ரஹ்ம து ப்ரமாணாந்தராஸித்³த⁴ம் । பத³மாத்ரஸ்யாப்ரமாணத்வாத்ஸத்யாதீ³நாம் ச வ்யாவ்ருத்த்யர்த²த்வாத³ஸத³ர்த²ம் வாக்யம் ஸ்யாதி³த்யர்த²: । ஸித்³த⁴த்வமாத்ரேண விஶேஷ்யத்வே ஸம்ப⁴வதி ப்ரமாணாந்தரவிஶேஷணமநர்த²கம் , கேவலவ்யதிரேகாபா⁴வாத் ।
மித்²யார்த²ஸ்ய ரஜ்ஜுஸர்பாதே³: ஸத³தி⁴ஷ்டா²நத்வத³ர்ஶநாத்ப்ரபஞ்சஸ்யாபி த்³ருஶ்யத்வாதி³ஹேதுபி⁴ர்மித்²யாத்வேநாவக³தஸ்ய ஸத³தி⁴ஷ்டா²நத்வம் ஸம்பா⁴வ்யதே , தஸ்ய ப்ரபஞ்சாதி⁴ஷ்டா²நதயா ஸம்பா⁴விதஸ்ய ஸ்வரூபவிஶேஷலக்ஷணார்த²மித³ம் வாக்யம் ததோ நாஸத³ர்த²த்வமித்யாஹ –
ந லக்ஷணார்த²த்வாதி³தி ।
விஶேஷணார்த²த்வமப்⁴யுபக³ம்யா(அ)(அ)ஹ –
விஶேஷணார்த²த்வே(அ)பி சேதி ।
நீலம் மஹதி³த்யாதி³விஶேஷணபதா³நி ஸ்வார்த²ஸமர்பணேந தத்³விருத்³த⁴வ்யாவர்தகாநி ப்ரஸித்³தா⁴நி , ததா² ஸத்யஶப்³தோ³(அ)ப்யபா³தி⁴தஸத்த்வே வ்யுத்பந்நோ , ஜ்ஞாநஶப்³த³: ஸ்வப்ரகாஶே விஷயஸம்வேத³நே , அநந்தோ(அ)யமாகாஶ இத்யாதா³வநந்தஶப்³தோ³ வ்யாபகே । தத: ஸ்வார்த²ஸமர்பணேந விரோதி⁴வ்யாவர்தகத்வாந்ந வ்யாவ்ருத்திமாத்ரபர்யவஸாநமித்யர்த²: ।
கிஞ்ச விஶேஷணஸ்ய வ்யாவர்தகத்வம் ஸதி வ்யாவர்த்யே க⁴டதே(அ)தோ விஶேஷணத்வாநுபபத்த்யைவ ஸத³ர்த²த்வம் வாச்யமித்யாஹ –
ஶூந்யார்த²த்வே ஹீதி ।
யச்சோக்தம் ப்³ரஹ்மஶப்³தோ³(அ)ப்ரஸித்³தா⁴ர்த² இதி தத்ரா(அ)(அ)ஹ –
ப்³ரஹ்மஶப்³தோ³(அ)பீதி ।
“ப்³ருஹ ப்³ருஹி வ்ருத்³தௌ⁴” இதி தா⁴தோர்ப்³ரஹ்மேதி ஶப்³தோ³ நிஷ்பந்நோ வ்ருத்³தௌ⁴ மஹத்த்வே வர்ததே । தச்ச மஹத்த்வம் தே³ஶத: காலதோ வஸ்துதஶ்சாநவச்சி²ந்நத்வம் ஸங்கோசகமாநாந்தராபா⁴வாந்நிரதிஶயமஹத்த்வஸம்பந்நே த⁴ர்மிணி பர்யவஸ்யதி । ததோ வந்த்⁴யாஸுதாதி³ஶப்³த³விலக்ஷணோ ப்³ரஹ்மஶப்³த³ இத்யர்த²: ।
ஸத்யாதி³ஷு த்ரிஷு விஶேஷணேஷ்வவாந்தரபே⁴த³மாஹ –
தத்ராநந்தேதி।
அநந்தமித்யநேந சா(அ)(அ)த்மைக்யம் ப்³ரஹ்மண உக்தமித்யபி⁴ப்ரேத்யைக்யே ஶாஸ்த்ரதாத்பர்ய த³ர்ஶயதி –
தஸ்மாத்³வாவா இத்யாதி³நா ।
ப்³ரஹ்மண ஆத்மைக்யம் சேத்³விவக்ஷிதம் தர்ஹி ஜ்ஞாநஶப்³த³ஸ்ய பா⁴வஸாத⁴நத்வவ்யாக்²யாநம் ஹீயேதேத்யாஹ –
ஏவம் தர்ஹீதி ।
இதஶ்ச பா⁴வவ்யுத்பத்திரஸங்க³தேத்யாஹ –
அநித்யத்வப்ரஸங்கா³ச்சேதி ।
வத்திமத³ந்த:கரணோபஹிதத்வேநா(அ)(அ)த்மநோ ஜ்ஞாத்ருத்வம் ந ஸ்வத: , கார்யத்வம் ச ஜ்ஞாநஸ்யாந்த:கரணவ்ருத்த்யுபஹிதத்வேந தத ஆத்மாபி⁴ந்நத்வே(அ)பி ப்³ரஹ்மணோ ந ஜ்ஞாநகர்த்ருத்வம் நாபி கார்யத்வம் ப்ரஸஜ்யத இத்யாஹ –
ந ஸ்வரூபேதி ।
நித்யம் சேஜ்ஜ்ஞாநம் தர்ஹி தத்ர கர்த்ருத்வபா⁴வே கத²ம் ஸர்வஜ்ஞத்வமித்யத ஆஹ –
ஸர்வபா⁴வாநாம் சேதி ।
ஸம்வித³வ்யவதா⁴நமேவ ஹி விஷயஸ்ய ஸித்³தி⁴: । ஸர்வ ச ஸம்வித்ஸ்வபா⁴வேந ப்³ரஹ்மணா(அ)வ்யவஹிதமிதி ஸர்வஜ்ஞம் ப்³ரஹ்மோபசர்யத இத்யர்த²: ।
நித்யம் ஜ்ஞாநம் ப்³ரஹ்மணி வித்³யத இத்யத்ர மந்த்ரஸம்ப⁴திமாஹ –
மந்த்ரவர்ணாச்சேதி ।
ப்³ரஹ்ம அநித்யம் ஜ்ஞாநத்வால்லௌகிகஜ்ஞாநவதி³த்யாதி³ சோத்³யமப்யுக்தந்யாயேந நிரஸ்தமித்யாஹ –
விஜ்ஞாத்ருஸ்வரூபேதி ।
லௌகிகஜ்ஞாநஸ்ய கரணாதி³ஸாபேக்ஷத்வாத³நித்யத்வம் । ஆத்மஸ்வரூபம் து ஜ்ஞாநம் ந கரணாதி³ஸாபேக்ஷம் ஸகலகரணவ்யாபாரோபரமே(அ)பி ஸுஷுப்தே பா⁴வாத³ந்யதா² ஸுஷுப்திஸித்³த்⁴யநுபபத்தே: பராமர்ஶாஸம்ப⁴வப்ரஸங்கா³த³த: ஶ்ருதிதாத்பர்யக³ம்யே(அ)ர்தே² ந ஸாமாந்யதோ த்³ருஷ்டஸ்ய ப்ரவேஶ இதி பா⁴வ: ।
ஆத்மந: ஸ்வரூபபூ⁴தம் ஜ்ஞாநம் காரகஸாத்⁴யம் தா⁴த்வர்த²த்வாதி³தி சாஸித்³த⁴மித்யாஹ –
அத இதி ।
நித்யாத்மஸ்வரூபத்வாதே³வேத்யர்த²: । அத ஏவ சேதி । நித்யத்வாதே³வ ஜ்ஞாநஸ்ய ந தத்ர கர்த்ருத்வமபி ப்³ரஹ்மண ஆபாத³யிதும் ஶக்யதே ।
லௌகிகநித்யஜ்ஞாநவிலக்ஷணத்வாதே³வ ச ஜ்ஞாநஶப்³த³வாச்யமபி ப்³ரஹ்ம ந ப⁴வதீத்யாஹ –
தஸ்மாதே³வ சேதி ।
கத²ம் தர்ஹி விஜ்ஞாநம் ப்³ரஹ்மேதி ப்ரயோக³ஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ –
ததா²(அ)பீதி ।
ஶப்³த³ஸ்ய ப்ரவ்ருத்திஹேதவோ ஜாத்யாதி³த⁴ர்மா கௌ³: ஶுக்ல இத்யாதௌ³ ; தத³பா⁴வச்ச²ப்³தா³ந்தரேணாபி வாச்யம் ந ப⁴வதீத்யாஹ –
ததே²தி ।
ததா² ஸத்யஶப்³தே³நாபி ந வாச்யம் ப்³ரஹ்மேதி ஶேஷ: ।
ஏதஸ்பு²டயதி –
ஸர்வவிஶேஷேதி ।
ஸத்தா யஸ்யாஸ்தி தத்ஸத்யமிதி லோகரூடி⁴: । ஸத்தா சாநுக³தரூபம் ஸாமாந்யம் வ்யாவ்ருத்தா: ஸத்தாவிஶேஷ: । ஸ சாயமநுவ்ருத்தவ்யாவ்ருத்தாபா⁴வோ ந வஸ்து பரஸ்பராபேக்ஷஸித்³த⁴த்வாத³தோ யஸ்மிந்நயம் வ்யாவ்ருத்தாநுவ்ருத்தபா⁴வ: கல்பிதஸ்தத³வ்யாவ்ருத்தாநநுக³தம் ப்³ரஹ்ம லக்ஷ்யத இத்யர்த²: ।
ஏவமேகைகஸ்ய ஶப்³த³ஸ்யார்த²முக்த்வா வாக்யார்த²மாஹ –
ஏவம் ஸத்யாதீ³தி ।
யத்³யபி ஸத்யாதி³ஶப்³தா³நாம் ப்³ரஹ்மணா முக்²யோ(அ)ந்வயஸ்ததா²(அ)பி அருணைகஹாயந்யாதி³வத்பார்ஷ்ணிகாந்வயேநேதரேதரஸந்நிதா⁴வந்யோந்யஸ்ய வ்ருத்திநியாமகா ப⁴வந்தி । ஜ்ஞாநேந விஶேஷணாத்ஸத்யஶப்³தோ³ ந ஜடே³ காரணே வர்ததே । ஸத்யேந விஶேஷணாஜ்ஜ்ஞாநஶப்³தோ³ ந விஷயஸாபேக்ஷே ஜ்ஞாநே வர்ததே । ஜ்ஞாநேந விஶேஷணாந்நாநந்தஶப்³தோ³ ஜ்ஞாத்ருவ்யதிரிக்தே வர்ததே । ததஶ்ச ஸத்யாதி³ஶப்³தே³ந யல்லௌகிகம் வாச்யம் தத்³விலக்ஷணேந ப⁴விதவ்யமிதி ஸம்பா⁴வயந்த: ஸகலலௌகிகாத்⁴யாஸாதி⁴ஷ்டா²நம் ப்³ரஹ்மத்வேந லக்ஷயந்தீத்யர்த²: ।
தத: கிம் ப²லதீத்யத ஆஹ –
அத: ஸித்³த⁴மிதி ।
