ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಸರ್ವಧರ್ಮಾನ್ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ
ಮಾಮೇಕಂ ಶರಣಂ ವ್ರಜ
ಅಹಂ ತ್ವಾ ಸರ್ವಪಾಪೇಭ್ಯೋ
ಮೋಕ್ಷಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಮಾ ಶುಚಃ ॥ ೬೬ ॥
ಅಸ್ಮಿನ್ಗೀತಾಶಾಸ್ತ್ರೇ ಪರಮನಿಃಶ್ರೇಯಸಸಾಧನಂ ನಿಶ್ಚಿತಂ ಕಿಂ ಜ್ಞಾನಮ್ , ಕರ್ಮ ವಾ, ಆಹೋಸ್ವಿತ್ ಉಭಯಮ್ ? ಇತಿಕುತಃ ಸಂಶಯಃ ? ಯಜ್ಜ್ಞಾತ್ವಾಮೃತಮಶ್ನುತೇ’ (ಭ. ಗೀ. ೧೩ । ೧೨) ತತೋ ಮಾಂ ತತ್ತ್ವತೋ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ವಿಶತೇ ತದನಂತರಮ್’ (ಭ. ಗೀ. ೧೮ । ೫೫) ಇತ್ಯಾದೀನಿ ವಾಕ್ಯಾನಿ ಕೇವಲಾಜ್ಜ್ಞಾನಾತ್ ನಿಃಶ್ರೇಯಸಪ್ರಾಪ್ತಿಂ ದರ್ಶಯಂತಿಕರ್ಮಣ್ಯೇವಾಧಿಕಾರಸ್ತೇ’ (ಭ. ಗೀ. ೨ । ೪೭) ಕುರು ಕರ್ಮೈವ’ (ಭ. ಗೀ. ೪ । ೧೫) ಇತ್ಯೇವಮಾದೀನಿ ಕರ್ಮಣಾಮವಶ್ಯಕರ್ತವ್ಯತಾಂ ದರ್ಶಯಂತಿಏವಂ ಜ್ಞಾನಕರ್ಮಣೋಃ ಕರ್ತವ್ಯತ್ವೋಪದೇಶಾತ್ ಸಮುಚ್ಚಿತಯೋರಪಿ ನಿಃಶ್ರೇಯಸಹೇತುತ್ವಂ ಸ್ಯಾತ್ ಇತಿ ಭವೇತ್ ಸಂಶಯಃ ಕಸ್ಯಚಿತ್ಕಿಂ ಪುನರತ್ರ ಮೀಮಾಂಸಾಫಲಮ್ ? ನನು ಏತದೇವಏಷಾಮನ್ಯತಮಸ್ಯ ಪರಮನಿಃಶ್ರೇಯಸಸಾಧನತ್ವಾವಧಾರಣಮ್ ; ಅತಃ ವಿಸ್ತೀರ್ಣತರಂ ಮೀಮಾಂಸ್ಯಮ್ ಏತತ್
ಸರ್ವಧರ್ಮಾನ್ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ
ಮಾಮೇಕಂ ಶರಣಂ ವ್ರಜ
ಅಹಂ ತ್ವಾ ಸರ್ವಪಾಪೇಭ್ಯೋ
ಮೋಕ್ಷಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಮಾ ಶುಚಃ ॥ ೬೬ ॥
ಅಸ್ಮಿನ್ಗೀತಾಶಾಸ್ತ್ರೇ ಪರಮನಿಃಶ್ರೇಯಸಸಾಧನಂ ನಿಶ್ಚಿತಂ ಕಿಂ ಜ್ಞಾನಮ್ , ಕರ್ಮ ವಾ, ಆಹೋಸ್ವಿತ್ ಉಭಯಮ್ ? ಇತಿಕುತಃ ಸಂಶಯಃ ? ಯಜ್ಜ್ಞಾತ್ವಾಮೃತಮಶ್ನುತೇ’ (ಭ. ಗೀ. ೧೩ । ೧೨) ತತೋ ಮಾಂ ತತ್ತ್ವತೋ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ವಿಶತೇ ತದನಂತರಮ್’ (ಭ. ಗೀ. ೧೮ । ೫೫) ಇತ್ಯಾದೀನಿ ವಾಕ್ಯಾನಿ ಕೇವಲಾಜ್ಜ್ಞಾನಾತ್ ನಿಃಶ್ರೇಯಸಪ್ರಾಪ್ತಿಂ ದರ್ಶಯಂತಿಕರ್ಮಣ್ಯೇವಾಧಿಕಾರಸ್ತೇ’ (ಭ. ಗೀ. ೨ । ೪೭) ಕುರು ಕರ್ಮೈವ’ (ಭ. ಗೀ. ೪ । ೧೫) ಇತ್ಯೇವಮಾದೀನಿ ಕರ್ಮಣಾಮವಶ್ಯಕರ್ತವ್ಯತಾಂ ದರ್ಶಯಂತಿಏವಂ ಜ್ಞಾನಕರ್ಮಣೋಃ ಕರ್ತವ್ಯತ್ವೋಪದೇಶಾತ್ ಸಮುಚ್ಚಿತಯೋರಪಿ ನಿಃಶ್ರೇಯಸಹೇತುತ್ವಂ ಸ್ಯಾತ್ ಇತಿ ಭವೇತ್ ಸಂಶಯಃ ಕಸ್ಯಚಿತ್ಕಿಂ ಪುನರತ್ರ ಮೀಮಾಂಸಾಫಲಮ್ ? ನನು ಏತದೇವಏಷಾಮನ್ಯತಮಸ್ಯ ಪರಮನಿಃಶ್ರೇಯಸಸಾಧನತ್ವಾವಧಾರಣಮ್ ; ಅತಃ ವಿಸ್ತೀರ್ಣತರಂ ಮೀಮಾಂಸ್ಯಮ್ ಏತತ್

