ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಸ್ವೇ ಸ್ವೇ ಕರ್ಮಣ್ಯಭಿರತಃ
ಸಂಸಿದ್ಧಿಂ ಲಭತೇ ನರಃ
ಸ್ವಕರ್ಮನಿರತಃ ಸಿದ್ಧಿಂ
ಯಥಾ ವಿಂದತಿ ತಚ್ಛೃಣು ॥ ೪೫ ॥
ಸ್ವೇ ಸ್ವೇ ಯಥೋಕ್ತಲಕ್ಷಣಭೇದೇ ಕರ್ಮಣಿ ಅಭಿರತಃ ತತ್ಪರಃ ಸಂಸಿದ್ಧಿಂ ಸ್ವಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಾತ್ ಅಶುದ್ಧಿಕ್ಷಯೇ ಸತಿ ಕಾಯೇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾಯೋಗ್ಯತಾಲಕ್ಷಣಾಂ ಸಂಸಿದ್ಧಿಂ ಲಭತೇ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ನರಃ ಅಧಿಕೃತಃ ಪುರುಷಃ ; ಕಿಂ ಸ್ವಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನತ ಏವ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸಂಸಿದ್ಧಿಃ ? ; ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ? ಸ್ವಕರ್ಮನಿರತಃ ಸಿದ್ಧಿಂ ಯಥಾ ಯೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ವಿಂದತಿ, ತತ್ ಶೃಣು ॥ ೪೫ ॥
ಸ್ವೇ ಸ್ವೇ ಕರ್ಮಣ್ಯಭಿರತಃ
ಸಂಸಿದ್ಧಿಂ ಲಭತೇ ನರಃ
ಸ್ವಕರ್ಮನಿರತಃ ಸಿದ್ಧಿಂ
ಯಥಾ ವಿಂದತಿ ತಚ್ಛೃಣು ॥ ೪೫ ॥
ಸ್ವೇ ಸ್ವೇ ಯಥೋಕ್ತಲಕ್ಷಣಭೇದೇ ಕರ್ಮಣಿ ಅಭಿರತಃ ತತ್ಪರಃ ಸಂಸಿದ್ಧಿಂ ಸ್ವಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಾತ್ ಅಶುದ್ಧಿಕ್ಷಯೇ ಸತಿ ಕಾಯೇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾಯೋಗ್ಯತಾಲಕ್ಷಣಾಂ ಸಂಸಿದ್ಧಿಂ ಲಭತೇ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ನರಃ ಅಧಿಕೃತಃ ಪುರುಷಃ ; ಕಿಂ ಸ್ವಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನತ ಏವ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸಂಸಿದ್ಧಿಃ ? ; ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ? ಸ್ವಕರ್ಮನಿರತಃ ಸಿದ್ಧಿಂ ಯಥಾ ಯೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ವಿಂದತಿ, ತತ್ ಶೃಣು ॥ ೪೫ ॥

ಮೋಕ್ಷೋಪಾಯೇಷು ಶಮದಿಷು ಸಾತ್ತ್ವಿಕೇಷು ಬ್ರಾಹ್ಮಣಧರ್ಮೇಷು ಕ್ಷತ್ರಿಯಾದೀನಾಮ್ ಅನಧಿಕಾರಾತ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಮೇವ ಮೋಕ್ಷಃ, ನ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾದೀನಾಮ್ , ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ಆಹ -

ಸ್ವೇ ಸ್ವೇ ಇತಿ ।

ಯಥಾ ಸ್ವೇ ಕರ್ಮಣಿ ಅಭಿರತಸ್ಯ ಬುದ್ಧಿಶುದ್ಧಿದ್ವಾರಾ ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾಯೋಗ್ಯತಯಾ ಪ್ರಾಪ್ತಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷೋಪಪತ್ತೇಃ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿರಿಕ್ತಸ್ಯಾಪಿ ಜ್ಞಾನವತಃ ಮುಕ್ತಿಃ ಇತಿ ಮತ್ವಾ ಪೂರ್ವಾರ್ಧಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ -

ಸ್ವೇ ಸ್ವೇ ಇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಸಂಸಿದ್ಧಿಶಬ್ದಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥತ್ವಂ ಗೃಹೀತ್ವಾ ಸ್ವಧರ್ಮನಿಷ್ಠತ್ವಮಾತ್ರೇಣ ತಲ್ಲಾಭೇ, ತಾದರ್ಥ್ಯೇನ ಸಂನ್ಯಾಸಾದಿವಿಧಾನಾನರ್ಥಕ್ಯಮ್ ಇತಿ ಮನ್ವಾನಃ ಶಂಕತೇ -

ಕಿಮಿತಿ ।

ನ ತಾವನ್ಮಾತ್ರೇಣ ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮೋಕ್ಷಃ, ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾಯೋಗ್ಯತಾ ವಾ ಇತಿ ಪರಿಹರತಿ -

ನೇತಿ ।

ತರ್ಹಿ ಕಥಂ ಸ್ವಧರ್ಮನಿಷ್ಠಸ್ಯ ಸಂಸಿದ್ಧಿರಿತಿ ಪೃಚ್ಛತಿ -

ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ಇತಿ ।

ಉತ್ತರಾರ್ಧೇನ ಉತ್ತರಮ್ ಆಹ -

ಸ್ವಕರ್ಮೇತಿ ।

ತತ್ ಶ್ರೃಣು - ತಂ ಪ್ರಕಾರಮ್ ಏಕಾಗ್ರಚೇತಾ ಭೂತ್ವಾ ಶ್ರುತ್ವಾ, ಅವಧಾರಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃ

॥ ೪೫ ॥