வாசகஶக்த்யா போ³த⁴கத்வாநங்கீ³காராத³வாச்யத்வம் ஸகலாநிஷ்டவ்யவச்சே²தே³நைகஸ்யைவ லக்ஷ்யத்வாப்⁴யுபக³மாச்ச கு³ணகு³ண்யாதி³ஸம்பே⁴த³ரூபவாக்யார்த²வைலக்ஷண்யம் ச ப்³ரஹ்மண: ஸித்³த⁴மித்யர்த²: । பு³த்³தௌ⁴ கார்யே யத³நுக³தம் பரமம் வ்யோமாவ்யாக்ருதாக்²யம் தஸ்மிந்நிஹிதமிதி ஸப்தமீத்³வயம் வையதி⁴கரண்யேந வ்யாக்²யாதம் ।
வ்யோமஶப்³த³ஸ்ய பூ⁴தாகாஶே ரூடி⁴ம் பரித்யஜ்ய கிமித்யவ்யாக்ருதவிஷயத்வம் வ்யாக்²யாயதே ? தத்ராஹ –
தத்³தீ⁴தி ।
பூ⁴தாகாஶஸ்ய கார்யத்வேநாபரத்வாத³வ்யாக்ருதாகாஶஸ்ய காரணத்வேந பரமத்வவிஶேஷணஸம்ப⁴வாச்சா²கா²ந்தரே ஶதபதே² சாக்ஷரேண ப்³ரஹ்மணா ஸாமீப்யாவக³மாத³வ்யாக்ருதம் வ்யோமஶப்³தே³ந லக்ஷ்யத இத்யர்த²: ।
ஏவம் பராபி⁴ப்ராயேண வ்யாக்²யாத ஸ்வாபி⁴ப்ராயம் வ்யாசஷ்டே –
ஹார்த³மேவ த்விதி ।
ஹ்ருத³யாவச்சி²ந்நே பூ⁴தகாஶே யா க்³ருஹா தஸ்யாம் பு³த்³தௌ⁴ ஸாக்ஷிதயா நிஹிதமபி⁴வ்யக்தம் ப்³ரஹ்மேதி வ்யாக்²யாநம் யுக்தம் । த்³ரஷ்ட்ருபே⁴தே³ந ப்³ரஹ்மண ஆபரோக்ஷ்யலாபா⁴த் । அந்யதா² ஸமஷ்டிரூபே(அ)வ்யாக்ருதே மாயாதத்த்வே(அ)வஸ்தி²தம் ப்³ரஹ்மேத்யுக்தே ப்³ரஹ்மண: பாரோக்ஷ்யம் ப்ரஸஜ்யேத , பாரோக்ஷ்யேண ச ஜ்ஞாநம் நாபரோக்ஷஸம்ஸாராத்⁴யாஸநிவர்தகம் । தஸ்மாத³பரோக்ஷத்³ரஷ்ட்ருசைதந்யாபே⁴தே³ந ப்³ரஹ்மண: ஸ்வஹ்ருத³யே ப்ரத்யக்ஷதாயா விவக்ஷிதத்வாத்³த்⁴ருத³யாகாஶமேவ விஜ்ஞாநஶேஷபூ⁴தம் விவக்ஷிதமித்யர்த²: । யது³க்தம் பூ⁴தாகாஶஸ்ய பரமத்வாநுபபத்திரிதி தத்ரா(அ)(அ)ஹ । யோ வா இதி ।
நநு நிஹிதஶப்³த³: ஸ்தி²திம் ப்³ரூதே கத²ம் விவிக்ததயா ஸ்பு²டதயோபலம்பா⁴பி⁴ப்ராயேண வ்யாக்²யாயதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ –
ந ஹீதி ।
அந்யதே²தி । உபலம்ப⁴வ்யதிரேகேண । அவித்³யாவஸ்தா²யாம் யே ஸுக²விஶேஷா ஹிரண்யக³ர்பா⁴த்³யுபாதி⁴ஷு போ⁴க்³யத்வேநாபி⁴மதாஸ்தேஷாம் ஸர்வேஷாம் ப்³ரஹ்மாநந்தா³வ்யதிரேகாத்³ப்³ரஹ்மீபூ⁴தோ வித்³வாந்ஸர்வாநேவா(அ)(அ)நந்தா³நஶ்நுத இத்யுபசாரேண ப³ஹுவசநமித்யர்த²: ।
வ்ருத்தமநுவத³த்யுத்தரக்³ரந்தா²வதாரணாய –
ஸர்வ ஏவேத்யாதி³நா ।
ஆகாஶாதி³காரணத்வாபி⁴தா⁴நேநா(அ)(அ)நந்த்யப்ரபஞ்ச: க்ரியத இதி ஸமநந்தரக்³ரந்த²தாத்பர்யம் த³ர்ஶயிதும் பூர்வோக்தேஷ்வர்த²விஶேஷமநுவத³தி –
தத்ர சேதி ।
வஸ்துத ஆநந்த்யம் வ்யாக்²யாதும் வஸ்துநோ(அ)ந்தவத்த்வம் தாவதா³ஹ –
பி⁴ந்நம் ஹீத்யாதி³நா ।
விஸ்தரேணோக்தமாநந்த்யம் ஸம்க்ஷிப்யா(அ)(அ)ஹ –
தஸ்மாத்ஸித்³த⁴மிதி ।
தே³ஶதோ(அ)நவச்சி²ந்நஸ்யா(அ)(அ)காஶஸ்ய காரணத்வாத்³வ்யாபகத்வாந்நிரதிஶயமாத்மநோ தே³ஶத ஆநந்த்யமகார்யத்வாச்ச காலத ஆநந்த்யம் தத்³யதோ வ்யாவர்தேத தஸ்ய ப்ருத²க³ஸத்த்வாத்கார்யஸ்யோபாதா³நாத³ந்யத்ர ஸத்த்வாயோகா³த்³வஸ்துதோ(அ)ப்யாநந்த்யம் ஸித்³த⁴மித்யர்த²: । அத இதி । நிரதிஶயாநந்த்யாதே³வ ஸத்யத்வமபி ஸித்³த⁴மந்தவத ஏவ ரஜ்ஜுஸர்பாதி³வத³ஸத்யத்வாதி³த்யர்த²: ।
ஏவம் ஸ்ருஷ்டிவாக்யதாத்பர்யமுக்த்வா பதா³நி விப⁴ஜதே –
தஸ்மாதி³த்யாதி³நா ।
அந்த்யகார்யபர்யந்தம் பரமாத்மந: ஸர்வத்ரோபாதா³நத்வாதா³காஶபா⁴வாபந்நாத்பரமாத்மந ஏவ வாயு: ஸம்பூ⁴தோ(அ)த ஏவ தத்³கு³ணஸ்யோத்தரத்ராநுவ்ருத்திர்கு³ணஶப்³த³ப்ரயோகோ³(அ)பி பே⁴த³கல்பநயா தத்தந்த்ரத்வாபி⁴ப்ராயேண ந வைஶைஷிகபக்ஷவத்தத்த்வபே⁴தா³பி⁴ப்ராயேண தத்த்வதோ பே⁴தே³ ப்ரமாணாபா⁴வாதி³தி த்³ரஷ்டவ்யம் ।
புருஷக்³ரஹணஸ்ய தாத்பர்யமாஹ –
ஸர்வேஷாமபீதி ।
ஶக்தத்வாதி³தி விதி⁴நிஷேத⁴விவேகஸாமர்த்²யோபேதத்வாதி³த்யுக்தம் ।
தத்ரைதரேயகஶ்ருதிஸம்ப⁴திமாஹ –
புருஷே த்வேவேதி ।
ப்³ராஹ்மண்யாதி³ஜாதிமதி மநுஷ்யாதி³தே³ஹ ஆவிஸ்தராமதிஶயேந ப்ரகட ஆத்மா ஜ்ஞாநாதிஶயத³ர்ஶநாதி³த்யர்த²: । மர்த்யேந ஜ்ஞாநகர்மாதி³ஸாத⁴நேநாக்ஷயப²லம் ப்ராப்துமிச்ச²தீத்யர்த²: ।
யேந விவேகஜ்ஞாநேந புருஷஸ்ய ப்ராதா⁴ந்யம் விவக்ஷிதம் தத்பஶ்வாதீ³நாம் நாஸ்தீத்யாஹ –
அதே²தரேஷாமிதி ।
கோஶபஞ்சகோபந்யாஸஸ்ய தாத்பர்யமாஹ –
ஸ ஹீத்யாதி³நா ।
பக்ஷபுச்ச²ஶப்³த³ப்ரயோகா³த்ஸுபர்ணாகாரக்ல்ருப்திம் த³ர்ஶயதி । உத்தரத்ர தத்கல்பநயா பா³ஹ்யவிஷயாஸங்க³வ்யபோஹேந பு³த்³தே⁴ராத்மநி ஸ்தி²ரீகரணார்த²ம் நோபாஸநவிதா⁴நமிஹ விவக்ஷிதம் । உபக்ரமோபஸம்ஹாரயோர்ப்³ரஹ்மாத்மைகத்வப்ரதிபாத³நேநைவோபக்ஷயாந்மத்⁴யே க்³ரந்த²ஸ்யோபாஸநவிதௌ⁴ தாத்பர்யேண ச வாக்யபே⁴த³ப்ரஸங்கா³த³த ஏவாங்கே³ ஸ்துதி: பரார்த²த்வாதி³தி ந்யாயேந யதா² ப்ரயாஜாதி³ஷு ப²லஶ்ரவணமர்த²வாத³ஸ்ததா²(அ)ந்நமயாதி³ப்ரதிபத்தேரபி ப²லஶ்ரவணமர்த²வாத³ ஏவ , தத்தத்³பு³த்³தி⁴ஸ்தி²ரீகாரஸ்ய பூர்வபூர்வபு³த்³தி⁴விலாபநேநா(அ)(அ)த்மந: ப்ரதிபத்திஶேஷத்வாதி³தி த்³ரஷ்டவ்யம் ।
பூர்வபூர்வகோஶஸ்யோத்தரோத்தர: கோஶ ஏவா(அ)(அ)த்மேதி வ்யாக்²யாதமாபாதத³ர்ஶநேந , தத³ஸத் । ஆத்மஶப்³த³ஸ்யாமுக்²யார்த²த்வப்ரஸங்கா³த்ப்ரக்ருதபராமர்ஶகைதச்ச²ப்³த³கோபாச்ச । அத: ஸர்வகோஶாத்⁴யாஸாதி⁴ஷ்டா²நபூ⁴தஶ்சிதா³த்மைவாத்ரா(அ)(அ)த்மஶப்³தே³ந விவக்ஷித இதி தாத்பர்யமாஹ –
ததா² ஸ்வாபா⁴விகேநேதி ।
அர்தா²தி³தி ।
ஆத்மஶப்³த³ஸாமர்த்²யாத்கல்பிதஸ்யாதி⁴ஷ்டா²நத்வாநுபபத்தேஶ்சேத்யர்த²: ।
ஆஸாதா⁴ரணாதி³தி ।
வ்யாவ்ருத்தஸ்வரூபாத் । அபக்ரம்ய தத்ரா(அ)(அ)த்மபு³த்³தி⁴ம் ஹித்வேத்யர்த²: ।
ஸாதா⁴ரணமிதி ।
ஸர்வேந்த்³ரியஸாதா⁴ரணம் । ப்ராணக்ருதேநாஶநாதி³நா ஸர்வேஷாம் புஷ்ட்யாதி³த³ர்ஶநாதி³த்யர்த²: ।
ஸர்வபூ⁴தாநாமாத்மேதி ।
