ತತ್ರೈತಚ್ಚಿಂತ್ಯಮಿತಿ ।
'ಸ ಯ ಏವಂವಿತ್’ ಇತ್ಯತ್ರ ‘ಉಪಸಂಕ್ರಾಮತಿ’ ಇತ್ಯತ್ರ ಚ ಏವಂವಿತ್ಸ್ವರೂಪಂ ಸಂಕ್ರಮಣಸ್ವರೂಪಂ ಚ ವಿಚಾರಣೀಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಕೋಽಯಮೇವಂವಿದಿತ್ಯುಕ್ತಂ ವಿವೃಣೋತಿ –
ಕಿಮಿತಿ ।
ಅನ್ಯ ಇತ್ಯಸ್ಯ ವಿವರಣಂ ಪ್ರವಿಭಕ್ತ ಇತಿ ಪಕ್ಷದ್ವಯೇಽಪ್ಯನುಪಪತ್ತ್ಯಭಾವಾತ್ಸಂಶಯೋ ನ ಘಟತ ಇತಿ ಮತ್ವಾ ಪೃಚ್ಛತಿ –
ಕಿಂ ತತ ಇತಿ ।
ಪಕ್ಷದ್ವಯೇಽಪ್ಯನುಪಪತ್ತಿಂ ಸಂಶಯಕಾರಣಭೂತಾಮಾಹ –
ಯದ್ಯನ್ಯಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
'ಅನ್ಯೋಽಸೌ ‘ ಇತ್ಯನಯಾ ಶ್ರುತ್ಯಾ ಜೀವಪರಭೇದಚಿಂತನಸ್ಯಾಜ್ಞಾನಪ್ರಯುಕ್ತತ್ವಪ್ರತಿಪಾದನಾತ್ತಯೋಃ ಸ್ವಾಭಾವಿಕಮನ್ಯತ್ವಮೇತಚ್ಛ್ರುತಿವಿರುದ್ಧಂ ಚೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಆನಂದಮಯಮಿತಿ ।
ಉಪಸಂಕ್ರಮಣಸ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತಿರೂಪತ್ವಮಾಶ್ರಿತ್ಯೇದಮುದಾಹರಣಮ್ ; ತಥಾ ಚ ಏವಂವಿತ್ಪರಯೋರಭೇದೇ ತಯೋಃ ಪ್ರಾಪ್ತಿಂ ಪ್ರತಿ ಕರ್ತೃಕರ್ಮಭಾವೋ ನೋಪಪದ್ಯತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಕಿಂ ಚ, ತಯೋರಭೇದಪಕ್ಷೇ ಕಿಂ ಜೀವಸ್ಯ ಪರಸ್ಮಿನ್ನಂತರ್ಭಾವಃ ಕಿಂ ವಾ ಪರಸ್ಯ ಜೀವೇ ? ನಾದ್ಯಃ, ತಥಾ ಸತಿ ಪರವ್ಯತಿರೇಕೇಣ ಜೀವಾಭಾವಾದಚೇತನಾನಾಂ ಸಂಸಾರಿತ್ವಾಸಂಭವಾಚ್ಚಾನುಭೂಯಮಾನಂ ಸಂಸಾರಿತ್ವಂ ಪರಮಾತ್ಮನ ಏವ ಪ್ರಸಜ್ಯೇತೇತ್ಯಾಹ –
ಪರಸ್ಯೈವೇತಿ ।
ದ್ವಿತೀಯೇ ದೋಷಮಾಹ –
ಪರಾಭಾವೋ ವೇತಿ ।
ಜೀವನಿಯಂತೃತ್ವೇನ ಶ್ರುತಿಸಿದ್ಧಸ್ಯ ಪರಸ್ಯಾಭಾವಃ ಪ್ರಸಜ್ಯೇತೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಪಕ್ಷದ್ವಯೇಽಪ್ಯಪರಿಹಾರ್ಯಂ ದೋಷಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಧ್ಯಸ್ಥಶ್ಚಿಂತಾಮಾಕ್ಷಿಪತಿ –
ಯದ್ಯುಭಯಥೇತಿ ।
ಜೀವಸ್ಯ ಪರಸ್ಮಾದನ್ಯತ್ವೇಽನನ್ಯತ್ವೇ ಚೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ನನ್ವಭೇದಪಕ್ಷೇ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ದೋಷೋ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣರೀತ್ಯಾ ಪರಿಹರ್ತುಂ ಶಕ್ಯತ ಇತಿ ವದಂತಂ ಚಿಂತಾರಂಭವಾದಿನಂ ಪ್ರತಿ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಏವಾಹ –
ಅಥಾನ್ಯತರಸ್ಮಿನ್ನಿತಿ ।
ಪರಾಪರಯೋರ್ವಾಸ್ತವೌ ಭೇದಾಭೇದಾವಿತಿ ಪಕ್ಷಾಂತರಂ ನಿರ್ದುಷ್ಟಂ ಮನ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಭಾಸ್ಕರಾದೇರಭಿಪ್ರಾಯಮನೂದ್ಯ ತಸ್ಮಿನ್ನಪಿ ಪಕ್ಷೇ ಚಿಂತಾವೈಯರ್ಥ್ಯಮಾಹ –
ತೃತೀಯೇ ವೇತಿ ।
ಅದುಷ್ಟ ಇತಿ ಚ್ಛೇದಃ ।