ಪೂರ್ವಾಪರಾಲೋಚನಾತಃ ಗೀತಾಶಾಸ್ತ್ರಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯ ಉಪಸಂಹೃತ್ಯ, ತತ್ತಾತ್ಪರ್ಯಾರ್ಥಂ ನಿರ್ಧಾರಿತಮ್ ಅಪಿ ವಿಚಾರದ್ವಾರಾ ನಿರ್ಧಾರಯಿತುಂ ವಿಚಾರಮ್ ಅವತಾರಯತಿ -

ಅಸ್ಮಿನ್ನಿತಿ ।

ಕಿಂಶಬ್ದಾರ್ಥಮೇವ ತ್ರೇಧಾ ವಿಭಜತೇ -

ಜ್ಞಾನಮಿತಿ ।

ನಿಮಿತ್ತಾಭಾವೇ ಸಂಶಯಸ್ಯ ಆಭಾಸತ್ವಾತ್ ನ ನಿರಸ್ಯತೇತಿ ಮತ್ವಾ ಪೃಚ್ಛತಿ -

ಕುತ ಇತಿ ।

ತತ್ತದರ್ಥಾವದ್ಯೋತಕಾನೇಕವಾಕ್ಯದರ್ಶನಂ ತನ್ನಿಮಿತ್ತಮ್ ಇತ್ಯಾಹ -

ಯಜ್ಜ್ಞಾತ್ವೇತಿ ।

ಕರ್ಮಣಾಮ್ ಅವಶ್ಯಕರ್ತವ್ಯತ್ವೋಪಲಂಭಾತ್ ತೇಭ್ಯೋಽಪಿ ನಿಃಶ್ರೇಯಸಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ಭಾತಿ ಇತ್ಯಾಹ -

ಕರ್ಮಣ್ಯೇವೇತಿ ।

ತಥಾಪಿ ಸಮುಚ್ಚಪ್ರಾಪಕಂ ನಾಸ್ತಿ ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -

ಏವಮಿತಿ ।

ಸತ್ಯಾಂ ಸಾಮಗ್ರ್ಯಾಂ ಕಾರ್ಯಮ್ ಅವಶ್ಯಂಭಾವಿ ಇತಿ ಉಪಸಂಹರತಿ -

ಇತಿ ಭವೇದಿತಿ ।

ಸಂದಿಗ್ಧಂ ಸಫಲಂ ಚ ವಿಚಾರ್ಯಮ್ ಇತಿ ಸ್ಥಿತೇಃ, ಅಸತಿ ಫಲೇ ಸಂದಿಗ್ಧಮಪಿ ನ ವಿಚಾರ್ಯಮ್ ಇತಿ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಪೃಚ್ಛತಿ -

ಕಿಂ ಪುನರಿತಿ ।

ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ಜ್ಞಾನಕರ್ಮಣೋಃ ಸಮುಚ್ಚಿತಯೋರ್ವಾ ಮುಕ್ತಿಂ ಪ್ರತಿ ಪರಮಸಾಧನತಾ ? ಇತಿ ಅವಧಾರಣಮೇವ ವಿಚಾರಫಲಮಿತಿ ಪರಿಹರತಿ -

ನನ್ವಿತಿ ।

ಸಂದೇಹಪ್ರಯೋಜನಯೋಃ ವಿಚಾರಪ್ರಯೋಜಕಯೋಃ ಭಾವಾತ್ ವಿಚಾರದ್ವಾರಾ ಪರಮಮುಕ್ತಿಸಾಧನಂ ನಿರ್ಧಾರಣೀಯಮ್ ಇತಿ ನಿಗಮಯತಿ -

ಅತ ಇತಿ ।