ஸூத்ராத்மநா பூர்வஸ்ய ய ஆத்மா சித்³தா⁴துரேஷ ஏவ தஸ்ய ப்ராணமயஸ்யா(அ)(அ)த்மேதி யோஜநா । யஜு:ஶப்³தே³ந பா³ஹ்யோ யஜுர்வேத³ உச்யதே ।
தஸ்ய கத²மாந்தரம் மநோமயம் ப்ரதி ஶிரஸ்த்வமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
மநஸோ ஹீதி ।
யத்³யபி யஜு:ஶப்³தோ³ பா³ஹ்யே ஶப்³த³ராஶௌ ரூட⁴ஸ்ததா²(அ)பி ஶ்ருதேரநதிஶங்கநீயத்வாத்தத்ப்ராமாண்யாத்³விஶிஷ்டமநோவ்ருத்திர்யஜு: ஸங்கேதவிஷயபூ⁴தா யஜுர்வேத³மதீ⁴மஹ ஏதத்க்ரமகா வர்ணா யஜுர்வேத³தயா(அ)த்⁴யேதவ்யா இத்யேவம் ஸங்கல்பரூபா க்³ராஹ்யேத்யர்த²: ।
ஶ்ருத்யநுக்³ராஹிகாம் யுக்திமப்யாஹ –
ஏவம் சேதி ।
அந்யதே²தி ।
ஶப்³தா³நாம் க⁴டாதி³த்³பா³ஹ்யத்³ரவ்யத்வே மநோவிஷயத்வாஸம்ப⁴வாந்மநஸோ பா³ஹ்யே(அ)ர்தே²(அ)ஸ்வாதந்த்ர்யாந்மநஸோ ஜபோ ந ஸ்யாதி³த்யர்த²: ।
இதஶ்ச மநோவ்ருத்தித்வம் மந்த்ராணாம் வச்யமித்யாஹ –
மந்த்ராவ்ருத்திஶ்சேதி ।
ஶப்³தா³நாம் க⁴டாதி³வத்³பா³ஹ்யத்³ரவ்யத்வே மந்த்ராணாம் க⁴டாதி³வதா³வ்ருத்திர்நோபபத்³யதே க்ரியைவ ஹ்யாவர்த்யதே ।
ஆவ்ருத்திஸித்³த்⁴யநுபபத்த்யா க்ரியாத்வம் வாச்யமித்யுக்தம் தத்ராந்யதா²(அ)ப்யுபபத்திமாஶங்கதே –
அக்ஷரவிஷயேதி ।
மந்த்ரேப்⁴ய: ஸ்ம்ருதேரந்யத்வாத³ந்யா(அ)(அ)வ்ருத்திர்கௌ³ணீ ப்ரஸஜ்யதே(அ)தோ நாந்யதா²(அ)ப்யுபபத்திரித்யுக்தமேதத்ஸ்பு²டயதி –
த்ரி: ப்ரத²மாமித்யாதி³நா ।
ஸாமிதே⁴ந்ய: ஸமிதோ⁴ யதா³(அ)த்⁴வர்யுணா ஹூயந்தே ததா³ “ப்ர வோ வாஜா அபி⁴த்³யவ:”(ஶதபத²ப்³ராஹ்மணம் 1।4।1।7) இத்யேகாத³ஶர்சம் ஸூக்தம் ஹோதா ஶம்ஸதி தாஸாம் சர்சாம் மத்⁴யே ப்ரத²மாம்ருசம் ஸூக்தஸ்யாந்த்யாம் சர்சம் ஹோதா த்ரிரநுப்³ரூயாதி³த்யாவ்ருத்தி: ஶ்ரூயத இத்யர்த²: ।
மந்த்ராணாம் மநோவ்ருத்தித்வமுக்த்வா மநோவ்ருத்தீநாம் ஸதா³ சித்³வ்யாப்தத்வேநைவ ஸித்³தே⁴ஶ்சிதா³த்மதாமாஹ –
தஸ்மாதி³தி ।
மந்த்ராணாம் மநோவ்ருத்தித்வேத்தித்வேநா(அ)(அ)வ்ருத்திர்க⁴டத இத்யுக்தம் ।
பரம்பரயா சிதா³த்மத்வேந நித்யத்வமபி க⁴டத இத்யஹ –
ஏவம் சேதி ।
சைதந்யரூபத்வே ஸதி । அந்யதே²தி । ஸ்வப்ரகாசிதா³த்மத்வாநங்கீ³காரே ரூபாதி³வத்³விஷயத்வாத³நித்யத்வமபி ப்ரஸஜ்யேத । காலிதா³ஸாதி³வாக்யாநாமப்யேதேந ந்யாயேந நித்யத்வாபாதாத்³யுக்த்யாபா⁴ஸமேதத் ।
அஸ்த்வநித்யத்வமிதி ந வாச்யமித்யாஹ –
நைதது³க்தமிதி ।
“வாசா விரூபநித்யயா”(தை.ஸம்.2-6-12) இதி ஶ்ருத்யா நித்யத்வஸ்யா(அ)(அ)வேதி³தத்வாத்³வேதா³ நித்யத்வம் யுக்தம் ந ப⁴வதீத்யர்த²: । வேதா³நாம் ஜட³தே ஸ்வப்ரகாஶேநா(அ)(அ)த்மநைகத்வம் ந ஸம்ப⁴வதி ஜடா³ஜட³யோர்விரோதா⁴த³தோ மநோவ்ருத்திவ்யாபகசிதா³த்மத்வம் ஸூசிதமித்யர்த²: । ஸாக்ஷிதயா மநஸி ப⁴வோ மாநஸீநோ(அ)க்ஷரே பரமே வ்யோபகல்பே ப்³ரஹ்மணி ருசோ விதி⁴நிஷேத⁴ரூபா நிஷேது³ஸ்தாதா³த்ம்யேந வ்யவஸ்தி²தா இதி ச மந்த்ரவர்ண ஏகத்வம் த³ர்ஶயதீத்யர்த²: । அதிதே³ஷ்டவ்யவிஶேஷாந்கர்தவ்யவிஶேஷாநித³மேவம் கர்தவ்யமித்யுபதி³ஶதீத்யர்த²: ।
வாங்மநஸயோர்வாங்மநஸகோ³சரத்வம் நோபபத்³யதே ஸ்வாத்மநி வ்ருத்திவிரோதா⁴த³தோ வாங்மநோவிஶிஷ்டாந்மநோப⁴யாத்³வாசோ மநஸா ஸஹ நிவர்தந்த இத்யர்த²: । தஸ்ய ச மநோமயஸ்ய ப்³ரஹ்மண உபாஸநப²லபூ⁴தமாதி⁴தை³விகமாநந்த³ம் வித்³வாந்ந பி³பே⁴தி க³ர்ப⁴வாஸாதி³து³:கா²தி³த்யர்த²: । ததா²(அ)த்⁴யவஸாயலக்ஷணம் லௌகிகமபி விஜ்ஞாநம் க்³ராஹ்யமித்யர்த²: ।
ப்ரத²மஜத்வாதி³தி ।
ஹிரண்யக³ர்பா⁴பே⁴தே³நேத்யர்த²: ।
ஆநந்த³மய: பரமாத்மேதி வ்ருத்திகாரைருக்தம் தந்நிஷேதே⁴ந வ்யாசஷ்டே –
கார்யத்மப்ரதீதிரித்யாதி³நா ।
ஸம்க்ராமதீத்யேதத³திக்ராமதீத்யபி⁴ப்ராயேண வ்யாக்²யாதம் ।
ப்ராப்த்யபி⁴ப்ராயம் கஸ்மாந்ந வ்யாக்²யாயத இத்யத ஆஹ –
ந சா(அ)(அ)த்மந ஏவேதி ।
அந்நமயாதீ³நாமதிக்ரமணீயதயா ப்ரக்ருதத்வாதே³கஸ்ய கர்த்ருத்வகர்மத்வாஸம்ப⁴வாச்ச ப்ராப்தி: ஸம்க்ரமணம் ந ப⁴வதீத்யர்த²: ।
ஆநந்த³மயஸ்ய பரமாத்மத்வாஸம்ப⁴வே ஹேத்வந்தராண்யாஹ –
ஶிராதீ³த்யாதி³நா ।
ஆநந்த³மயஸ்ய பரமாத்மத்வவிவக்ஷாயாம் மந்த்ரே தஸ்யைவாஸத்த்வாஶங்கா வக்தவ்யா ।
தத³ஸம்ப⁴வாச்ச நா(அ)(அ)நந்த³மய: பரமாத்மதயா ப்ரதிபாத்³யத இத்யாஹ –
மந்த்ரோதா³ஹரணாநுபபத்தேஶ்சேதி ।
ந ஹி மந்த்ரோதா³ஹரணமுபபத்³யத இதி ஸம்ப³ந்த⁴: । விஶிஷ்டஸ்ய விஶேஷணகார்யத்வாத்ஸுக்²யஹமித்யுபலப்⁴யமாநோ போ⁴க்தா(அ)(அ)நந்த³மய இத்யுக்தம் ।
கத²ம் தஸ்ய விஜ்ஞாநமயாதா³ந்தரத்வமித்யத ஆஹ –
ஸ சேதி ।
கர்த்ரபேக்ஷயா போ⁴க்த்ருத்வஸ்யோத்தரபா⁴வித்வம் ப்ரஸித்³த⁴மேவ ஶ்ருத்யோக்தமித்யர்த²: ।
ஏதத்ஸ்பு²டயதி –
ஜ்ஞாநகர்மணோர்ஹீதி ।
ஶரீராதி³ப்⁴ய ஆநந்த³ஸாத⁴நேப்⁴ய: ஸகாஶாத்ஸாத்⁴யேநா(அ)(அ)நந்தே³ந விஶிஷ்டோ(அ)ந்தரதம: ப்ரஸித்⁴யதீத்யர்த²: । கிஞ்ச ப்ரியம் ச தத்ஸாத⁴நம் சோத்³தி³ஶ்ய கர்தா விஜ்ஞாநகர்மணீ அநுதிஷ்ட²தி ।
தத உத்³தே³ஶ்யத்வாத³ஸ்யா(அ)(அ)ந்தர்யம் ஸித்³த⁴மித்யாஹ –
வித்³யாகர்மணோரிதி ।
ப்ரியாதி³விஶிஷ்டஸ்ய ஸ்வப்நே ஸாக்ஷிணோபலப்⁴யத்வாச்ச ந முக்²யாத்மத்வமித்யாஹ –
ப்ரியாதி³வாஸநேதி ।
யது³க்தம் ஜ்ஞாநகர்மணோ: ப²லபூ⁴த ஆநந்த³மய இதி தஸ்ய ஸாத்⁴யத்வமௌபாதி⁴கம் ஸ்வமதாநுஸாரேணா(அ)(அ)ஹ –
ஆநந்த³ இதி ।
பரமிதி ।
கத²ம் தர்ஹி விஷயஸுக²ஸ்ய க்ஷணிகத்வம் ஸாதிஶயத்வம் ச வ்யஞ்சகவ்ருத்திநிப³ந்த⁴நமித்யாஹ –
தத்³வ்ருத்திவிஶேஷேதி ।
ப்³ரஹ்மண ஆநந்த³ஸ்வபா⁴வத்வ ஏவ கிம் ப்ரமாணமித்யத ஆஹ –
வக்ஷ்யதி சேதி ।
அந்த:கரணஶுத்³த்⁴யுத்கர்ஷாதே³வா(அ)(அ)நந்த³ஸ்ய ஸாதிஶயத்வமித்யத்ர லிங்க³மாஹ –