ಸಿದ್ಧಾಂತೀ ಚಿಂತಾವೈಯರ್ಥ್ಯಂ ನಿರಾಕರೋತಿ –
ನ, ತನ್ನಿರ್ಧಾರಣೇನೇತಿ ।
ತೇಷಾಂ ಪಕ್ಷಾಣಾಮನ್ಯತಮಸ್ಯಾದುಷ್ಟತ್ವನಿರ್ಧಾರಣೇನೇತ್ಯರ್ಥಃ । ಚಿಂತಾಂ ವಿನಾ ನಿರ್ಧಾರಣಾಸಂಭವಾದಿತಿ ಭಾವಃ ।
ಸಂಗ್ರಹವಾಕ್ಯಂ ತಟಸ್ಥೋಕ್ತಾನುವಾದಪೂರ್ವಕಂ ವಿವೃಣೋತಿ –
ಸತ್ಯಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ನ ಶಕ್ಯ ಇತ್ಯತ್ರ ಯದಿಶಬ್ದೋಽಧ್ಯಾಹರ್ತವ್ಯಃ ।
ಪುನರಪಿ ಮಧ್ಯಸ್ಥಶ್ಚಿಂತಾವೈಯರ್ಥ್ಯಮಾಹ –
ಸತ್ಯಮರ್ಥವತೀತಿ ।
ನ ತು ನಿರ್ಣೇಷ್ಯಸೀತಿ ।
ತ್ವಯಾ ನಿರ್ಣೇತುಮಶಕ್ಯಮಿತ್ಯಭಿಸಂಧಿಃ ।
ಅಭಿಸಂಧಿಮಾನೇವ ತಟಸ್ಥಂ ನಿರಾಕರೋತಿ –
ಕಿಮಿತಿ ।
ನಿರ್ಣಯಸ್ಯಾಶಕ್ಯತ್ವಮಸಿದ್ಧಮಿತ್ಯಾರಂಭವಾದಿನೋಽಪಿ ಗೂಢೋಽಭಿಸಂಧಿಃ ।
ಯಥಾಶ್ರುತಮುಪಾಲಂಭಂ ತಟಸ್ಥಃ ಪರಿಹರತಿ –
ನೇತಿ ।
ವೇದವಚನಂ ನ ಭವತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಆರಂಭವಾದೀ ನ ತು ನಿರ್ಣೇಷ್ಯಸೀತ್ಯತ್ರ ಹೇತುಂ ಪೃಚ್ಛತಿ –
ಕಥಂ ತರ್ಹೀತಿ ।
ಯದಿ ನ ವೇದವಚನಂ ತರ್ಹಿ ಕಥಂ ನ ನಿರ್ಣೇಷ್ಯಸೀತಿ ವದಸೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ನಿರ್ಣಯಸ್ಯಾಶಕ್ಯತ್ವೇ ಸ್ವಾಭಿಸಂಹಿತೇ ಹೇತುಮಾಹ –
ಬಹ್ವಿತಿ ।
ಅದ್ವೈತಸ್ಯೈವ ವೇದಾರ್ಥತ್ವಾತ್ತತ್ಸಾಧನಪರಸ್ತ್ವಮೇಕ ಏವ, ಭೇದವಾದಿನಃ ಪುನರಸಂಖ್ಯಾತಾಃ, ತತಶ್ಚ ಕಥಂ ತೇಷು ಜೀವತ್ಸು ತವ ನಿರ್ಣಯಸಿದ್ಧಿರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
'ಶತಮಪ್ಯಂಧಾನಾಂ ನ ಪಶ್ಯತಿ’ ಇತಿ ನ್ಯಾಯಮಾಶ್ರಿತ್ಯಾರಂಭವಾದೀ ಪರಿಹರತಿ –
ಏತದೇವೇತಿ ।
ಏಕಯೋಗಿನಮಿತಿ ।
ಏಕತ್ವವಾದಿನಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಅನೇಕಯೋಗಿನೋ ನಾನಾತ್ವವಾದಿನೋ ಬಹವಃ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಾ ಯಸ್ಯ ಸ ತಥಾ, ತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ತ್ವದೀಯಂ ಯದೇಕತ್ವವಾದೀತ್ಯಾದಿವಚನಮೇತದೇವ ಮಮ ಸ್ವಸ್ತ್ಯಯನಂ ನಿರ್ಣಯಸಾಮರ್ಥ್ಯಸೂಚಕಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ನಾನಾತ್ವವಾದಿನಾಂ ಬಹುತ್ವೇಽಪಿ ನ ತೇಷಾಂ ಪ್ರಾಬಲ್ಯಶಂಕಾ, ನಾನಾತ್ವಸ್ಯ ಮಾನಶೂನ್ಯತಾಯಾಸ್ತತ್ರ ತತ್ರೋಕ್ತತ್ವಾದ್ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣತ್ವಾಚ್ಚೇತಿ ಭಾವಃ ।
ತೇಷಾಂ ದೌರ್ಬಲ್ಯಾಭಿಪ್ರಾಯೇ ಸ್ಥಿತೇ ಫಲಿತಮಾಹ –
ಅತ ಇತಿ ।
ಏವಮಾತ್ಮೈಕತ್ವಸ್ಯ ವಾದಿವಿಪ್ರತಿಪತ್ತ್ಯಾ ಸಂದಿಗ್ಧತ್ವಾತ್ತನ್ನಿರ್ಣಯಸ್ಯ ಮುಕ್ತಿಫಲಕತ್ವಾಚ್ಚ ವಿಷಯಪ್ರಯೋಜನವತೀಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಗೋಚರಾಂ ಚಿಂತಾಮಾರಭತೇ –
ಆರಭೇ ಚ ಚಿಂತಾಮಿತಿ ॥