ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಃ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣವಿಶೇಷಣಃಯಸ್ಯ ಸಪ್ರಭಾವಸ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಸ್ಯ ಪರಿಜ್ಞಾನಾತ್ ಅಮೃತತ್ವಂ ಭವತಿ, ತಮ್ ಜ್ಞೇಯಂ ಯತ್ತತ್ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ’ (ಭ. ಗೀ. ೧೩ । ೧೨) ಇತ್ಯಾದಿನಾ ಸವಿಶೇಷಣಂ ಸ್ವಯಮೇವ ವಕ್ಷ್ಯತಿ ಭಗವಾನ್ಅಧುನಾ ತು ತಜ್ಜ್ಞಾನಸಾಧನಗಣಮಮಾನಿತ್ವಾದಿಲಕ್ಷಣಮ್ , ಯಸ್ಮಿನ್ ಸತಿ ತಜ್ಜ್ಞೇಯವಿಜ್ಞಾನೇ ಯೋಗ್ಯಃ ಅಧಿಕೃತಃ ಭವತಿ, ಯತ್ಪರಃ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಃ ಉಚ್ಯತೇ, ತಮ್ ಅಮಾನಿತ್ವಾದಿಗಣಂ ಜ್ಞಾನಸಾಧನತ್ವಾತ್ ಜ್ಞಾನಶಬ್ದವಾಚ್ಯಂ ವಿದಧಾತಿ ಭಗವಾನ್
ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಃ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣವಿಶೇಷಣಃಯಸ್ಯ ಸಪ್ರಭಾವಸ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಸ್ಯ ಪರಿಜ್ಞಾನಾತ್ ಅಮೃತತ್ವಂ ಭವತಿ, ತಮ್ ಜ್ಞೇಯಂ ಯತ್ತತ್ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ’ (ಭ. ಗೀ. ೧೩ । ೧೨) ಇತ್ಯಾದಿನಾ ಸವಿಶೇಷಣಂ ಸ್ವಯಮೇವ ವಕ್ಷ್ಯತಿ ಭಗವಾನ್ಅಧುನಾ ತು ತಜ್ಜ್ಞಾನಸಾಧನಗಣಮಮಾನಿತ್ವಾದಿಲಕ್ಷಣಮ್ , ಯಸ್ಮಿನ್ ಸತಿ ತಜ್ಜ್ಞೇಯವಿಜ್ಞಾನೇ ಯೋಗ್ಯಃ ಅಧಿಕೃತಃ ಭವತಿ, ಯತ್ಪರಃ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಃ ಉಚ್ಯತೇ, ತಮ್ ಅಮಾನಿತ್ವಾದಿಗಣಂ ಜ್ಞಾನಸಾಧನತ್ವಾತ್ ಜ್ಞಾನಶಬ್ದವಾಚ್ಯಂ ವಿದಧಾತಿ ಭಗವಾನ್

ನನು - ಉಕ್ತೇ ಕ್ಷೇತ್ರೇ, ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞೋ ವಕ್ತವ್ಯಃ, ತಂ ಹಿತ್ವಾ ಕಿಮಿತಿ ಅನ್ಯತ್ ಉಚ್ಯತೇ? ತತ್ರಾಹ -

ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞ ಇತಿ ।

‘ಅನಾದಿಮತ್ ‘ ಇತ್ಯಾದಿನಾ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣವಿಶೇಷಣಂ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಂ ಸ್ವಯಮೇವ ಭಗವಾನ್ ವಿವಕ್ಷಿತವಿಶೇಷಣಸಹಿತಂ  ‘ಜ್ಞೇಯಂ ಯತ್ತತ್ ‘ ಇತ್ಯಾದಿನಾ ವಕ್ಷ್ಯತಿ, ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।

ಕಿಮಿತಿ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞೋ ವಕ್ಷ್ಯತೇ? ತತ್ರಾಹ -

ಯಸ್ಯೇತಿ ।

‘ಜ್ಞೇಯಂ ಯತ್ತತ್ ‘ ಇತ್ಯತಃ ಪ್ರಾಕ್ತನಗ್ರಂಥಸ್ಯ ತಾತ್ಪರ್ಯಮಾಹ -

ಅಧುನೇತಿ ।

ಅಮಾನಿತ್ವಾದಿಲಕ್ಷಣಂ ವಿದಧಾತಿ, ಇತಿ ಉತ್ತರತ್ರ ಸಂಬಂಧಃ ।

ಜ್ಞಾನಸಾಧನಸಮುದಾಯಬೋಧನಂ ಕುತ್ರ ಉಪಯುಜ್ಯತೇ? ತತ್ರಾಹ -

ಯಸ್ಮಿನ್ನಿತಿ ।

ಯೋಗ್ಯಮವಿಕೃತಮೇವ ವಿವೃಣೋತಿ -

ಯತ್ಪರ ಇತಿ ।

‘ಏತಜ್ಜ್ಞಾನ ‘ಮಿತಿ ವಚನಾತ್ ಕಥಮಿದಂ ಜ್ಞಾನಸಾಧನಮ್ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -

ತಮಿತಿ ।

ತದ್ವಿಧಾನಸ್ಯ ವಕ್ತೃದ್ವಾರಾ ದಾರ್ಢ್ಯಂ ಸೂಚಯತಿ -

ಭಗವಾನಿತಿ ।