ஏவம் சேதி ।
யதி³ விஷயவிஶேஷஜந்யத்வேநா(அ)(அ)நந்தோ³த்கர்ஷஸ்ததா³ நிஷ்காமஸ்ய விஷயவிஶேஷோபபோ⁴கா³ஸம்ப⁴வாதா³நந்தோ³த்கர்ஷோ ந ஶ்ராவ்யேத । ஆத்மஸ்வபா⁴வஸ்யைவா(அ)(அ)நந்த³ஸ்ய வ்யஞ்ஜகாந்த:கரணஶுத்³த்⁴யுத்கர்ஷாதே³வோத்கர்ஷம் இத்யேவம் து ஸத்யகாமஹதத்வோத்கர்ஷாது³த்கர்ஷு: ஸம்பா⁴வ்யத இத்யர்த²: । உக்தப்ரகாரேண விஷயாநந்த³ஸ்ய ஸாதிஶயத்வே ஸதி தத்³விஶிஷ்டஸ்யா(அ)(அ)நந்த³மயஸ்யாப்³ரஹ்மத்வம் ஸித்³த⁴ம் । ஸதிஶயத்வேந ப்ரதிஶரீரம் பி⁴ந்நத்வாத் ।
ப்³ரஹ்ம து தத³த்⁴யாஸாதி⁴ஷ்டா²நமத்³விதீயமித்யாஹ –
ஏவம் சேதி ।
ஏதஸ்மிந்நப்யர்த² இதி । ஆநந்த³மயஸ்ய ப்ரதிஷ்டா²பூ⁴தப்³ரஹ்மப்ரகாஶநபர இத்யர்த²: ।
ஆநந்த³மயஸ்ய ப்ரகாஶகோ(அ)யம் ஶ்லோக இதி கேசந தாந்ப்ரத்யாஹ –
தம் ப்ரதீதி ।
ஸவிஶேஷதயா ப்ரத்யக்ஷத்வாதி³த்யர்த²: । ஸர்வேஷாம் ஸாத⁴ரணத்வாச்ச ப்³ரஹ்மணோ வ்யவஹார்யத்வம் ஸர்வாந்ப்ரதி ப⁴வேந்ந ச த்³ருஶ்யதே ததோ(அ)பி நாஸ்தித்வாஶங்கா ஜாயத இத்யர்த²: । ஆகஶாதி³காரணத்வாதி³தி । பூ⁴தவிஶிஷ்டஸர்வஜீவகாரணத்வாதி³த்யர்த²: ।
கஸ்ய ஸாமர்த்²யேந ப்ராப்தம் ப்ரஶ்நாந்தரமித்யத ஆஹ –
அஸத்³ப்³ரஹ்மேதீதி ।
சேச்ச²ப்³தா³த்பாக்ஷிகஸத்த்வாவக³மஸாமர்த்²யாதி³த்யர்த²: । ஸத்த்வம் சேது³பபந்நம் ப்³ரஹ்மணஸ்தாவதைவ ஸத்யத்வம் ஸித்⁴யதி ஸதோ பா³தா⁴ஸம்ப⁴வாதி³த்யர்த²: । ஏவமர்த²தேதி । ஸத்த்வோபபாத³நேந ஸத்யவஸ்துவிஷயதேத்யர்த²: ।
ப்³ரஹ்மண: ஸத்த்வஸாத⁴நம் நாமஸத்த்வவ்யாவ்ருத்திரேவேத்யபி⁴ப்ரேத்யாஸத்த்வஶங்காமுத்³பா⁴வயதி –
தத்ராஸதே³வேதி ।
விப்ரதிபந்நமாகாஶாதி³ ஸத்பூர்வகம் கார்யத்வாத³க⁴டவதி³தி லௌகிகவ்யாப்த்யவஷ்டம்பே⁴ந ஸத்காரணம் தாவத்ஸித்³த⁴ம் । தஸ்ய ச தே³ஶாதி³காரணத்வேந தே³ஶாத்³யநவச்சி²ந்நத்வாத்³ப்³ரஹ்மபத³வாச்யத்வம் ஸித்³த⁴ம் । தஸ்ய விஶேஷதோ(அ)நுபலம்பே⁴நாஸச்ச²ங்கா ஜாயதே । ஸா காரணத்வேந வ்யாவர்த்யதே(அ)நேந து காரணத்வாத்ஸத்த்வம் ஸாத்⁴யத ஆஶ்ரயாஸித்³தி⁴ப்ரஸங்கா³தி³தி பா⁴வ: ।
இதோ(அ)பி ஜக³து³பாதா³நே நாஸத்த்வாஶங்கா கார்யேத்யாஹ –
ந சாஸத இதி ।
ந்யாயத இதி । ஆஸத³ந்வயாத³ர்ஶநாதி³தி யுக்தித இத்யர்த²: ।
அவமஸத்த்வாஶங்காம் நிரஸ்யாசேதநத்வாஶங்காம் ப்ரதா⁴நவாதி³ந: ப்ரஸங்கா³ந்நிராசஷ்டே –
தத்³யதீ³தி ।
யத்³யபி ஸாங்க்²யமதே சேதநஸ்ய நிர்விகாரத்வாத்காமயித்ருத்வமஸித்³த⁴ம் ததா²(அ)பி லௌகிகவ்யாப்திப³லேந காமயித்ருத்வாத³சேதநத்வஶங்கா நிவர்த்யத இத்யாஹ –
ந ஹீதி ।
தர்ஹி லௌகிகவ்யாப்திப³லேநைவாநாப்தகாமத்வமபி ப்ராப்த மித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
காமயித்ருத்வாதி³த்யாதி³நா ।
ஜீவாநாமநாப்தாநந்த³த்வம் பரவஶத்வாந்ந தத³ஸ்தி ப்³ரஹ்மண இத்யர்த²: ।
கத²ம்பூ⁴தாஸ்தர்ஹி ப்³ரஹ்மண: காமா இத்யாஶங்காயாமாஹ –
ஸத்யஜ்ஞாநலக்ஷணா இதி ।
ஸத்யஜ்ஞாந–
நம்
லக்ஷணம் ஸ்வரூபம் யேஷாம் தே ததோ²க்தா: ।
ஏதது³க்தம் மவதி , மாயாப்ரதிபி³ம்பி³தம் ஹி ப்³ரஹ்ம ஜக³த: காரண மாயாபரிணாமைரேவ காமை: காமயித்ரு । தேஷாம் ச பரிணாமாநாமவித்³யாத்³யநபி⁴பூ⁴தசித்³வ்யாப்தத்வாத்ஸத்யஜ்ஞாநாத்மகத்வம் ப்³ரஹ்மதாதா³த்ம்யாச்சாத⁴ர்மத்³யநநுஸ்ப்ருஷ்டத்வேந ஶுத்³த⁴த்வம் । ததோ ஜோவகாமவைலக்ஷண்யம் ஸித்³த⁴மிதி ।
தர்ஹி ப்³ரஹ்மண: காமா: புண்யகாரிணாமப்யநிஷ்டப²லப்ராப்த்யநுகூலா: ஸ்யு: ஸ்வாதந்த்ர்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
தேஷாம் த்விதி ।
காமஸ்ய ஶரீராதி³ஸம்ப³ந்த⁴ஜந்யத்வப்ரஸித்³தே⁴ர்ப்³ரஹ்மண: ஶரீராதி³மத்த்வப்ரஸங்க³ இதி நா(அ)(அ)ஶங்கநீயமித்யாஹ –
ஸாத⁴நாந்தராநபேக்ஷத்வாச்சேதி ।
காமஸம்ஸ்காரவத்யா மாயயா ப்³ரஹ்மதாதா³த்ம்யாத்தத்பரிணாமாநாம் காமாநாம் ப்³ரஹ்மதாதா³த்ம்யாந்ந ஶரீராதி³நிமித்தாபேக்ஷா(அ)ஸ்தீத்யர்த²: ।
தத்³த்³வாரேணைவேதி ।
நாமரூபஶக்த்யாத்மகமாயாபரிணாமத்³வாரேணைவ ।
நாமரூபஶக்த்யாத்மிகா ஜட³ரூபா மாயா(அ)ங்கீ³க்ருதா சேத்தர்ஹி ஸா ப்ரதா⁴நவத்ப்ருத²க்ஸதீத்யத்³வைதஹாநிரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
ந ஹீதி ।
ஆத்மாதிரிக்தம் கிம் ஸ்வத: ஸித்⁴யதி பரதோ வா ? நா(அ)(அ)த்³ய: । ஜாட்³யஹாநேரதிரேகஹாநேஶ்ச । ந த்³விதீய: । ப்ரமாஸம்ஸர்கா³நிரூபணாத் । ந ச பி⁴ந்நதே³ஶகாலயோ: ஸம்யோகா³தி³ ஸம்ப⁴வதி விஷயவிஷயிபா⁴வோ வா । நியாமகக³வேஷணாத் । ந ச ஸ்வபா⁴வ ஏவ ஸம்ப³ந்த⁴: । த்³வயோ: ஸ்வபா⁴வயோ: ஸம்ப³ந்த⁴த்வேநைவோபக்ஷயே ஸம்ப³ந்த்⁴யபா⁴வப்ரஸங்கா³த் । ந ஹி ஸ்வாத்மாநம் ப்ரதி ஸ்வஸ்யைவ ஸம்ப³ந்தி⁴த்வமாத்மாஶ்ரயாபாதாத் । ததா²விதா⁴ர்தா²பா⁴வே வ்யவஹாரமாத்ரப்ரவர்தகத்வே ச மித்²யாவ்யவஹாராபாதாத³நிர்வசநீயவாத³ ஏவ பர்யஸ்யதீதி பா⁴வ: ।
யஸ்மாதா³த்மாதிரிக்தம் வஸ்து ந ஸம்பா⁴வ்யதே தஸ்மாதா³த்மதாதா³த்ம்யேநைவ நாமரூபயோ: ஸித்³தி⁴ரித்யாஹ –
அத இதி ।
தர்ஹி ப்³ரஹ்மண: ஸப்ரபஞ்சதாப்ரஸங்க³ இதி ந வாச்யமித்யாஹ –
ந ப்³ரஹ்மேதி ।
ந ப்³ரஹ்ம தாதா³த்ம்யகமஜட³த்வாத்தத்பரிஹாரேணாபி ஸித்³தி⁴ஸம்ப⁴வாதி³த்யர்த²: ।
கத²ம் தர்ஹி தே ப்³ரஹ்மாத்மகே தத்ரா(அ)(அ)ஹ –
தே ததி³தி ।
ஸ்வப்நாவபு³த்³த⁴நபோ⁴ப⁴க்ஷணவதா³ரோபிதஸ்யாநுப⁴வப்ரத்யாக்²யாநேந ஸித்³த்⁴யஸம்ப⁴வாத³நுபா⁴வ்யே நாமரூபே அநுப⁴வாத்மகப்³ரஹ்மாத்மகே கத்²யேதே ந த்வைக்யாபி⁴ப்ராயேணேத்யர்த²: ।
ந கேவலம் ப்³ரஹ்மணோ ப³ஹுரூபத்வம் மாயோபாதி⁴கம் ஸர்வவ்யவஹாராஸ்பத³த்வம் சேத்யாஹ –
தாப்⁴யாமிதி ।
ப்ரவேஶஸ்யாநிர்வாச்யதாத்³யோதநேந ஜீவஸ்ய ப்³ரஹ்மாத்மதாயாம் ப்ரவேஶவாக்யஸ்ய தாத்பர்யம் த³ர்ஶயிதும் விசாரமாரப⁴தே –
தத்ரைதச்சிந்தமித்யாதி³நா ।
விமர்ஶே ஸதி க்த்வாஶ்ருத்யநுரோதா⁴த்ஸ்ரஷ்டுரேவ ப்ரவேஶ இத்யுக்தம் ஸித்³தா⁴ந்திநா ।
பூர்வவாத்³யாஹ –
நநு ந யுக்தமிதி ।
ஸ்ருஷ்டிப்ரவேஶக்ரியயோ: பூர்வாபரகாலீநத்வஸம்ப⁴வே ஸதி கர்த்ரைக்யம் க்த்வாஶ்ருத்யா போ³த்⁴யேத ந து ப்ரவேஶஸ்யோத்தரகாலதா ஸம்ப⁴வதி । ஸ்ருஷ்டிஸமய ஏவோபாதா³நஸ்ய கார்யாத்மநா(அ)வஸ்தி²தத்வாதி³த்யர்த²: ।
ஏததே³வ விவ்ருணோதி –
காரணமேவ ஹீதி ।
அப்ரவிஷ்டே யதா² மடா²தௌ³ தே³வத³த்தஸ்ய ப்ரவேஶோ த்³ருஷ்டஸ்ததா² கார்யோத்பத்தேரூர்த்⁴வம் ப்ருத²க்ப்ரவேஶோ ந ஸம்ப⁴வதீத்யர்த²: ।
ஸித்³தா⁴ந்த்யேகதே³ஶிநாம் மதமுத்³பா⁴வ்ய பூர்வவாதீ³ தூ³ஷயதி –
யதா² க⁴ட இத்யாதி³நா ।
ஸ்ரஷ்டுரந்யஸ்ய வா ப்ரவேஶோ ந ஸம்ப⁴வதீதி சேத்கத²ம் தர்ஹி ப்ரவேஶோ வாச்ய இதி ஸித்³தா⁴ந்த்யேகதே³ஶ்யாஹ –
கத²மிதி ।
நாஸ்த்யேவேதி ந வக்தவ்யமித்யாஹயுக்தஶ்சேதி ।
ஸ ஏவா(அ)(அ)ஹ க³திம் –
ஸாவயவமேவேதி ।
பூர்வவாதீ³ தூ³ஷயதோ –
நாஶூந்யத்வாதி³தி ।
கார்யாத்மநா பரிணதஸ்ய ப்³ரஹ்மணோ நாமரூபாத்மகம் காரமேவ தே³ஶஸ்தத்³வதிரேகேண ந ஹ்யந்ய: ப்ரதே³ஶோ(அ)ஸ்தீதி ।
யத்காரணமேவ கார்யாகாரேண பரிணதம் தத்ப்ரதி கார்யவிஶேஷோ ஜீவாத்மா ப்ரவேக்ஷ்யதீதி ந ஶங்கநீயமித்யாஹ –
காரணமேவ சேதி³தி ।
கார்யவிஶேஷஸ்ய ப்ரவேஶமங்கீ³க்ருத்ய தூ³ஷணமுக்தம் ஸ ந ஸம்ப⁴வதி ஶ்ருதிவிரோதா⁴தி³த்யாஹ– –
ததே³வேதி ।
காரணபராமர்ஶகேந தச்ச²ப்³தே³ந கார்யமுபலக்ஷ்ய காராந்தரஸ்ய தத்ர விதீ⁴யதே(அ)ப்ராப்ததே³ஶஸம்ப⁴வாத் ।
அதோ ந ஶ்ருதிவிரோத⁴ இதி ஸித்³தா⁴ந்தைகதே³ஶிமதமுத்³பா⁴வ்ய தூ³ஷயதி –
கார்யாந்தரமேவேத்யாதி³நா ।
காரணவாசகேந தச்ச²ப்³தே³ந கார்யலக்ஷணாயாமவிவக்ஷிதலக்ஷணா சேத்ப்ரஸஜ்யேத தர்ஹி காரணபர ஏவ தச்ச²ப்³தோ³(அ)ஸ்த்வித்யாஹ்யந்ய: ஸித்³தா⁴ந்தைகதே³ஶீ –
பா³ஹ்யேதி ।
அஸ்மிந்பக்ஷே ப்ரவேஶஶ்ருதேர்முக்²யார்தோ² ந லப்⁴யேதேத்யாஹ –
ந ப³ஹிஷ்டே²தி ।
அந்யஸ்ய வேதா³ந்திநோ மதமுத்³பா⁴வ்ய தூ³ஷயதி –
ஜல இத்யாதி³நா ।
ஏவம் ஸித்³தா⁴ந்தைகதே³ஶீயம் நிரஸ்ய பூர்வவாத்³யுபஸம்ஹரதி –
ஏவம் தர்ஹீதி ।
நைவாஸ்தி ப்ரவேஶோ ப்³ரஹ்மணஸ்ததோ(அ)ந்யஸ்யாபி ப்ரவேஶோ ந ஸம்ப⁴வதீத்யுக்தமித்யாஹ –
ந சேதி ।
இதரஸ்யாபி ப்ரவேஶ: கல்பயிதும் ந ஶக்யத இத்யாஹ –
ததே³வாநுப்ராவிஶதி³தி ।
ஸா ச ஶ்ருதி: ஸ்ரஷ்டு: ப்ரவேஶமாஹ । ஸா சாஸ்மாகம் மீமாம்ஸகாநாம் ப்ரமாணம் ததஸ்தத்³விரோதே⁴நாந்யஸ்ய ப்ரவேஶகல்பநா(அ)யுக்தேதி பா⁴வ: ।
தர்ஹி ஶ்ருதிஶரணதயைவ ப்³ரஹ்மண ஏவ ப்ரவேஶ உச்ய்யதாமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
ந சேதி ।
தஸ்மாத³ந்தோ⁴ மணிமவிந்த³தி³திவத³ர்த²ஶூந்யமேவேத³ம் வாக்யமிதி நிக³மயதி –
ஹந்தேதி ।
ஶக்திகோ³சரஸ்யார்த²ஸ்யாஸம்ப⁴வாத³ர்த²ஶூந்யத்வம் தாத்பர்யகோ³சரஸ்ய வா ? நா(அ)(அ)த்³ய: ।
ஆகாஶாதே³ரவிப்ரக்ருஷ்டதே³ஶே(அ)பி ஜலே(அ)மூர்தஸ்ய ப்ரதிபி³ம்ப³பா⁴வவத³மூர்தஸ்யாபி ப்³ரஹ்மணோ(அ)நிர்வாசாவித்³யாஸு ப்ரதிபி³ம்பி³தஸ்ய ஸ்ருஷ்ட்யுத்தரகாலமந்த:கரணாதி³ஷு ப்ரதிபி³ம்ப³பா⁴வஸம்ப⁴வாதி³த்யாஹ –
நேதி ।
ந த்³விதீய இத்யாஹ –
அந்யார்த²த்வாதி³தி ।
ஏதத்ஸ்பு²டயதி –
கிமர்த²மித்யாதி³நா ।
அத: பரமிதி । பு³த்³தி⁴கு³ஹாப்ரவேஶாத³நந்தரமாநந்த³மய ஏவ விஶிஷ்டோ(அ)ர்தோ² விஶேஷ்யஸ்ய சித்³தா⁴தோர்லிங்க³ம் விஶிஷ்டஸ்ய விஶேஷ்யாவ்யபி⁴சாரத³ர்ஶநாத்தத³தி⁴க³மத்³வாரேணா(அ)(அ)நந்த³விவ்ருத்³த்⁴யவஸாந ஆத்மா ப்³ரஹ்மரூபோ(அ)ஸ்யாமேவ கு³ஹாயாமதி⁴க³ந்தவ்ய இத்யபி⁴ப்ரேத்ய ஜலே ஸூர்யப்ரவேஶவத³நிர்வாச்ய: ப்ரவேஶோ(அ)பி⁴தீ⁴யத இத்யர்த²: ।
பு³த்³தி⁴கு³ஹாயாமேவ ப்³ரஹ்மண உபலப்³தி⁴ஸம்ப⁴வாத்தத்ரைவ ப்ரவேஶோ(அ)பி⁴தி⁴த்ஸித இத்யாஹ –
ந ஹீதி ।
நந்வந்யத்ரோபலப்³த்⁴யநர்ஹம் ப்³ரஹ்ம பு³த்³தௌ⁴ வா கத²முபலப்⁴யத இத்யாஶங்க்யோபதே⁴ர்யோக்³யதாவிஶேஷாஸம்ப⁴வாதி³த்யாஹ –
விஶேஷேதி ।
ஸந்நிகர்ஷாதீ³தி । அந்த:கரணஸம்ஸர்கா³தே³வ தே³ஹக⁴டாதி³ஷு சைதந்யாபி⁴வ்யக்திர்ந ஸ்வத: । அந்த:கரணம் சாவ்யவதா⁴நேநைவ சைதந்யாபி⁴வ்யஞ்சகமந்வயவ்யதிரேகாப்⁴யாமித்யர்த²: ।
யதா² சாஸ்வச்ச²ஸ்வபா⁴வகே க⁴டாதௌ³ முக²ம் ந ப்ரதிபி³ம்ப³தே ஜலாதௌ³ ஸ்வச்ச²ஸ்வபா⁴வகே ப்ரதிபி³ம்ப³தே ததா² ஸத்த்வப்ரதா⁴நஸ்யாந்த:கரணஸ்ய ப்ரஸாத³ஸ்வாபா⁴வ்யாத்³க⁴டதே தத்ர ப்³ரஹ்மோபலப்³தி⁴ரித்யாஹ –
அவபா⁴ஸாத்மகத்வாச்சேதி ।
கிஞ்ச யதா² ஜாட்³யஸாம்யே(அ)பி தமோலக்ஷணாவரணாபி⁴ப⁴வஸமர்த² ஆலோகோ(அ)ங்கீ³க்ரியதே ததா² ஜாட்³யஸாம்யே(அ)ப்யந்த:கரணஸ்யைவ ப்ரத்யயாகாரபரிணதஸ்யாஜ்ஞாநலக்ஷணாவரணாபி⁴ப⁴வஸாமர்த்²யமங்கீ³கர்தவ்யமித்யாஹ –
யதா² சேதி ।
நிலாநம் க்³ருஹப்ராஸாதா³தி³மூர்தஸந்நிவேஶவிஶேஷோ(அ)வயவஸம்ஸ்தா²நவிஶேஷராஹித்யமநிலயநம் ।
அநிருக்தத்வாத்³யமூர்தம்த⁴ர்மஶ்சேத்³ப்³ரஹ்மண ஏவ கிம் ந ஸ்யாதி³த்யத ஆஹ –
த்யத³நிருக்தாநிலயநாநீதி ।
“தத்ஸத்யமித்யாசக்ஷத”(தை. உ. 2 । 6 । 1) இத்யஸ்யோபபத்திமாஹ –
யஸ்மாதி³தி ।
பதா³நி வ்யாக்²யாய ப்ரக்ருதாநுப்ரஶ்நநிராகரணே ப்ரகரணஸ்ய தாத்பர்யம் “ஸோ(அ)காமயத”(தை. உ. 2 । 6 । 1) இத்யாதே³ர்த³ர்ஶயதி –
அஸ்தி நாஸ்தீத்யாதி³நா ।
தஸ்யா பு³த்³தி⁴கு³ஹாயா: அஹம் கர்தா போ⁴க்தேத்யாத³யஸ்த ஏவாவபா⁴ஸவிஶேஷாஸ்தைர்வ்யஜ்யமாநம் விஶிஷ்டஸ்ய விஷயத்வே(அ)பி ஸ்வரூபஸ்யாவிஷயத்வாதி³த்யர்த²: ।
ஸுக்ருதமிதி ।
க்தப்ரத்யய: ஸுஷ்டு² க்ரியத இதி கர்மாபி⁴தா⁴யகோ(அ)பி ச்சா²ந்த³ஸ்யா ப்ரக்ரியயா ஸுஷ்டு² கரோதீதி கர்தரி வ்யாக்²யாத: ।
ஏகார்த²வ்ருத்தித்வேநேதி ।
ஏகப்ரயோஜநஸாத⁴நத்வேந பரஸ்பராயத்ததேத்யர்த²: ।
அந்யத்ரேதி ।
க்³ருஹப்ராஸாதா³தி³ஷு ஸ்வதந்த்ரம் க்³ருஹாத்³யநாரப்⁴யம் ஸ்வாமிநமந்தரேண ஸம்ஹநநஸ்யாத³ர்ஶநாத்கர்யகரணஸங்கா⁴தே(அ)பி விலக்ஷண: ஸ்வாமீ ஶரீரோபசயாதி³பி⁴ருபசயாதி³ரஹிதோ(அ)வக³ம்யதே । ஸ ச சேதநத்வேந பே⁴தா³பா⁴வாத்³ப்³ரஹ்மைவேதி தத³ஸ்தித்வஸித்³தி⁴ரித்யர்த²: ।
தா³ஸோ(அ)யம் தஸ்ய தே³வஸ்ய மமா(அ)(அ)ராத்⁴ய: பரமேஶ்வர இதி பே⁴த³ம் வித்³வாந்கத²மஜ்ஞ இத்யுவ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ –
அஸௌ யோ(அ)யமிதி ।
யதா² சந்த்³ரபே⁴த³ம் பஶ்யந்நப்யவித்³வாநுச்யதே(அ)தத்த்வத³ர்ஶித்வாத்ததே²த்யர்த²: ।
கத²ம் தர்ஹி தஸ்ய ப⁴யஸம்பா⁴வநேத்யத ஆஹ –
உச்சே²தே³தி ।
ஸம்ஹர்தா ஹி பரமேஶ்வரோ மாம் ஸம்ஹரிஷ்யதி நரகே வா நிக்ஷேப்ஸ்யதீதி பஶ்யதோ ப⁴யம் ப⁴வதீத்யர்த²: ।
ப்³ரஹ்மைவோச்சே²த³ஹேது: குத இத்யத ஆஹ –
அநுச்சே²த்³யோ ஹீதி ।
உச்சே²த³ஹேதோரப்யுச்சே²த³த்வே(அ)நவஸ்தா²ப்ரஸங்கா³ந்நித்யத்வம் வக்தவ்யம் தச்ச ப்³ரஹ்மணோ நாந்யஸ்ய ஸம்பா⁴வ்யத இத்யர்த²: ।
தச்ச ப⁴யகாரணம் ப்³ரஹ்மா(அ)(அ)நந்த³ரூபமுக்தம் யதே³ஷ ஆகாஶ ஆநந்தோ³ ந ஸ்யாதி³தி । தத்ரா(அ)(அ)நந்த³ஶ்ச லோகே ஜந்ய: ப்ரஸித்³த⁴ஸ்ததோ விசாரமாரப⁴தே –
தஸ்யாஸ்யேத்யாதி³நா ।
ப்³ரஹ்மாநந்த³ஸ்ய சேந்மீமாம்ஸா ப்ரஸ்துதா கிமர்த²ஸ்தர்ஹி ஸார்வபௌ⁴மாநந்தா³த்³யுபந்யாஸஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ –
தத்ர லௌகிக இத்யாதி³நா ।
லௌகிக ஆநந்த³: க்வசித்காஷ்டா²ம் ப்ராப்த: ஸாதிஶயத்வாத்பரிமாணவதி³தி ப்³ரஹ்மாநந்தா³நுமாநார்தோ² லௌகிகோபந்யாஸ இத்யர்த²: । விஷயேப்⁴யோ வ்யாவ்ருத்தா வ்யாவ்ருத்தவிஷயா அவிஷயப்³ரஹ்மாத்மைகத்வத³ர்ஶிநஸ்தத்³பு³த்³தி⁴கோ³சர இத்யர்த²: ।
ப்ரகாராந்தரேண ப்³ரஹ்மாநந்தா³நுக³மமாஹ –
லௌகிகோ(அ)பீத்யாதி³நா ।
மநுஷ்யக³ந்த⁴ர்வாநந்த³ஸ்யோத்க்ருஷ்டத்வே நிமித்தமாஹ –
தே ஹ்யந்தர்தா⁴நாதீ³தி ।
ப்ரத²மமகாமஹதாக்³ரஹணஸ்ய தாத்பர்யமாஹ –
ப்ரத²மமிதி ।
யதி³ ப்ரத²மபர்யாய ஏவாகாமஹதோ க்³ருஹ்யேத ததா³ தஸ்யைவ ஸார்வபௌ⁴மாநந்தே³ந துல்ய ஆநந்த³: ஸ்யாத்ததா³ ச வ்யாகா⁴தோ ப⁴வேத் । மாநுஷாநந்தே³ நிஸ்ப்ருஹோ மாநுஷாநந்த³போ⁴க³பா⁴கீ³ சேதி । ததோ மநுஷ்யக³ந்த⁴ர்வாநந்தே³ந துல்யமாநந்த³ம் தஸ்ய த³ர்ஶயிதும் ப்ரத²மபர்யாயே தத³க்³ரஹணமித்யர்த²: । அவ்ருஜிநத்வமபாபத்வம் யதோ²க்தகாரித்வம் தத்ஸாது⁴பதா³ல்லப்⁴யத இத்யர்த²: । த்ரயஸ்த்ரிம்ஶத் - அஷ்டௌ வஸவ , ஏகாத³ஶ ருத்³ரா , த்³வாத³ஶா(அ)(அ)தி³த்யா , இந்த்³ர: , ப்ரஜாபதிஶ்சேதி ।
யத³ர்த²ம் மீமாம்ஸா(அ)(அ)ரப்³தா⁴ தஸ்ய நிரதிஶயாநந்த³ஸ்ய ஸித்³தௌ⁴ வாக்யதாத்பர்யம் த³ர்ஶயிதுமாஹ –
தஸ்யாகாமஹதத்வேதி ।
தஸ்ய ப்³ரஹ்மணோ ஹிரண்யக³ர்ப⁴ஸ்ய ஆநந்த³ஸ்தது³பாஸகப்ரத்யக்ஷோ யஸ்ய மாத்ரா ஸ ஏஷ பரமாநந்த³: ஸ்வாபா⁴விக இதி ஸம்ப³ந்த⁴: ।
ஹிரண்யக³ர்பா⁴நந்த³ஸ்ய மாத்ராத்வே ஶ்ருத்யந்தரம் ப்ரமாணயதி –
ஏதஸ்யைவேதி ।
ந கேவலம் ஹிரண்யக³ர்பா⁴நந்த³ ஏவ மாத்ரா யஶ்ச ப்ராகு³பந்யஸ்த: ஸார்வபௌ⁴மாத்³யாநந்த³: ஸ ஏஷ யஸ்ய மாத்ரா ப்ரவிப⁴க்தா நாநாத்வமாபந்நா ஸதீ யத்ர நிரதிஶயாநந்தே³(அ)காமஹதப்³ரஹ்மவித்ப்ரத்யக்ஷே கைவல்ய ஏகதாம் க³தேதி யோஜநா ।
அகாமஹதப்ரத்யக்ஷத்வாபி⁴தா⁴நாத்³பே⁴த³ப்ராதிம் நிரஸ்யதி –
ஆநந்தா³நந்தி³நோஶ்சேதி ।
ப்ரத்யக்ஷத்வாபி⁴தா⁴நமஜ்ஞாநஸம்ஶயாதி³வ்யவதா⁴நாபா⁴வாபி⁴ப்ராயம் ந து விஷயவிஷயிபா⁴வாபி⁴ப்ராயம் । “அத்³ருஶ்யே(அ)நாத்ம்யே”, “உத³ரமந்தரம் குருத”(தை. உ. 2 । 7 । 1) இத்யாதி³நா நிஷேதா⁴தி³த்யர்த²: । மீமாம்ஸயா நிரதிஶயாநந்த³ம் ப்³ரஹ்மாஸ்தீதி நிர்தா⁴ரிதம் । தஸ்யாகாமஹதப்ரத்யக்ஷத்வாபி⁴தா⁴நாத³பே⁴த³ஸித்³தி⁴: । ந ஹி பரமாநந்த³: பரஸ்ய ப்ரத்யக்ஷோ ப⁴வதி । தஸ்மாந்நிரதிஶயாநந்த³ப்³ரஹ்மைகத்வம் ஜீவஸ்ய “ப்³ரஹ்மவிதா³ப்நோதி பரம்”(தை. உ. 2 । 1 । 1) இத்யுபக்ராந்தம் மீமாம்ஸயா ச ஸித்³த⁴முபஸம்ஹ்ரியத இத்யர்த²: ।
ஆதி³த்யக்³ரஹணஸ்யா(அ)(அ)தி⁴தை³விகோபாதி⁴லக்ஷணார்த²ஸ்யாவிவக்ஷிதத்வம் த³ர்ஶயிதும் சோத்³யமுத்³பா⁴வயதி –
நந்விதி ।
“ய ஏஷ ஏதஸ்மிந்மண்ட³லே புருஷோ யஶ்சாயம் த³க்ஷிணே(அ)க்ஷந்புருஷ:” (ப்³ரு. உ. 5 । 5 । 2) இத்யாதௌ³ ஶ்ருத்யந்தரே மண்ட³லஸ்த²ஸ்ய த³க்ஷிணாக்ஷிஸ்யேநைக்யஸ்ய ப்ரஸித்³த⁴த்வாதி³ஹாப்யாதி³த்யஸ்தே²நைக்யநிர்தே³ஶே த³க்ஷிணாக்ஷிக்³ரஹணம் யுக்தமித்யர்த²: ।
அத்⁴யாத்மமதி⁴த³வதம் ச லிங்கா³த்மோபாஸநவிவக்ஷாயாம் ததா² தத்³விவக்ஷிதமித்யாஹ –
ந பரேதி ।
ய ஏவ சித்³தா⁴துர்நிரதிஶயாநந்த³ உத்க்ருஷ்டோபாதௌ⁴ ப்ரதிபி³ம்பி³த: ஸ ஏவ நிக்ருஷ்டோபாதௌ⁴ ஶிர:பாண்யாதி³மதி புருஷே ப்ரதிமிம்பி³த இதி பரமாநந்த³மபேக்ஷ்ய ஸமத்வம் விஶிஷ்டயோ: ஸ்வபா⁴வைக்யம் விவக்ஷிதமித்யர்த²: ।
வ்ருத்தாநுவாசபூர்வகமுத்தரக்³ரந்த²மவதாரயதி –
அஸ்தி நாஸ்தீதி ।
ஸந்தி³க்³த⁴ம் ஸப்ரயோஜநம் ச விசாரமர்ஹதி ।
அத்ர ச கஸ்மிந்பக்ஷே கோ தோ³ஷ: கோ வா லாப⁴ இத்யாஹ –
கிம் தத இதி ।
உப⁴யத்ராநுபபதிம் ஸம்ஶயகாரணமாஹ –
யத்³யந்ய: ஸ்யாதி³தி ।
சோத்³யமுகே²ந ஸம்ஶயவ்யாவுத்திம் ப்ரயோஜநமாஹ –
யத்³யுப⁴யதே²த்யாதி³நா ।
ஏததே³வ மம விசாராரம்ப⁴கஸ்ய ஸ்வஸ்த்யயநம் கல்யாணம் யந்மாமேகத்வவாதி³நம் த்வமாத்த² ப்³ரூஷே(அ)ப்ரதிபந்நவஸ்துவாதி³த்வாத³நேகத்வவாதி³நோ(அ)ப்யேகஸ்ய வஸ்துந: ஸமதத்வாத³நேகவஸ்துவாதி³நஶ்ச ப³ஹவ: ப்ரதிபக்ஷ: ஸந்தி மமேத்யர்த²தோ(அ)பி கல்யாணமநேகத்வஸ்யாந்யோந்யாஶ்ரயாதி³தோ³ஷது³ஷ்டத்வாத்பூர்வபக்ஷநிராகரணேந ஸித்³தா⁴ந்தோபபத்தேஶ்சேத்யர்த²: ।
விசாராரம்ப⁴முபபாத்³ய ஸித்³தா⁴ந்தமுபக்ரமதே –
ஸ ஏவ து ஸ்யாதி³தி ।
ஔபாதி⁴கபே⁴த³பி⁴ந்நோ(அ)ப்யேவம்வித்ஸ்வத: பர ஏவ ஸ்யாதி³த்யர்த²: ।
அவித்³யாத்⁴யாரோபிதாப்³ரஹ்மத்வவ்யாவ்ருத்திரேவ ப்³ரஹ்மப்ராப்திர்விவக்ஷிதேதி ப²லவாக்யஸ்யைவமர்த²தா கத²மவக³ம்யதே ந புநரப்ராப்தப்ராப்திரித்யாஹ –
கத²மிதி ।
பரிஹரதி –
வித்³யாமாத்ரேதி ।
அந்யதா²(அ)ப்யுபபதிம் ஶங்கதே –
மார்கே³தி ।
க³ந்து: ஸ்வதோ க்³ராமத்வாபா⁴வே(அ)பி யதா² மார்க³ஜ்ஞாநோபதே³ஶ: ஸார்த²கஸ்ததா² ஜீவஸ்ய ஸ்வதோ ப்³ரஹ்மத்வாபா⁴வே(அ)பி வித்³யோபதே³ஶ: , அப்⁴யாஸத்³வாரேண ப்³ரஹ்மப்ராப்திஹேதுத்வாதி³த்யர்த²: । த்வம் க்³ராமோ(அ)ஸீதி ந தத்ரோபதே³ஶ: ।
அத்ராபே⁴தோ³பதே³ஶ: ப்ரதீயதே(அ)த உபதே³ஶவைஷம்யாந்ந த்³ருஷ்டாந்தோ யுக்த இத்யாஹ –
ந வைத⁴ர்ம்யாதி³தி ।
யதி³ விது³ஷ: ஸகாஶாத³ந்ய ஈஶ்வரோ ப⁴யஹேதுர்நாஸ்தி கா தர்ஹி க³திர்வ்யதிரிக்தேஶ்வரத³ர்ஶநஸ்யேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
அந்யஸ்ய சேதி ।
கல்பிதபே⁴த³விஶிஷ்டரூபேணேஶ்வரஸ்யாவித்³யாக்ருதத்வே மித்²யாத்வே ஸதி வித்³யயா தத்ராவஸ்துத்வத³ர்ஶநமுபபத்³யதே । ஈஶ்வரோ மம ப்ராஶாஸ்தேதி மித்²யைதத்³ , யதஸ்தஸ்ய மம சைகாத்ம்யமேவ பரமார்த²மிதி வித்³வத்³ருஷ்ட்யா விஶிஷ்டஸ்யாஸத்த்வமித்யர்த²: ।
த்³ருஷ்டாந்தேந வைஷம்யம் ஶங்கதே –
நைவமிதி ।
யதா² சந்த்³ரைகத்வத³ர்ஶநாத்³த்³விதீயஶ்சந்த்³ரோ ந க்³ருஹ்யதே நைவம் ப்³ரஹ்மவிதா³ ந க்³ருஹ்யதே வ்யதிரிக்தேஶ்வர: । ப்ரதிநியதப்ரபஞ்சாவபா⁴ஸஸ்ய போ⁴ஜநாதி³ப்ரவ்ருத்த்யநுபபத்த்யா ஜீவந்முக்தஸ்யாப்யப்⁴யுபக³மாத்ப்ரபஞ்சப்ரதிநியமஸ்ய சேஶ்வராதீ⁴நத்வாப்⁴யுபக³மாதி³த்யர்த²: । யத்³யபி ஜாக³ரே வ்யதிரேகாபா⁴ஸத³ர்ஶநம் விது³ஷஸ்ததா²(அ)பி ந தத்³ப⁴யகாரணம் ந ஹி மாயாவீ ஸ்வவிரசிதவ்யாக்⁴ராபா⁴ஸாத்³பி³பே⁴தி ।
அவிது³ஷோ(அ)பி வ்யதிரேகத³ர்ஶநம் ந ஸதா³தநமித்யாஹ –
ந ஸுப்தேதி ।
ஸுஷுப்தே வ்யதிரேகாக்³ரஹணமஸத்த்வஸாத⁴கம் ந ப⁴வதீத்யாஹ –
ஸுஷுப்த இதி ।
யதே²ஷுகார இஷ்வாஸக்தமநஸ்தயா தத்³வ்யதிரிக்தம் வித்³யமாநமபி ந பஶ்யதி ஸுஷுப்தே(அ)பி நித்³ராஸுகா²ஸக்ததயா ஸத³பி த்³விதீயம் ந பஶ்யதி ந த்வாபா⁴வாதி³த்யர்த²: ।
அநாஸக்தஸ்ய தத்³வ்யதிரிக்தாத³ர்ஶநே(அ)பி தத்³த³ர்ஶநமேவாஸ்தி ஸுஷுப்தே து ந கிஞ்சித³ஜ்ஞாஸிஷமிதி ப்ரத்யயாத்ஸுக²ஸ்யாப்யாத்மதாதா³ம்த்யத³ஜ்ஞாநஸ்ய ச வ்யக்திரிக்தத்வ நிர்வசநாத³தஸ்தாத்த்விகத்³விதீயாபா⁴வாதே³வாக்³ரஹணமித்யாஹ –
ந ஸர்வக்³ரஹணாதி³தி ।
ஸுஷுப்தே சேத³நுபலம்பா⁴த³ஸத்த்வம் தர்ஹி ஜாக்³ரத்ஸ்வப்நயோருபலம்பா⁴த்³த்³வைதஸ்ய ஸத்த்வம் கிம் ந ஸ்யாதி³த்யாஹ –
ஜாக்³ரதி³தி ।
அநாத்மாதா³வாத்மத்வாதி³பு³த்³தி⁴ரவித்³யா தத்³பா⁴வ ஏவ த்³வைதோபலம்பா⁴ந்நோபலம்ப⁴மாத்ரம் ஸத்த்வஸாத⁴கமந்யதா² ஶுக்திரூப்யாதே³ரபி ஸத்த்வப்ரஸங்கா³தி³த்யாஹ –
நாவித்³யேதி ।
பூர்வவாத்³யாஹ –
ஸுஷுப்த இதி ।
ஸுஷுப்தே த்³விதீயஸ்யாக்³ரஹணமபி லயரூபாவித்³யாக்ருதம் ந து பே⁴தா³பா⁴வநிப³ந்த⁴நமதோ யது³க்தம் ஸுஷுப்தே ஸர்வாத்மகப்³ரஹ்மபூ⁴தோ ஜீவ: ஸ்வவ்யதிரிக்தமபா⁴வாதே³வ ந பஶ்யதீதி தத³ஸதி³த்யர்த²: । ஸதோ(அ)பி த்³விதீயஸ்யாவித்³யாவஶாத³க்³ரஹணமிதி கோ(அ)ர்த²: । கிம் க்³ரஹணப்ராக³ப⁴வோ ஜாயத உதாப்ரகாஶாரோப: கிம்வா(அ)க்³ரஹணாகாராவிக்ருதஸ்வரூபாவஸ்தா²நம் ? நா(அ)(அ)த்³ய: । ப்ராக³பா⁴வஸ்யாநாதி³த்வாப்⁴யுபக³மாத் । ந த்³விதீய: । பரைர்த்³விதீயஸ்யாஸ்வப்ரகாஶதாஸ்வாபா⁴வ்யாப்⁴யுபக³மேநாப்ரகாஶாரோபாநப்⁴யுபக³மாத³ப்ரகாஶாரோபே ச ஸர்வஸ்ய ஸ்வப்ரகாஶப்³ரஹ்மாத்மதயா அப்⁴யுபக³ந்தவ்யத்வேநாஸ்மத்ஸமீஹிதஸித்³தி⁴ப்ரஸங்கா³த் ।
ந த்ருதீய இத்யாஹ –
ந ஸ்வாபா⁴விகத்வாதி³தி ।
அவிக்ருதஸ்வரூபாவஸ்தா²நம் நாவித்³யாகார்யமநாக³ந்துகத்வாதி³த்யர்த²: ।
ஏதத்ஸ்பு²டயதி –
த்³ரவ்யஸ்ய ஹீத்யாதி³நா ।
ஸந்மாத்ரம் த்³ரவ்யமுச்யதே ஸ்வாதந்த்ர்யஸித்³த்⁴யபி⁴ப்ராயேண , ந வைஶேஷிகாபி⁴ப்ராயேண க்ரியாவத்³கு³ணவத்ஸமவாயிகாரண த்³ரவ்யம் மாநாபா⁴வாதி³தி த்³ரஷ்டவ்யம் । அவிக்ரியேதி । விக்ரியாபா⁴வோபலக்ஷ்யம் ஸ்வரூபமநபேக்ஷ்ய ஸித்³த⁴த்வாதி³த்யர்த²: । க்³ரஹணாதி³விக்ரியா ந ஸ்வாபா⁴விகீ பராபேக்ஷத்வாத்ஸ்ப²டிகலௌஹித்யவதி³த்யர்த²: ।
யது³க்தமநபேக்ஷ்ய ஸித்³த⁴த்வாத³விக்ரியத்வமிதி தத்ஸ்பு²டயதி –
யத்³தீ³தி।
ஏவம் ஸ்வமதே சித்ஸத்தாவ்யதிரிக்தேஶ்வரஸ்ய ப⁴யஹேதோரபா⁴வாத³ப⁴யம் விது³ஷ: ஸம்ப⁴வதீத்யுபபாத்³ய த்³வைதீயபக்ஷே தத³ஸம்ப⁴வமாஹ –
யேஷாமிதி ।
ஸதோ(அ)ந்யஸ்ய ஸ்வரூபே ஸ்தி²தே நஷ்டே வா மா பூ⁴த்³த்⁴வம்ஸோ வ்யாகா⁴தாத³நவஸ்தா²நாச்ச தர்ஹ்யஸத ஏவ ।
ப⁴யஸ்யோத்பாதே³(அ)ப⁴யப்ராப்திர்ப⁴விஷ்யதீத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –
ந சாஸத இதி ।
வ்யதிரிக்தேஶ்வரஸ்ய ஸத்தாமாத்ரேண ந ப⁴யஹேதுத்வம் கிந்து ப்ராணிக்ருதத⁴ர்மாத⁴ர்மாத்³யபேக்ஷஸ்ய , முக்தஸ்ய து தத³பா⁴வாத³ப⁴யம் ப⁴விஷ்யதீத்யாஶங்க்ய நைதத்ஸாங்க்²யேந வாச்யம் ।
அத⁴ர்மாதே³ரபி ஸதஸ்தேநாத்யந்தாஸத்த்வாநங்கீ³காராந்நையாயிகாதி³மதே(அ)பி ஸதி ஹேதௌ கார்யாத்யந்தாபா⁴வஸ்ய து³க²தா⁴ரணத்வாத்தேநாபி ந வாச்யமித்யாஹ –
ந தஸ்யாபீதி ।
கிஞ்ச ஸச்சேத³ஸத்த்வமாபத்³யதே(அ)த⁴ர்மாதி³கம் தர்ஹ்யாத்மந்யபி க: ப்ரஶ்வாஸஸ்தஸ்மாத்ஸ்வபா⁴வவைபரீத்யம் ஸதோ(அ)ஸத்த்வக³மநம் கஸ்யாபி மதே ந க⁴டத இத்யாஹ –
ஸத³ஸதோரிதி ।
ஸ்வமதம் நிக³மயதி –
ஏகத்வபக்ஷ இதி ।
அவித்³யாகல்பிதம் ப⁴யம் வித்³யயா நிவர்தத இதி வத³தா வித்³யாவித்³யயோராத்மத⁴ர்மத்வமிஷ்டம் ததோ த⁴ர்மோத்பாத³விநாஶயோர்விகாரித்வமநித்யத்வம் ச ப்ரஸஜ்யேதேதி ஶங்கதே –
வித்³யாவித்³யயோரிதி ।
கல்பிதயோர்வித்³யாவித்³யயோராத்மநி ப⁴யாப⁴யஹேதுத்வஸம்ப⁴வாந்நா(அ)(அ)த்மத⁴ர்மத்வே ப்ரமாணமஸ்தி ப்ரத்யுத வேத்³யத்வாத்³ரூபாதி³வதா³த்மத⁴ர்மத்வம் நாஸ்தீத்யநுமாதும் ஶக்யத இத்யாஹ –
ந, ப்ரத்யக்ஷத்வாதி³தி ।
சிந்மாத்ரதந்த்ரா(அ)நாதி³ரநிர்வாச்யா(அ)வித்³யா(அ)ந்த:கரணரூபேண பரிணமதே தச்சாந்த:கரணம் தாமஸஸாத்த்விகாவஸ்தா²பே⁴தே³ந ப்⁴ராந்திஸம்யக்³ஜ்ஞாநாகாரேண பரிணமதே தஸ்மிந்ப்ரதிபி³ம்பி³தஶ்சித்³தா⁴து: ஸ்வோபாதி⁴த⁴ர்மேணைவ ப்⁴ராந்த: ஸம்யக்³த³ர்ஶீதி ச வ்யவஹ்ரியதே ந தத்த்வதோ வித்³யாவித்³யாவத்த்வமித்யாஹ –
தே ச புநரிதி ।
உக்தந்யாயேந ப்³ரஹ்மவித்தத்வதோ ப்³ரஹ்மாபி⁴ந்ந இத்யுக்தம் ।
தத்ர பரோக்தமுத்³பா⁴வ்ய நிரஸ்யதி –
அபே⁴தே³ ஏதமித்யாதி³நா ।
நா(அ)(அ)நந்த³மய: பரமாத்மா ந ச தத்ர ப்ரவேஶ: ஸம்க்ரமணம் கிம்த்வவிஷயப்³ரஹ்மாத்மதாஜ்ஞாநேநா(அ)(அ)நந்த³மயஸ்யா(அ)(அ)த்மதயா ப்⁴ராந்திக்³ருஹீதஸ்யாதிக்ரமணம் பா³தோ⁴(அ)த்ர விவக்ஷித இத்யர்த²: ।
அந்யதா² வேதி ।
நீடே³ பக்ஷிப்ரவேஶவத்³வேத்யர்த²: ।
யத்³யப்யந்நமயே முக்²யம் ஸம்க்ரமணம் ந ஸம்ப⁴வதி ததா²(அ)பி மநோபு³த்³த்⁴யோர்ப³ஹிர்விஷயே ப்ரவ்ருத்தயோஸ்ததோ வ்யாவ்ருத்த்ய ஸ்வரூபே(அ)வஸ்தா²நம் ஸம்க்ரமணம் த்³ருஷ்டம் ததா² து³:கி²ந ஆநந்த³மயஸ்ய ஸ்வரூபே(அ)வஸ்தா²நம் ஸம்க்ரமணம் ப⁴விஷ்யதீத்யாஹ –
மநோமயஸ்யேதி ।
ஸ்வரூபாவஸ்தா²நஸ்யாநாக³ந்துகத்வாத்ப்ரக்ரமவிரோதா⁴ச்ச ந தந்முக்²யம் ஸம்க்ரமணமித்யாஹ –
நேதி ।
ஜ்ஞாநமாத்ரத்வே வா ஸம்க்ரமணஸ்ய கிம் ப²லதீத்யத ஆஹ –
ஜ்ஞாநமாத்ரத்வே சேதி ।
முக்²யாஸம்ப⁴வே கௌ³ணார்த²க்³ரஹண ந்யாய்யமேவாதோ(அ)தி⁴ஷ்டா²நயாதா²த்ம்யப்ரதிபத்த்யா விஶிஷ்டஸ்யாத்⁴யஸ்தஸ்ய பா³த⁴நமேவ ஸம்க்ரமணம் ப²லதீதி பா⁴வ: ।
இதஶ்ச ந முக்²யம் ஸம்க்ரமணமந்வேஷணீயமித்யாஹ –
வஸ்த்வந்தராபா⁴வாச்சேதி ।
ஸம்க்ரமணஸ்யௌபசாரிகத்வம் வ்யாக்²யாய ப்ரகரணஸ்ய மஹத்தாத்பர்யமுபஸம்ஹாரச்ச²லேநா(அ)(அ)ஹ –
தஸ்மாதி³தி ।
ஸாத்⁴வஸாது⁴நீ ஸ்த: ப்ரகாஶேதே சேதி ஸத்ப்ரகாஶமாத்ரமாத்மதத்த்வமேவ தயோ: ஸ்வரூபம் ததோ(அ)திரிக்தம் யத³ர்த²நர்த²ஹேதுத்வம் நாமவிஶேஷரூபம் தந்ந வஸ்து ஸத்ப்ரகாஶாந்யத்வேநாஸத்த்வாத³ப்ரகாஶமாநத்வாச்சேத்யபி⁴ப்ரேத்யா(அ)(அ)ஹ –
ஸ்வேந விஶேஷரூபேணேதி ।
ஆத்மைவாவித்³யயா ஸாத்⁴வஸாது⁴ரூபேண ப்ரதிபந்ந ஆஸீத் । இதா³நீம் து யே ஸாத்⁴வஸாது⁴நீ மமார்த²நர்த²ஹேதூ ப³பூ⁴வதுஸ்தே ஆத்மைவேதி ஜ்ஞாநேந ஸ்வாத்மாநம் ஸாத்⁴வஸாது⁴கரணேந ப்ரீணயத்யேவ லோகத்³ருஷ்ட்யா நிஷ்பத்³யமாநே புண்யபாபே த்³ருஷ்ட்வா ஹ்ருஷ்யதி ச வித்³வாந்ந பி³பே⁴தீத்யாஹ –
ஸ்ப்ருணுத ஏவேதி ।
வ்ருத்தாநுவாத³பூர்வம்கமுத்தரவல்லீஸம்ப³ந்த⁴மாஹ –
ஸத்யம் ஜ்ஞாநமித்யாதி³நா ।
தப இதி ।
பதா³ர்த²விவரணம் வாக்யார்த²ஜ்ஞாநஸாத⁴நமித்யர்த²: ।
அதீ⁴ஹீதி ।
அத்⁴யாபய ஸ்மாரய । “இக் ஸ்மரணே” இதி தா⁴துபாடா²தி³த்யர்த²: ।
ப்³ரஹ்மோபலப்³தா⁴விதி ।
லக்ஷ்யத்வமர்த²விவேகாய த்³வாராணி ஶரீராதி³சேஷ்டாந்யதா²நுபபத்த்யா ஹி ஸாக்ஷிபூ⁴தஶ்சித்³தா⁴துர்விவிச்யத இதி பா⁴வ: । ந கேவலம் த்வமர்த²ஜ்ஞாநம் வாக்யார்த²ஜ்ஞாநஸாத⁴நம் கிந்து தத்பதா³ர்த²ஜ்ஞாநமபீத்யபி⁴ப்ரேத்ய தத³ர்த²ஸ்ய ப்³ரஹ்மணோ லக்ஷணமுக்தவாநித்யர்த²: ।
ஸாவஶேஷோக்தேரிதி ।
பதா³ர்தோ²பலக்ஷணஸ்யைவாபி⁴தா⁴நாத³க²ண்ட³வாக்யார்த²ஸ்யாப்ரதிபாத³நாத்பதா³ர்த²பே⁴த³ஜ்ஞாநாச்ச புருஷார்தா²ஸம்ப⁴வாத் “உத³ரமந்தரம் குருத”(தை. உ. 2 । 7 । 1) இதி நிந்தி³தத்வாத³தோ வாக்யார்தா²வக³திபர்யந்தம் தாத்பர்யேண லக்ஷ்யபதா³ர்த²விசாரணம் ஆவ்ருத்த்யா(அ)நுஷ்டி²தவாநித்யர்த²: ।
ஸ ச தபஸ்தப்த்வேதி ।
குத்ரேத³ம் பித்ரோக்தம் லக்ஷணம் க்வேத³ம் லக்ஷணம் வர்ததே பூரிபூர்ணம் ப⁴வதீத்யேகாக்³ரேண சேதஸாம் பர்யாலோச்யாந்நம் ப்³ரஹ்மேதி வ்யஜாநாத் । அத்³யதே பு⁴ஜ்யத உபலப்⁴யதே ஸர்வைரிதி ஸர்வப்ரதிபத்த்ருஸாதா⁴ரணம் ஸ்தூ²லதே³ஹகாரணம் பூ⁴தபஞ்சகம் விராட்ஸம்ஜ்ஞகமந்நஶப்³தே³நோச்யதே । தஸ்ய ஸ்தூ²லபௌ⁴திககாரணத்வாத் । “யதோ வா இமாநி பூ⁴தாநி”(தை.உ. 3-1-1) இதிலக்ஷணஸ்ய யத்ர யோஜயிதும் ஶக்யத்வாத்தத்³ப்³ரஹ்மேதி ப்ரதிபந்நவாநித்யர்த²: ।
விராஜ உத்பத்தித³ர்ஶநாச்ச்²ருதிஸ்ம்ருதிஷு லக்ஷணம் தத்ர ஸம்பூர்ணம் ந ப⁴வதீதி புநஸ்தபோ(அ)தப்யத । விசார்ய ச தத்காரணம் க்ரியாஶக்திவிஶிஷ்டதயா ப்ராணஶப்³த³லக்ஷ்யம் ஹிரண்யக³ர்ப⁴ம் ஸங்கல்பாத்⁴யவஸாயஶக்திவிஶிஷ்டதயா ச மநோவிஜ்ஞாநஶப்³த³லக்ஷ்யம் ப்³ரஹ்மேதி வ்யஜாநாத் ।